dwayi hellbijardinekanî nîsanî 2010, proseyi siyasî le 'êraqda be corêk naseqamgîr bû, ke maweyi ziyatir le 10 mang netwanrêt ḧkumet pêkbihêndrêt, serencam têkrrayi layene siyasîyekanî 'êraq (be şî'e û suninewe) hatine hewlêr û be serperşitî serok barizanî geyşite rêkkewtin, rêkkewtinekeş nawî bû be (rêkkewtinî hewlêr bo pêkhênanî kabîneyi duwemî ḧkumetî 'êraq), herweha lem rêkkewtineda hemû layene siyasîyekan birriyariyan dabû ke serok barizanî nwênerêk diyarî bikat bo eweyi le beẍda serperşitî cêbecêkrdinî rêkkewtineke bikat, em nwênereş ke layen serok barizanî-yewe bo ew erke diyarî kra, d.roj nurî şaweys bû, ke le hemanikatda cêgrî serok wezîranî 'êraqîş bû.

nawerrokî (rêkkewtinî hewlêr bo pêkhênanî kabîneyi duwemî ḧkumetî 'êraq), teniya taybet nebû be (peywendîyekanî herêm û ḧkumetî fîdrrallî û çareserkrdinî kêşekanî nêwaniyan), bellku ew rêkkewtine ke hemû layenekan leserî rêkkewtibûn, bo çareserî tewawî kêşekanî 'êraq û tewawkrdinî heykelî dewlletî 'êraq wek dewlletêkî fîdrrallî û dûbare rêkxistineweyi sîstmî siyasîyi dewlletî 'êraq bû, be şêweyek ke bibête pênase bo dewlletêkî fîdrrallî û dîmukratî û perlemanî û freyî.

bedaxewe ḧkumetî 'êraq be drêjayî sallî 2011 çendîn şêwazî corawcor û taktîkî siyasî grteber û xoyi le cêbecêkrdinî le tewawî bendekanî ew rêkkewtine dzîyewe, heta le kotayî 2011 hêzekanî emirîka bepêyi rêkkewtinî nêwan 'êraq û emirîka kşanewe, le dwayi kşaneweyi hêzekanî emirîkaş îdî ḧkumetî 'êraq be tewawetî arasteyi proseyi siyasî berew esorîtariyanzim û sentirrallîyekî mezihebî brd, boye le seretayi sallî 2012 serok barizanî hoşdarî da be ḧkumetî 'êraq ke be arasteyekî helle hengaw helldegrêt û niyazî eweyi heye berew dîktatoriyet hengaw hellbigirêt, boye raşkawane be hemû cîhanî rageyand (gelî kurdistan nabête beşêk û pşitgîr le sîstmêkî dîktatorî), her boye le newrozî 2012 serok barizanî carêkî dîke ḧkumetî 'êraq û tewawî cîhanî be emirîkaşewe agadar krdewe, eger hawkar nebin bo rastkrdineweyi proseyi siyasî û rêgirtin lew araste helleyeyi ke ḧkumetî 'êraq grtûyeteber, ewa naçar debêt bigerrêtewe bo gelî kurdistan û gelî kurdistanîş çi birriyarîk bidat, her ew birriyare cêbecê dekrêt.
bo rastkrdineweyi proseyi siyasî û rêgirtin lew araste xirapeyi ke ḧkumetî 'êraq grtibuwî, lenaw layene siyasîyekanî 'êraqda (be kurd û şî'e û suninewe) hewllêk dra bo eweyi zorîneyekî perlemanî drust bikrêt û mtmane le serok wezîranî ew kat (nurî malîkî) werbigîrêtewe, bellam têkçûnî rewşî siyasîyi 'êraq û karîgerîye xirapekanî raperrînekanî wllatanî 'erebî û nzîkbûneweyi wadeyi hellmetî hellbijardinekanî xulî duwemî barak obama, bûne hokarî eweyi hewllekanî layene siyasîye 'êraqîyekan şkst bihênêt û le hemanikatîşda behoyi hellbijardinekanî serokayetîyi emirîkaş le 2013, îdareyi obama-ş çawî lew pêşêlkarîyaneyi ḧkumetî 'êraqî fîdrrall poşî û, em rewşe xirapeyi proseyi siyasîş komellêk derhawîşiteyi xirapî bedwayi xoyda hêna, ke lew çendxalleda deyxeyinerrû:
1. le nawerrastî sallî 2013 be corêk damezirawekanî 'êraq pek xirabûn ke kenallêkî benawbangî wek CNN ew prsiyareyi le wezîrî dereweyi 'êraq dekrd, aya damezirawekanî 'êraq bûniyan mawe, yan leberyek hellweşawnetewe?

2. grûpe tîrorîstîyekan (pêş eweyi nawî xoyan wek da'ş rabigeyenin) be astêk kare tîrorîstîyekaniyan frwan krdbû, ke le karî xokujîyewe berew şerrî qurs û dagîrkrdinî moll û şwêne gşitîyekanî hengawî helldegrt.
3. hewllêkî cdidî hebû bo perawêzxistin û wergirtineweyi poste hestiyarekan le kurd û çirrkrdineweyi hewllekan bo guşar xistine ser herêmî kurdistan heta le seretayi sallî 2014 ḧkumetî 'êraq budce û mûçeyi xellkî kurdistanî birrî.
4. wêrrayi em hemû pêşêlkarîyaneyi ḧkumet beramber be herêmî kurdistan krdî, bellam herêmî kurdistan carêkî dîke beẍdayi agadar krdewe ke bem arasteye 'êraq berew lenawçûn debat û zemîneyekî lebar bo tîrorîstan dêtearawe bo eweyi ziyatir balladest bin. bellam dîsan ẍrûrî ḧkumetî nawendî geyşitibuwe ew asteyi gwê le kes negrêt, heta geyşite eweyi le ḧuzeyranî 2014 tîrorîstanî da'ş şarî musll dagîr biken û xelafetî îslamî le 'êraq û şam rabigeyenin.

aşkraye dagîrkrdinî musll lelayen tîrorîstanî da'şewe, emirîkayi be aga hênayewe leweyi eger destûr pêşêl bikrêt û munopollî dewllet bo berjewendîyi mehebigerayî bikrêt, ewa ew karesatane bedwayi xoyda dehênêt ke le 2014 bînîman, boye be hewllekanî emirîka û berîtaniya û netewe yekgrtuwekan, ḧkumetêkî taze be serokayetîyi d.ḧeyder 'ebadî damezira û herêmî kurdistanîş le ser astî serbazî bo têkşkandinî tîrorîstanî da'ş hawpeymanîyekî giring û mêjuwîyi le nêwan hêzî pêşmerge û supayi 'êraq drust krd, le hemanikatîşda leser diyalog û danustandin bo çareserkrdinî kêşekanî nêwan beẍda û hewlêr, herêm dergayekî frawanî krdewe û amadebaşî derbirrî bo eweyi hemû kêşekan le çwarçêweyi destûrî 'êraqda çareser bikrêt, herêmî kurdistan be başî dezanî hawkat legell serkewtinekanî hêzî pêşmerge û supayi 'êraq be ser tîrorîstanî da'şda, mîkanîzimêk bo çareserkrdinî kêşekanî nêwan herêm û 'êraq destî pê bikrêt, bellam wêrrayi ew hemû hawkarîyeyi hêzî pêşmerge pêşkeşî supayi 'êraqî krdu derwazekanî musllî bo supayi 'êraq pak krdewe bo eweyi supayi 'êraq xelafetî da'ş le musll birrûxênêt, leberamberda ḧkumetî 'êraq hîç amadebaşîyekî pîşan neda bo eweyi diyalogêkî berhemdar bo çaresekrdinî kêşekan dest pê bikat, her boye serkrdayetîyi siyasîyi kurdistan leser em prse kobûneweyekî frawaniyan best û geyşitine ew qena'eteyi eger netwanrêt be şêweyekî aşitîyane le 'êraqda bijîn, ewa başitire bîr lewe bikenewe ke bibîne dû drawsêyi baş, bellam em prseş her be diyalog û aşitî û le miyaneyi proseyekî çend salleda rêkbixirêt.

le miyaneyi destpêkrdin û hengawhellgirtinî cdidî bo encamdanî rîfrandomîş, dîsan serkrdayetîyi siyasîyi kurdistan begşitî û şexisî serok barizanî betaybetî hemû dergakanî wtuwêjkrdinî be ruwî hem layenî 'êraqî û hemîş nêwdewlletî betaybetî ewrupa û emirîka û dewlletanî drawsê be kraweyî hêşitewe û raşkawane pêyi rageyandin, amancî ême eweye le çwarçêweyi destûrî 'êraqda kêşekan be aşitîyane çareser bikrêt û aşitî berqerar bêt û, her kes û layenêk bitwanêt gerentî ewe be gelî kurdistan bidat, ewa gelî kurdistan teniya çareserkrdinî kêşekanî dewêt, bellam ke ew gerentîye bûnî nebêt û hîç layekîş amadebaşî bo çareserkrdinî kêşekan pîşan nedat, ewa gelî kurdistan bem ḧallete razî nabêt, her bew hokareş bû, rojêk pêş encamdanî rîfrandomeke serok barizanî le kerinevallêkî meznda le paytextî kurdistan raygeyand «min xom şermezarî mîlletî xom nakem..», em peyameyi serok barizanî aşkra û rûn bû, beweyi hîç gerentîyek bo çareserkrdinî kêşekanî nêwan herêm û beẍda lelayen hîç dewlletêkewe nedrawe, be layenî emirîkîşewe, ke xudî serok barizanî dawayi ew gerentîyeyi dekrd.

be herḧall gelî kurdistan le 25î eylûlî 2017 le miyaneyi (bellê bo serbexoyî kurdistan) çend peyamêkî giringî be 'êraq û cîhan rageyand:
1. gelî kurdistan gelêkî aşitîxwaze û dexwazêt legell gelanî drawsêyi ewca ('ereb bêt, yan turk, yan fars) be aşitî û brayetî bijî, bellam em aşitî û brayetîye debêt leser binemayekî hawseng bêt nek jêrdesteyî.
2. rîfrandom peyamêkî siyasî bû bo 'êraq û tewawî dewlletanî cîhan ke gelî kurdistan çawî nebirriywete xakî hîç kesêk nîye û nayewêt mafî hîç netewe û ayîn û mezihebêk pêşêl bikat, bellam qbûllîşî nakat xellkî dîke mafekanî pêşêl biken.

3. mela mstefa barizanî bo selmandinî kurdistanîbûnî nawçe kurdistanîyekanî dereweyi herêm, dwayi krdbû biçn serjmêrî qebrstanekanî kurdistan biken, emeş bew manayeyi aya zorîneyi rehayi ew nawçane kurdistanîn yan 'erebin, rîfrandom em guteyeyi mela mstefa barizanî be şêwazêkî serdemiyane pênase krdewe û selmandinî rêjeyi ew xellkaneyi lew nawçane dengiyan be (bellê) dawe nasinameyi kurdistanîbûnî ew nawçane berceste dekat, eme waykrd, rîfrandom bibête ew dîkomênteyi ke debête bellge bo ew şêwazî fîdrrallîye mêjuwîyi û cugrafîyeyi ke gelî kurdistan û serok barizanî dakokî leser deken.