kêşeyi serekîyi nêwan çemkî nasiyonalîzim û lîbirrall dîmukratî, kêşeyi pênasekrdinî herdû çemkî (hawullatî û tak)ـe, legell eweyi le binerretîşda sîstmî lîbirrall dîmukratî be dengî hawullatiyan dademezirêt û le siyasetî ḧukmirranîyşda nwênerayetî xwast û dawakarîyi hawullatiyan dekat, nek tak, bellam leber eweyi dewlletanî lîbirrall dîmukratîyi rojawa (yekêtî ewrupa û emirîka) beniyazî ewe bûn ke nasinameyi neteweyî û nîşitmanî le sîstmî lîbirrall dîmukratî bikenewe û wek împratoriyetêkî cîhanî pênaseyi sîstmî lîbirrall dîmukratî bikenewe, boye takgerayî (Individwalism) kraye binema û hendêk çemkî hawullatîbûn (citizeniship) kall krayewe.
'ebidulkerîm sirûş bîrmendî êranî û cîhanî, sebaret bew zimaneyi sîstmî dîmukratî le ḧukmirranîda qseyi pêdekat, dellêt: « lelayen zanikoyi harvardewe banghêşit kram bo eweyi çend waneyek sebaret be nzîkîyi dîmukratî û îslam billêmewe, bellam min pêmgutin hergîz natwanrêt lêkinzîkbûnewe le nêwan dîmukratî û îslam drust bikrêt, leber eweyi be zimanî dîmukratî maf (Right)ـe û be zimanî ayînîş (her ayiniyêk bêt) pabendbûn (Obiligation)ـe..» em qseyeyi sirûş eweman pê dellêt, tak (ewca ew kese hawullatî bêt, yan hawullatî nebêt) le sîstmî dîmukratîyi rojawada hemû mafêkî wek (mirov) heye, teniya mafî hawullatîbûn nebêt, boye her takêk (hawnîşitmanî bêt, ya biyanî) heta regeznameyi ew wllateyi nebêt, mafî beşdarî le hellbijardinda nabêt, emeş manayi eweye mafî eweyi nabêt beşdarî le proseyi siyasîyi dewlletda bikat, her boyeşe le proseyi hellbijardinda ḧzbe siyasîyekan berinameyi xoyan bo hawullatiyan daderrêjn, nek tak. lemeş ziyatir êsta hewllêkî çirr learadaye bo eweyi mafî xopallawtin lew hawullatiyaneş bseninewe ke be regez hawullatîyi resenî ew wllate nîn, heta eger ew hawullatîye neweyi duwem û sêyemî nîşitecêyi ew wllateş bêt, bellam dayk û bawkî neteweyi ew wllate nebûbêt.
ciyawazîyi nêwan herdû çemkî (hawullatî û tak) eweye, tak mafî heye, bellam le beramberda erkî parastinî wllatî nakewête serşan û heta nebêt be hawullatî natwanêt bibête serbaz û biçête naw supawe, bellam hawullatî le çwarçêweyi dewlletî nîşitmanî, yan neteweyîda, parastinî nîşitmanekeyi be erkî serşanî xoyi dezanêt, heta eger dewllet hemû mafekanîşî bo dabîn nekrdbêt, amadeye milkeçî yasayi zoremilêyi serbazî bêt, ke wek pranisîp bo dewlletî neteweyî danrawe, bellam tak, heta eger hemû mafekanî mirovîşî bo desteber krabêt, ewa naçar nîye ew erke qurse bixate serşanî xoyi û parastinî dewllete neteweyiyekeyi la mebest nîye, her boyeşe wek lem çend salleyi dwayîş le wllatî xoşman bîniyumane, bepleyi yekem parastinî kurdistan leser şanî hêzî pêşmergeyi kurdistan buwe û xellkanêkî zorîş ke wek tak le kurdistan bûn, lewaneye lekatî şerrî dijî da'ş û gemarokanî beẍda bo ser kurdistan em wllateyan becêhêşitibêt.
ewca leber eweyi hawullatî erkî parastinî dewlletî neteweyî û nîşitmanî be erkî serşanî xoyi dezanêt û amadeye le pênawî maneweyi şkoyi ew dewellete qurbanî be giyanî xoyi bidat û ḧkumet û ḧukmirranîyş her bedengî ew dademezirêt û debêt nwênerayetî rasteqîneyi hawullatiyanî bikat, ewa em arasteye ferizî dekat ke debêt siyasetî ḧukmirranî (kertî gşitî û kertî taybet), siyasetêkî lokallî neteweyî û nîşitmanî bêt û wellamdereweyi xwast û dawakarîyi hawullatiyanî xoyi bêt.
gewretirîn kêşe ke êsta berge globallîyekeyi lîbirrallîzim tûşî dîmukratîyetî lîbirrallî krduwe, eweye ke beha berizekanî kertî taybetî leser binemayi abûrîyi nîşitmanî gorriywe bo kertî taybet leser binemayi abûrîyi globallî, em werçerxane nek her bote hokarî eweyi ke sîstmî lîbirrall dîmukratî berge nîşitmanî û neteweyekeyi lê bikrêtewe, bellku tewawî ew binemayaneyi gorriywe ke kertî taybet dekate binemayi dewlletî xoşguzeranî (WelfareState) bo hawullatiyanî, felsefeyi dewlletî xoşguzeran ke le binerretda berhemî dewlletî neteweyiye û leser pêşniyarî (oton fun bsmark) bawkî neteweyî ellman hatote damezirandin, lepênawî ewe buwe ke hawullatî hest be hawullatîbûnî xoyi bikat û dûrbikewêtewe lew çemke globalliyeyi ke ew kat fîkrî komonîstî bangeşeyi bo dekrd û amancî bû lejêr druşmî (krîkaranî cîhan yek bigirin) pênaseyi hawullatîbûnî le krêkaran dekrdewe û deykrdine takêk benawî (prolîtariya), êstaş sîstmî lîbirrallî le berge globallîyekeyda tûşî heman nexoşîyi komonîstî cîhanî sedekanî rabrduwe û akamîşî wek êsta seretakanî derkewtuwe, her wek yekêtî soviyetî pêşan debêt û, serencam her debêt (ḧukmirranîyi baş) bigerrêtewe bo çwarçêweyi dewlletî nîşitmanî û neteweyî.
lem çwarçêweyeda ḧkumet û ḧukmirranî le herêmî kurdistanîşda ke êsta be dîfakto wek dewlletêkî bêdeng pênase dekrêt, kewtote jêr karîgerîye nerênîyekanî araste globallîyekeyi (abûrîyi bazarr), emeş bote hokarî eweyi ke netwanîn jêrxanêkî ptew bo (abûrîyi bazarr) leser astî neteweyî û nîşitmanî bo xoman bunyadbinên, her boye wêrrayi eweyi wek ḧkumet leser astî siyasetî abûrî peyrrewî abûrîyi bazarr dekeyin û bwarêkî frawan drawete kertî taybet, bellam em kerte taybete neytwaniywe erkî serşanî ḧkumet sûk bikat, bellku le zor ḧalletda kertî taybet erkî serşanî ḧkumetî qurstir krduwe, lem ḧalleteşda debêt ḧkumetî herêmî kurdistanîş wek tewawî ḧkumetekanî wllatanî cîhan hewllî xoyi bixategerr bo eweyi astêk bo karîgerîye nerênîyekanî arasteyi globallî (abûrrîyi bazarr) dabinêt û rêge nedat ew araste nerênîyane jêrxanî abûrîyi nîşitmanî bpûkênêtewe.