• Sunday, 05 May 2024
logo

brdineweyi şer û giringî ledestinedanî aşitî le 'êraqda

Gulan Media September 4, 2019 Raport
 brdineweyi şer û giringî ledestinedanî aşitî le 'êraqda


aşkraye ke 'êraq wllatêke ke peresendinekan û pêşhatekanî be erênî yan nerênî karîgerî û derencamî debêt leser dewlletanî drawsê û tewawî nawçeke, le maweyi rabrdûşda em wllate çendîn rûdaw û peresendinî gewreyi bexowe bînî, ke dekrêt amaje be diyartirîniyan bikeyin, ke brîtî bû le dagîrkrdinî em wllate lelayen emirîkawe le sallî 2003da, ke wek lew kateda amajeyi pê dekra, amancekeş brîtî bû le rêgegirtin le billawbûneweyi çekî komellkuj û hênanearayi dîmukrasî lem wllateda, herwek lînda robînson le wtarêkîda be nawî «brdineweyi aşitî le 'êraq, dest le dîmukrasiyetî lerozkî 'êraq hellmegirin», amajeyi pêdekat, bellam herwek em nûsere dellêt, katêk supayi emirîka le sallî 2011 'êraqî cêhêşit, em xeyallpllawî û wehime têkşka, çunike şerreke 731 miliyar dolar leser emirîka rawesta, eme cge leweyi buwe hoyi kujranî 110,000 'êraqî û 5000 serbazî emirîkî û ziyanêkî drêjxayenîşî be pêgeyi nêwdewlletîyi emirîka geyand. dagîrkarîyeke buwe hoyi serhelldanî yaxîbûn lew wllateda ke twanra le sallî 2011da xamoş bikrêt, bellam dwayi paşekşeyi supayi emirîka carêkî dîke drust bowe û le serencamda grupêkî wek da'şî lê drust bû, ke beşêkî zorî rojawayi 'êraqî dagîrkrd.
aya eme satewextêkî ciyawaze?
dagîrkarîyekeyi da'ş bo beşêkî zorî xakî 'êraq bê kardanewe û perçekrdarî nêwdewlletî têneperrî û katêk 'êraq leberdem lêwarî helldêrda bû, emirîka hawpeymanêtîyekî nêwdewlletî pêkhêna bo berengarbûnewe û têkşkandinî em herreşeye, ke wek nûser le wtarekeyda amajeyi pêdekat, em hawpeymanêtîyeş serkewtinî berçawî bedesthêna û, ew pêyi waye êsta 'êraq wllatêkî ciyawaze û katî ewe hatuwe ke em derfete ledest nedrêt û gurr û tînî serkewtin lem şerreda bigorrdrêt bo bedesthênanî destkewtêkî ciyopoletîkîyi drêjxayen. ew pêyi waye ke eweyi cêyi daxe lem ruwewe eweye ke zorêk le emirîkîyekan şeketî destî têweglanî wllatekeyanin le 'êraqda û ew derfete bedî naken ke rexisawe bo hênanearayi derencamêkî başitir leweyi ke çend pêş êsta umêdî bo dexwazira.
helleke le çîdaye?
em rexineyeyi em nûsere demangerrênêtewe bo prsî brdineweyi şerr û ledestdanî aşitî, be watayi eweyi eger kar nekrêt bo çespandinî destkewtekanî şerr û drustkrdinî zemîneyekî ptew bo aşitîyekî drêjxayen, ewa hemîşe egerî darrûxanî barudoxeke le arada debêt û, bew pêye hemîşe egerî dûbare hellgîrsaneweyi şerr yexeyi wllateke degrêt. leber ewe pêyi waye zorêk le berprsanî emirîka wek pantayî û gorrepanêk bo berengarbûneweyi êran le 'êraq derrwanin û ewan mşitumirrî ewe deken ke le dwayi têkşkandinî da'ş 'êraq bote hawpeymanêkî mtmanepênekraw û bigire bote wekîlî taran. be rayi ew eme boçûnêkî helleye, çunike desthellgirtin le pşitiywanîkrdinî beẍda bo çespandinî ew seqamgîrîye lerizokeyi le aradaye, boyi heye destkewtekanî sallanî rabrdûş lebarberêt ke be têkoşan û qurbanîyekî zor bedest hatûn. em çeşne siyasete le ast 'êraqda agrî tayfegerî le 'êraqda degeşênêtewe, le satewextêkda ke 'êraq pêwîstî be seqamgîrîye, herweha debête hoyi behêzkrdinî destirroyşituwîyi êran le 'êraqda û zemîneyi dûbare drustibûneweyi da'ş drust dekat.
aya umêdêkî nwê le 'êraqda bedî dekrêt?
kewate eger barudoxeke lerizok bêt û destkewtekan egerî lenawçûniyan leser bêt, aya çi peresendinêk le 'êraqda ruwîdawe ke bikrêt wek serçaweyi umêdêkî nwê lêyi birrwanrêt? nûser pêyi waye dekrêt dû rûdaw wek hokarî pêşkewtinî em dwayiyeyi 'êraq destinîşan bikrêt, yekemiyan brîtîye le dûrkewtinewe le tayfegerî û duwemiyan serkewtin beser da'şda. bo nmûne dekrêt hellbijardinekanî sallî 2018î 'êraq wek nîşaneyi pêgeyşituwîyi û kamillbûnî dîmukrasî lêk bidrêtewe, leber eweyi bo yekemcar prsî tayfegerî paşekşeyi krd û prsî ḧukmirranîyi başî û çareserkrdinî kêşeyi rojaneyi xellk buwe çeq û tewerî bayexpêdanekan. êstaş dawakarîyi hênanearayi ḧukmirranîyekî başitir bote prsêkî serekî dwayi eweyi 'êraq twaniywîtî rizgarî bêt le şerrêkî pênc salle le dijî da'ş.
Top