pêş hellgîrsanî şorrşî eylûl, zor caran bo têgeyşitin le mana û pênaseyi (bûn û wcûd)î kurdistan, hewllmandawe bzanîn, aya rojhellatinas, yan xellkanî biyanî çon pênaseyi mana û bûnî ew cugrafiyaye deken, ke pêyi degutirêt (kurdistan) bellam em pênaseye bo wcûdî kurdistan pênaseyeke bo manayi ew (bûn)ـeyi ke ewan wek biyanîyek deybînin, nek wek ew manayeyi le roḧî her hawullatîyekî kurdistanda heye.
martin haydger feylesûfî gewreyi ellmanî, têrrwanîkî taybetî sebaret be pênasekrdin û manayi (bûn)î her şitêk heye, her boye ew pêdagrî leser ewe dekat, ke bûnî her şitêk ew çwarçêweye pênaseyi dekat û manayi pê debexşêt, ke tiyayda pênase, yan mana bo (bûn)î diyarî dekeyt, her boye eger (bûn)î kurdistan bo rojhellatinasêk, yan kesêkî biyanî ke wek twêjer, yan rojnamenûs leser kurdistanî nûsiywe, şitêk bêt, ewa eme tewawî mana û wcûdî kurdistan nîye le hemû rûyekewe, mana û pênasekrdinî em bûne le têrrwanînêkewe bo têrrwanînêkî dîke, yan le serdemêkewe bo serdemêkî dîke degorrêt û debêt le pênasekrdinewe û manakrdineweyi ew bûneda, reçawî em layenane hemuwî bikrêt.

lem bazneyeda eger bigerrêyinewe bo naw mêjuwî bzavî rizgarîxwazîyi kurdistan, debînîn (mana û bûn)î kurdistan wek nîşitman û hêmayek bo pîşandanî serwerî û nasinameyi neteweyek bûnî nebuwe, tenanet pêş şorrşî eylûl gutarî siyasîyi ḧkumetekanî 'êraqîş legell gelî kurdistan le çwarçêweyi ew be (bûn û mana)ye nebuwe ke şorrşî eylûl wek çwarçêweyek bo mana û bûnî kurdistan drustî krd.
druşmî şorrşî eylûl ke (kurdistan yan neman) buwe, wek druşmî şorrşekanî netewekanî cîhan, druşmêkî xorrskî mîllîye û wşekanî kurt û hawawazn, lew yek dû wşeyeda be tewawetî amanc û manayi şorrşekeyi le xoyda çirrkrdotewe, her boye eger teniya le druşmî (kurdistan yan neman)ـewe, seyrî şorrşeke bikeyin, debînîn, şorrşî eylûl, şorrşêkî fîkrîyşe bo werçerxan le mana û pênasekrdineweyi bûnî kurdistanda. serinc biden, şorrşî eylûl mana û bûnî gelî kurdistanî hawta krduwe bew mana û bûneyi ke şorrşî eylûl bo kurdistanî darrşitotewe, be têrrwanînêkî haydgerîyane, şorrşî eylûl (mana û bûn)î kurdistan grê dawetewe bew mana roḧîyeyi ke le naw roḧî mîllî û nîşitmanî gelî kurdistanda pênase krawe û, bedengî beriz û le çwarçêweyi gutarêkî nîşitmanîyi hawçerxda be dost û dujmin dellêt, manaw bûnî (kurdistan) bew mana û bûneyi ke roḧî nîşitmanî û neteweyî gelî kurdistan pênaseyi dekatewe, nek le rwangeyi dereweyi roḧî neteweyî û nîşitmanîyi gelî kurdistanewe.

ewca eger lêrewe robiçîne naw ew pênaseyeyi bo mana û bûnî kurdistan lenaw şorrşî eylûlda krawe, ewa deqawdeq druşmî (kurdistan yan neman) wellamdaneweyi ew reftareyi ḧkumetî qasm û hemû ḧkumetekanî dwayi ew ḧkumeten, ke nayanewêt bîselmênin ('êraq nîşitmanî hawbeşî kurd û 'erebe), ew ca lenaw em nîşitmane hawbeşeşda debêt, leser binemayi mêjuwîyi û cugrafîyi kurdistan le çwarçêweyi 'êraqda diyarî bikrêt, ḧkumetî 'êraq (ewca her ḧkumetêk bêt) debêt didan bew waqî'eda binêt û leser binemayi ew waqî'e razî bêt, be pêkewe jiyanêkî arezûmendaneyi her dû neteweyi (kurd û 'ereb) le nîşitmanî hawbeşî xoyanda.
ewca legell eweyi arasteyi gutarî siyasîyi şorrşî eylûl rastewxo arastekraw buwe bo şerr û diyalog leser mana û bûnî kurdistan legell ḧkumete yek ledwayekekanî 'êraqda, bellam em gutare bote gutarêkî mîllî bo bzûtineweyi rizgarîxwazîyi kurdistan û gelî kurdistan le her çwar parçe leser binemayi ew man û bûne pênaseyi kurdistan dekat ke şorrşî eylûl çwarçêwekeyi bo diyarîkrduwe .

be drêjayî şeş deyeyi rabrdû ke bzûtineweyi rizgarîxwazîyi kurdistan, şerr û diyalogî naw benawî legell têkrrayi ḧkumete ciyawazekanî 'êraq krduwe (êstaşî legellda bêt), hîç layenêkî siyasîyi kurdistanî natwanêt le çwarçêweyi pênaseyi ew (mana û bûn)ـeyi kurdistan derbiçêt, ke şorrşî eylûl pênaseyi bo krduwe.

şorrşî eylûl leber eweyi hellqullawî rasteqîneyi îradeyi roḧî neteweyî û nîşitmanîyi gelî kurdistane û berhemî ew îrade xêreye ke mezllûmîyetî gelî kurdistan berhemî hênawe, ewa çend naw û pênaseyi dataşraw bo xebatî çekdarî lelayen ḧzbe siyasîyekanî kurdistanewe drust bikrêt, bellam ke hate ser şêwazî selmandinî (mana û bûn)î kurdistan, ewa naçarbûn ew naw û pênase dataşrawane becêbihêllin û bigerrênewe ser ew çemk û pênasaneyi ke gelî kurdistan lenaw şorrşî eylûlda boyi darrşituwe.

partî dîmukratî kurdistan, teniya le şorrşî eylûlda rollî serekî û diyarî nebuwe, bellku le şorrşî gullanîşda heman rollî hebuwe, bellam ciyawazîyi partî legell layene siyasîyekanî dîke eweye ke şorrşî gullan be ciya û ciyawaz le şorrşî eylûl pênase nakat, bellku wek drêjepêderî şorrşî eylûl pênaseyi dekat û, şorrşî eylûl be binaxe û ew çwarçêweye dezanêt ke mana û bûnî kurdistan le roḧî neteweyî û nîşitmanîyi gelî kurdistanda pênase dekatewe.