• Thursday, 02 May 2024
logo

beşdarîyi herêmî kurdistan le davos û giringîyi heryekeyan bo ewî dîke

Gulan Media February 1, 2020 Raport
 beşdarîyi herêmî kurdistan le davos û giringîyi heryekeyan bo ewî dîke

ewaneyi be wrdî raporte amadekrawekanî korrbendî abûrîyi cîhanî – davos dexwêninewe û beperoşewe gwê le lêdwan û wtuwêjekanî naw penêllekanî degirin, hemûyan le rûyekewe degene ew qena'eteyi ke eweyi (abûrîye ke cûlle û arasteyi naw komellge) diyarî dekat, herweha (abûrîye ke derhawîşite erênî û nerêniyekan) leser şêwaz û edayi proseyi siyasî û ḧukmirranîyi dewlletan becêdehêllêt.
her boye eger siyaset û sîstmî abûrîyi her wllatêk be arasteyekî xirap berrêwe biçêt, ewa karîgerîyi zor xirapî le ser seqamgîrîyi proseyi siyasî debêt û paşanîş ke buwe diyardeyekî cîhanî karîgerîyi zor xirapî leser aşitî û asayşî nêwdewlletî û cîhan debêt û debête ew paşagerdanîyeyi ke emirro deybînîn û serencamîş çareserkrdinî debête şêwazêk le nîmçe meḧall.
nêçîrvan barizanî serokî herêmî kurdistan lemiyaneyi gutekanî lew penêlleyi leser seqamgîrîyi rojhellatî nawerrast beşdarî têda krd, zor be kurtî cextî leser em xalle krdewe û amajeyi bewe krd, ke le sallî 2013-2014 le yek dû şar û şaroçkeyi 'erebî sunine, hawullatiyan bo pêdawîstîye serekîyekanî xoyan xopîşandaniyan krd, bellam netwanra be drustî mamelleyi legell bikrêt, eme buwe hokarî serhelldanî rêkxirawî tîrorîstîyi da'ş.
ew qsaneyi serokî kurdistan ke le korrbendî abûrîyi cîhanî krdî, nawerrokî ew raporteye ke psporran û kompaniya gewrekan û îkonomîstekan bo korrbendî emsallî davos-yan amadekrdbû, nawerrokî raportekeş cext leser karîgerîye nerênîyekanî derhawîşite xirapekanî ew nayeksanî û nadadperwerîye dekatewe ke arasteyi cûlleyi komellge le tewawî dewlletanî cîhanda diyarî dekat.
kewate legell eweyi korrbendeke nawnîşanêkî abûrî hellgrtuwe, bellam hemû bwarekanî siyaset û ḧukmirranî lenaw koyi berinamekeyi davosda rengdaneweyi heye û, lew korrbendeşda kêşe siyasîyekan û şerr û ajawe û naseqamgîrî û gorranikarîyekanî keşuhewa, tewawî penêll û dîdar û kobûnewekanî korrbendeke diyarî dekat.
prsiyarî giring lêreda eweye, lenaw em hemû kêşe û naseqagîrîyeyi 'êraq û rojhellatî nawerrast û cîhanda, bayexî herêmî kurdistan leser arasteyi em kêşane çîn, wa çendîn salle be fermî dawetî em korrbende cîhanîye dekrêt? yan be diywêkî dîkeda herêmî kurdistan (ke teniya herêmêke le çwarçêweyi 'êraq û be fermî dewllet nîye), detwanêt çi şitêk, yan arasteyek bo çareserî em kêşe cîhanîyane pêşkeş bikat?
eger pêş wellamdaneweyi em prsiyare, prsiyarêkî dîke bikeyin, aya herêmî kurdistan çend salle bote cêgeyi bayexî korrbendî davos le swîsira û konfrranisî asayşî nêwdewlletî le miyunşnî ellmaniya? bêguman aşkraye le dwayi serhelldanî rêkxirawî tîrorîstîyi da'ş û pûçellkrdineweyi efsaneyi da'ş leser destî hêzî pêşmergeyi kurdistan be raberayetîyi ms'ud barizanî, herêmî kurdistan wek ew dewllete hawçerxe seyr dekrêt ke ew twanayeyi heye emane bikat:
1. herêmî kurdistan legell eweyi be fermî dewllet nîye, bellam karakterêkî dewlletî behêze bo beşdarîkrdin le têkşkandinî tîrorîstan û dabînikrdinî aşitî û tenahî le cîhanda.
2. ew jînge siyasîyeyi le herêmî kurdistanda lesayeyi siyaset û stiratîjiyetî serkrdayetîyi herêmî kurdistanda ferahem krawe, ciyawaz le jîngeyi tewawî rojhellatî nawerrast û jîngeyi siyasîyi êstayi dewlletanî rojawaş, jîngeyeke ke tîrorîstî xomallîyi (Homegrown Terrorists) têda berhem nayet, emeş serincî hemû cîhanî rakêşawe.
3. le tewawî rojhellatî nawerrast û cîhanî îslamîda, ke be şêweyekî gşitî be dewlletanî frenetewe û freayîn nasirawn, freyî bûnî heye, bellam bêcge le herêmî kurdistan le hîç dewlletêkî 'erebî û îslamî eqllîyetî pêkewe jiyanî aşitî û brayane bûnî nîye, lemeş ziyatir ew rojawayeyi ke şanazîyi be frekultûrîyewe dekrd, êsta diyardeyi dije frekultûrî nek her pereyi senduwe, bellku buwete fakterêk bo brdineweyi hellbijardinekan.
4. leser astî 'êraq (beşe 'erebîyekey) diyardeyi sirrîneweyi freneteweyî û freayînî û fremezihebî, bote diyardeyek le jiyanî rojaneyi hawullatiyanda, her bo nmûne pêkhateyi krîstiyanekan le 'êraqda ke le sallî 2003 be nzîkeyi 2-2.5 miliyon meznde dekran, êsta nzîkeyi 500 hezar kesiyan le 'êraq mawn, lem jmareyeş rêjeyi ziyatir le 95%î le herêmî kurdistan dejîn, bepêçewaneyi beşe 'erebîyekeyi 'êraq, êsta le herêmî kurdistanda hemû pêkhate ciyawazekanî (be 'erebî şî'e û sunineşewe) le herêmî kurdistan dejîn û kes hest bewe nakat, ewe kurde, yan 'erebe, yan pêkhateyekî dîkeye, herweha kes hest nakat ew hawullatiye peyrrewî le çi ayînêk dekat, yan 'erebêkî 'êraqî ser be mezihebî şî'eye, yan sunineye, hemûyan be giyanî aşitî û tebayî pêkewe dejîn.
5. wêrrayi îmkaniyetî sinûrdarî herêmî kurdistan le ruwî darayiyewe, herweha wêrrayi sinûrdarîyi herêmî kurdistan bo dabînikrdinî çek û kelupelî pêwîst bo hêzî pêşmerge û hêzekanî polîs û asayş, twaniyuyetî asayş û seqamgîrîyekî zor baş be astêk dabîn bikat ke leser astî rojhellatî nawerrast bê wêneye.
6. dabînikrdinî em seqamgîrîye bote hokarî eweyi ke herêmî kurdistan legell eweyi (dewllet) nîye, bellam le çwarçêweyi ew desellataneyi bepêyi destûrî 'êraq bo herêmî kurdistan diyarî krawn, twaniyuyetî jêrxanêkî ewtoyi abûrî bunyad bêt ke bitwanêt serincî weberhêneran û kompaniya gewrekanî cîhan bo herêmeke rabikêşêt û bên le kurdistan weberhênan biken, em barudoxeyi kurdistan legell barudoxî beşe 'erebîyekeyi 'êraq berawrd nakrêt.
em çend xalleyi wek xallî ciyakarî herêmî kurdistan amajeman pê krdin, le hîç dewlletêkî 'erebî û îslamî leser astî rojhellatî nawerrast û bakûrî efrîqiya bûnî nîye, wêrrayi eweyi ke em nawçeye bote serçaweyi naseqamgîrî û hemû kêşekan le cîhanda.
her boye katêk herêmî kurdistan le korrbendêkî cîhanîyi wek davos beşdarî dekat, yan le konfrranisêkî asayşî cîhanî wek konfrranisî miyunşn beşdarî dekat, raste pêşwazîyi dewlletan le serokî herêmî kurdistan û şandî yawerî û encamdanî dîdar û kobûneweyi çirr û prr legell serokî herêmî kurdistan, fakterêkî giringe bo astî derkewtinî herêmî kurdistan le naw dîplomatiyetî nêwdewlletîda, le hemanikatda bo korrbendekeş giringe ke herêmî kurdistan wek nmûneyi qewareyekî siyasî (nadewllet) bote sîmbulêk bo seqamgîrî û weberhênan le nawçeyekî alloz û prrkêşeyi wek rojhellatî nawerrastda.

Top