regî xyanetî 16î oktober lenaw qûlayî mêjuuy xomandaye û rîşekêşman nekrduwe


xyanetî nîştmanî، wek prsêk bo tolesendnewe، yan çawlê poşîn mameley legel nakrêt، katêk astî tawan degate xyanetî nîştmanî û mîllet degate eu qenaetey em xyanete hîç pakaneyekî bo nakrêt û karêke djî hemû berjewendîye balakanî nîştman lelayen taqmêk، yan grûpêkî naw hzbêkî syasîyewe encam drawe، ewa helweste û bedwadaçûn leser em prse bazney teskî hzbayetî، yan djayetî hzbêk djî hzbêkî dîke têdeperênêt û le çwarçêweyekî nîştmanîda mameley legel dekrêt û debête erkêkî destecemî û debêt hemû hzbe syasîyekan û hemû takêkî em nîştmane helwestey cddî leser bkat û pêkewe hawkaru hemaheng bn bo euey hemûman xoman bkeyne berprsyar lew xyanete û reg û rîşey eu tawane lenaw mêjuuy xomanda helbkêşn.
eu grûp taqmey le naw hzbêkda، yan tenanet eger grûpêk efeserîş bn lenaw supay wlatêkda ke heldestn be darştnî pîlanêk bo encamdanî xyanetêkî nîştmanî، lewe bçûktrn karesatî gewre beser gel û neteweda bhênn، eger bîrî reşî buxz û kîne zongawêkî çeqbestuuy bogenî lenaw mêjuuy neteweda drust nekrdbêt.

lêrewe eger be şêweyekî rexnegrane mêjuuy xoman bxeyne berdem çekuşî rexne، ewa degeyne eu derencamey hemûman be mêjûnûsekanîşmanewe، corêk le bêbakî، yan çawpoşîman beramber em zongawe bogene krduwe w، hokarî serekîş bo em bêbakî û çawpoşîne eu trse buwe ke pêmanwabuwe eger le bazneyekî nîştmanîda hewlekan yekbxrên bo rastkrdnewey eu hele û tawananey bûne jêrxanêkî ptew bo encamdanî eu xyanete، îdî yekrîzîî nîwmalî kurdstan têkdeçêt û dujminan sûdî lêwerdegrn.

eger leser em bnemaye mêjuuy netewekan bxwênînewe û hewlbdeyn bo şêwazî mamelekrdnman legel mêjuuy xoman sûdî lêwer bgrîn، ewa mêjuuy netewekanî cîhan fêrman dekat، katêk netewe xoy bêbak dekat le hele û tawan، yan rûdanî xyanetî nîştmanî lenaw mêjuuy xoyda، ewa eu xyanete berdewamî debêt û le qonaxêkî dîkeda û be şêwazêkî zor trajîdîtr xoy dûbare dekatewe، belam eu netewaney bedestecemî xoyan deken be xawenî tawan، yan eu xyanete nîştmanîyaney le mêjuuy xoyanda rûyandawe، ewa duay rastkrdnewey eu xyanete neteweyekî zîndûuy beîrade ledayk debêtewe û cîhan be rêzewe seyrî dekat û mameley legel dekat.
lewaneye bo em base elmanyaî serdemî nazyet، baştrîn nmûne bêt، aşkraye eu hele û tawananey hîtler benawî gelî elmanyewe ledjî mrovayetî encamîda، buwe hokarî euey elmanya yekgrtuwekey bsmark bkate dû elmanya û mawey 45 sal gelî elmanyaî dûkert krd، belam leber euey gelî elmanya (elmanyaî rojawa) xoyan krd be xawenî hele û xyanetekanî hîtler djî gelî elman û djî mrovayetî، ewe bû wek bînîman le salanî 1938 û 1939، elmanya xoy hokarî eu şalawe gewrey penaberan bû ke hemû cîhanî bêzar krdbû، belam heman elmanya lesalî 2014 û 2015 xoy buwe newayekî gewre bo eu şalawî eu penaberaney wlatanî rojhelatî nawerast ke rûyan dekrde eurupa، elmanya be rastkrdnewey helekanî hîtler twanî carêkî dîke leser destî hîlmot kol gelî elmanya bkatewe be yek gel û herdû elmanyake têkelawî yektrî bkatewe û berlînî dabeşkraw bkatewe be yek berlîn wek paytextî elmanyaî yekgrtû.

prsyarî grng lêreda eweye aya kam le dû beşekey elmanya têkelawî euy dîke krayewe؟ bêguman elmanyaî rojhelat legel elmanyaî rojawa têkelaw krayewe، hokarî emeş bo ewe degerêtewe، ke eu beşey gelî elman xoy krd be xawenî helew tawanekanî hîtler ke lew beşe dejyan ke leserdemî şerî sard pêyan degut: (elmanyaî rojawa). lêreweş eger ême pendêk le mêjuuy tazey gelî elmanyaî duay gewretrîn karesatî şerî duwemî cîhanî werbgrîn، ewa debêt êmeş wek netewe û gelî kurdstan xoman bkeyn be xawenî eu faktere helaney naw mêjuuy bzûtnewey rzgarîxwazîî kurdstan ke bûne hokarî encamdanî xyanetî nîştmanî.
lêrewe eger duay salêk seyrî akame xrapekanî xyanetî 16î oktober bkeyn، debînîn em xyanete nîştmanîye، pêş euey wek tolesendnewe djî layenêkî syasîî dyarîkrawî kurdstan encamdrabêt، pêş her layenêk، zyan û karesatî gewrey beser hzbekey xoyanda hênawe ke euyş yekêtî nîştmanî kurdstane، eger lêreda tenya kerkûk be nmûne werbgrîn، dekrêt amaje bem xalane bkeyn:

1- hemû hewlî êstay yekêtî nîştmanî eweye ke btwanêt endamêkî yekêtî bkatewe be parêzgarî kerkûk، euyş be her nrxêk bêt û barudoxî kerkûk her çonêk bêt، belam prsyarî grng eweye salî par pêş encamdanî xyanetî 16î oktober، parêzgarî kerkûk kê bû û endamî kam hzbî syasî bû؟ aya encamderanî xyanetî 16î oktober pêş euey zyan be her layenêkî syasîî dîke bgeyenn، kudetayan beser hzbekey xoyanda nekrdu her xoyan parêzgarî kerkûkyan ledestî yekêtî dernehêna û rakan cburîyan nexste cêgey d.necmedîn kerîm ke endamî mektebî syasî hzbekey xoyan bû؟
2- encamderanî xyanetî 16î oktober fewzayekî syasîî eutoyan lenaw yekêtîda drust krduwe ke kar geyşte euey duay 16î oktober mektebî syasîî yekêtî helbweşênnewe û neşyantwanî mektebêkî syasîî taze dabnênewe، boye bebê euey bryarî helweşaneweke leber çaw bgîrêt، her mektebe syasîye koneke drêje be karekanî xoy dedat.

3- karesatî 16î oktober bote hokarî euey yekêtî nîştmanî kurdstan le helbjardnekan btrsêt، leduay 16î oktober dû helbjardn leser astî êraq û kurdstan encamdrawe، yekêtî nîştmanî be corêk lenawçekanî xoy em prosaney naşîrîn krduwe ke hemû hzbekanî kurdstan bêzarî xoyan neşardotewe û be aşkra deryanbrîwe.

euca eger lêrewe leser derhawîşte xrapekanî em xyanete le bazneyekî frawanî nîştmanî û neteweyîda helweste bkeyn û sernc lew metrsîyane bdeyn ke xstûyete ser koy beha neteweyî û nîştmanîyekanman، ewa êsta debînîn، çon le şestekanî sedey rabrdû bêbakî û çawpoşînman lew hele û xyanete nîştmanîye buwe hokarî euey bzûtnewey rzgarîxwazîî kurdstan kert bbêt û paşan wek eaydyolojyetî cyawaz eu beşe pênase bkatewe، emeyan be herhal le nawmalî kurda buweu lewaneye zor metrsîdar nebûbêt، belam derhawîşte xrapekanî xyanetî 16î oktober emcareyan gutarî nîştmanî û neteweyî kurdstanî dûlet krduweu leçwarçêwey gutarî kurdstanî û êraqîda pênasey dekatewe û eger em metrsîye be hend wernegrîn û neykeyne prsêkî nîştmanîî gştî، ewa nek her hkumetî erebî êraq، belku êran û turkya û sûryaş em kertbûne be derfet werdegrn û gutarî nîştmanî û neteweyî le her çwarparçey kurdstanda berew gutarî êranî û turkî û sûrî hengaw heldegrêt.
emeye wadekat، xyanetî 16î oktober wek kardanewey buxz û kîney layenêk djî layenêkî dîke seyr nekrêt û xyanetekeş wek tawanî layenêk، yan taqmêk djî layenêkî dîkey syasî seyr nekrêt، belku em xyanete nîştmanîye tawanêke djî tak be takî xelkî kurdstan be cyawazî eayîn û netewewe krawe û debêt hemû pêkhatekanî kurdstan leser em xyanete le bazneyekda îradeyek koyan bkatewe، ke euyş rîşekêşkrdnî reg û rîşey eu fîkre reşeye ke eu zngawe bogeney lenaw mêjuwekeman drust krduwe.