emrîka lehewlekanî djî tîrorîzm her zû geyşte dûryanêk، lelayek hawpeymanîî nêwdewletî ledjî da'ş twanîwyane tîrorîstanî da'ş le zorbey eu xakey ke pêştr leberdestyan buwe، paşekşe pêbken، her boye zû، yan dreng le ruuy serbazîyewe le sûrya û êraq têkdeşkêndrên، lelayekî dîkewe serkewtnî serbazî beser da'şda nabête dwaamancî şerî djî tîror ke leduay 11î sêptemberewe emrîka destî pêkrduwe. leber euey beşêk lew parêzgayaney ke betewawetî bedest da'şewe bûn، ewa duay rûxanî xelafetî da'ş euey demênêtewe yaxî debn، bemeş carêkî dîke rêkxrawî elqaîde û paşkokanî debnewe serçawey hereşew serbarî emaneş barudoxêkî wa dête pêşewe ke rêkxrawî dîkey cîhadî drust bbêt، ke lewaneye le seranserî rojhelatî nawerastî gewreda blawbbnewe. boye leser wîlayete yekgrtuwekanî pêwîst debêt، bryar bdat، kam stratîj le qonaxî dahatuuy şerî djî tîrorda pyadedekat.
donald tremp le helmetekanî helbjardnda bangeşey bo ewe dekrd gorankarîyekî rîşeyî le stratîjyetî dje tîrorî emrîkada dekat، belênî dawe ke eaydyolojyetî raydîkalîzmî îslamî tîrorîzm têkbşkênêt. boye le êstada ke seroke rûberuuy komelêk bjarey frawan debêtewe، lewane dekrêt bjarey destberdarî pabendbûne serbazîyekanî le rojhelatî nawerastî gewre helbjêrêt، emeş leser bnemay eu grîmaneyeî ke desttêwerdanî serbazîî emrîka zyatr debête handerî tîrorîzm le cîhanda، belam lelayekî dîkeşewe detwanêt bryar bdat، pêgeyekî gewre û qursî stratîjyetî zyadkrdnî hêz bgrêteber، emeş bewşêwey hêzêkî serbazî gewre bekar bhênêt bo euey leser astî cîhan twanay rêkxrawe tîrorîstîyekan têkbşkênêt، herweha hewlî xoy bxateger bo euey werçerxanêk lew komelgeyane drustbkat ke em şere berhemyan dehênêt.
dû bjarey dîkeş hen، ke euyş stratîjyetî cê pêy şaraweye bo şerî dje tîror (Light- footprint)، ke zor nzîke le stratîjyetî obama ke pêş derkewtnî da'ş pyade dekra، belam euey dîkeyan ke pyadekrdnî mêtodî hêzî zyatre، nzîke lew berperçdanewey waşnton ke le kotayî 2014 pyadey dekat.
hîç kam le stratîjane nmûneyî nîn، bjarey destberdaberdarbûn le desttêwerdanî serbazî û bjarey zyadkrdnî hêz û zyadbûnî hereşekan، herdûkyan lewaneye têçuuy zoryan bwêt û şkstîş bênn، herweha herdûkîşan natwanrêt le êsta bergrîyan lê bkrêt، legel euey çawerê dekra، em dû bjareye hereşekan kem bkatewe، belam şkstyan hêna.
boye pêwîste tremp baştrînyan le nêwan bjare zor xrapekanda helbjêrêt، eme wêray euey le gutarî helmetekanî helbjardnda amajey bewe krd ke kemtrîn zyan lew mîtude bêt ke nzîke le stratîjyetî şwên pêy maminawendî ke emro bo tîkşkandnî rêkxrawî tîrorîstî da'ş karî pyadekrêt. emeş brîtî debêt le lêdanî asmanî û hêrşî frokey bê frokewan û operasyonî taybetî û prosey blawkrdnewey hêzî bçûk bo rûberûbunewey hereşeyekî dyarîkraw، hemû emaneş debne pştgîrî bo eu hewlaney ke hawpeymanekanî emrîka leser astî herêmî deygrneber، em şêwazeş serkewtnî yeklakerewe le tengjekeda bedest nahênêt، belam zor pêdeçêt ke eme rêgeyeke ke ta astêkî pesend û be nrxêkî guncaw asayş desteber dekat.
çon şerî haydra bkeyn؟
le 11î sêptemberî 2001we hkumetî emrîka euey selmanduwe ke profîşnale le kuştnî tîrorîstan û leberyek helweşanewey pîlanekan û lawazkrdnî rêkxrawekanyan، maweyekî zorî nebrd waşnton twanî destêkî gewre le yekêk le rêkxrawe here trsnakekan bweşênêt ke elqaîde bû. lesalanî 2001u 2002 twanî le efxanstan gurzî gurckbr le qaîde bweşênêt، lemawey 10 salî duay eu rûdaweda، tenya rûberuuy rêkxrawî qaîdey êraq û qaîdey nîmçe dûrgey erebî û hendêk le paşkokanyan botewe، herboye hewlekanî dje tîror bemcore berêweçuwe، heta rêkxrawî tîrorîstî û drndey da'ş derkewt، emeş manay eweye heta eger wîlayete yekgrtuwekanî emrîka operasyonî zor serkewtûş bedest bhênêt، belam serkewtn beser tîrorîzmda hêşta zor dûre û karêkî asan nîye.

em kêşeye carêkî dîke le asoda derdekewêtewe، herwek çon le kotayî 2016، da'ş kontrolî le pêge serekîyekanî xoy ledestda wek feluce، rumadî le êraq، munbîc û cerablus le sûrya، herweha hêze êraqîyekan be pştgîrî hawpeymanîî nêwdewletî leşerdan bo azadkrdnewey musl، grupe mîlîşyakanî sûryaş be pştgîrî emrîka le sûrya destyan krduwe be operasyonî grtnî reqqey paytextî xelafetî da'ş، wezaretî bergrî emrîka mezndey euey xstoterû ke le mangî abî 2014 ـewe hawpeymanan twanîwyane zyatr le 45 hezar çekdarî da'ş bkujn، herweha twanay bergrîî da'ş û ptewî rêkxrawekeyan û wreyan zor be tundî têkşkêndrawe û meseley têkşkandnî da'ş tenya prsêke peyweste bekatewe.

belam têkşkandnî em grupe nabête hoy kotayîhênan be şerî tîrorîzm، leber euey eu nawçaney da'şî lêye le wlatanî wek efxanstan û bengladîş û lîbya ke lewê bûnyan heye û mawn، herweha eu çekdaraney da'ş ke le êraq û sûryawe degerênewe bo eu şwênane، xoyan rêkdexenewe. herweha elşbab le somal û qaîdey nîmçedurgey erebî leyemen û cebhetulnusre ewanîş herdûlayan leşwênî xoyan demênnewe، lemeş zyatr leber euey beşî zorî rojhelatî nawerast wek serçawey tundroyî demênêtewe، ewa cêgrewey da'ş lewaneye le êraq û sûrya dûbare serhelbdatewe، lem haleteşda wîlayete yekgrtuwekanî emrîka pêwîstî be stratîjyetêke bo qonaxî dahatû leşerî tîrorîzmda.

eger hîç nekeyn

bjareyekî dîke eweye debêt emrîka sûd lew helane werbgrêt ke le têkşkandnî da'ş dênearawe bo bryardan leser stratîjyetêk ke lay kotre rexnegrekan pesende، euyş destberdabûnî serbazîye le rojhelatî nawerastî gewre. em bjareye paşgezbûneweyekî tewawe lew stratîjyetey êsta pyadedekrêt û geraneweye bo stratîjyetî djetîrorî emrîka le newedekan û sedey rabrdûda، emeş manay eweye beşêweyekî dramatîkî bûnî hêzekanî emrîka le rojhelatî nawerast legel hêştnewey hêzêkî zor kem ke pêwîste bo parastnî asayşî balwêzxanekanî emrîka، herweha waşnton berdewam debêt le cêbecêkrdnî hendêk lêdanî djî tîrorîstan، ke emîş le zor haleteda sruştêkî toleamêzî debêt، wek eu hêrşaney ke le salî 1998 bîl klînton krdye ser bnkekanî qaîde، paş teqandnewey balyozxaney emrîka lelayen qaîdewe le wlatanî kînya û tenzanya. herweha hîç hêrşêkî xoparêzî djî hereşe mezndekrawekan nakat، tenya be rîgey frokey bê frokewan، yan hokarî dîkey çekî dûrmewda û berprsyaryetî dyarîkraw le hêrşekanda، serbarî emaneş emrîka hîç hewlêk naxateger ke hawbeşîî dje tîror le sfrewe drust bkatewe، wek euey le efxanstan û êraq krdûyetî، belku be şêweyekî zor gewre hawkarîye serbazîyekanî bo qelaçokrdnî tîror le wlatan kemdekatewe wek mîsr û sodye.

destberdarbûn le bûnî hêzî serbazî le nawçeke، wate rûberûbûnewey tîror le bneretda be rêgey naserbazî. emrîka lenawxoy wlatda cext leser hewalgrî û cêbecêkrdnî yasa dekatewe، ledereweş cext leser hawbeşîî hewalgrî legel wlatanî dîke û dabînkrdnî hawkarî dîplomatî le rûberûbûnewey tîrorîzmda kardekat، herweha em arasteye pêwîstî be hawkarîyekî dyarîkrawî perepêdan bo dewletanî rojhelatî nawerast heye، belam amancî syasetî emrîkî nabête hokarî euey ke beşêweyekî rîşeyî dûbare dabrêjdrêtewe، zor besadeyî xotêweneglan bote hokarî euey ke lemawey 15 salî rabrdûda emrîka tûşî hîç şerêk nebêtewe.

lojîkî xotîwe neglandn sadeye، wate: desttêwerdanî serbazî emrîka le cîhanî îslamîda natwanêt kêşey tîrorîzm destnîşan bkat، belku bepêçewanewe toy tûreyî djî destîwerdanî emrîka zyatr dekat، kşaneweşî debête hokarî euey ke hereşey tîrorîstî bo ser wlateke bbêtewe، lanîkem xotêweneglandn amancêkî grngî tîrorîstan (kesupay emrîkaye) leberçaw ladebat، herweha lew şkstaneş dûrman dexatewe ke zor caran bedestî hêzekanî emrîka، yan behele xelkî bêtawanî svîl dekujrên، herweha tîrorîstanîş byanûyekî zor gewreyan ledest derdêt ke prupagendey ewe deken emrîka xakî pîrozî dagîrkrduwe. zor geşbînanetr، eme debête hokarî euey ke tûreyî mîlîşya îslamîye tundroyekan le emrîka dûr bkewêtewe û bgerêtewe ser hkumete serkutkarekanyan، emeş debête hokarêk bo euey xelkanî myanro berew tundroyî hengaw helnegrn. wêray hemû emaneş hereşey tîror her demênêt، belam byanuweke debête euey ke baştre beşêweyekî zor baş mameleyan legel bkrêt û fêrbkrên ke çon bjîn، legel eweşda le hendêk haletda hêrşî bçûk bkrêt، lebrî euey ke beşêweyekî zor yeklakerewe hêrş bkrête seryan، lem haleteda wate xotêweneglandn weuey layengranî em boçûne daway deken، emrîka detwanêt salane çendîn mlyar dolarî budcey xoy bgêrêtewe be rêgey kemkrdnewey operasyonekanî djî tîror û le perawêzîşda detwanêt qebarey supakey kem bkatewe.

legel eweşda stratîjyetî xotîweneglandn djayetî zorî heye، euyş eweye ke xalêkî gewrey prupagende dexate destî tundrewkan wek euey delên: emrîka helhat، natwanît şerbkat، katêk şereke xwênawî bêt، belam eger seyrî rolî nerîtî waşnton bkeyn، wek fakterêkî grngî seqamgîrî herêmî، ewa stratîjyetî xotêweneglandn boşayyekî hêz le rojhelatî nawerast drust dekat، herweha hereşe dekewête sereu dewletaney ke bayexêkî grngyan bo emrîka heye wek erebstanî sodye. le hemû emaneş xraptr eweye ke legel euey syasetî desttêwerdanî serbazîî emrîka yekêke leserçawe serekîyekanî tûreyî cîhadîyekan، belam stratîjyetî xotîweneglandnîş beşêweyekî krdeyî nabête hokarî kemkrdnewey hereşey tîrorîstan. hokarî dîkeş bûnyan heye، wek beha lîbralîyekanî emrîka، herweha pştgîrî xeyre serbazî bo rjême serkutkarekanî wek mîsr û sodye، handanî cîhadîye tîrorîstekan. serbarî euey bêumîd bûn lewaneye hestî dje emrîkî kem bkatewe، herweha debête hokarî euey ke emrîka netwanêt eu metrsîye seretayyane pekbxat، wk pêş karesatî 11î sêptember bûnyan hebuwe، herwek çon berprsanî emrîkî şkstyan hêna le mamelekrdn legel eu hereşaney rêkxrawî elqaîde drustî dekrd، bemcore xotêweneglandn nabête hokarî euey emrîka le çawî tîrorîstan dûrbxatewe، belku lew amêre pêwîstane mehrûmt dekat bo euey le pencerewe rêge le hereşekan bgrîn. herboye eger hêrşêkî zor sadeş buwe hokarî euey ke qurbanîyekî bekomelî lê bkewîtewe، ewa eu serkrdaney qumaryan leser stratîjyetî xotêweneglandn krduwe، dûçarî karesatêkî syasî debnewe.

beleberçawgrtnî em layene nerênîyaney stratîjyetî xotêweneglandn، ewa hîç serokêkî emrîkî natwanêt tebenî syasetî xotêweneglandn bkat. eger seyrî îdarey obama bkeyn ke leduay kuştnî usame bn ladn le 2011، hendêk sozî bo syasetî xotêweneglandn xsterû، belam serencam geyştne eu derencamey ke eme stratîjêkî praktîkî nîye، le ruuy syasîşewe twanay berdewamîî nîye.
nerm nerm.

stratîjyetî duay da'ş pêwîstî bewe nîye emrîka behemû syasetî djetîror le newedekanî sedey rabrdûda bçêtewe، belku lêreda bjarey duwem heye، bjarey şwên pê (lioght-footprint)، ke mîlî katjmêreke degêrêtewe bo mawey salanî 2011-2014 eu maweyeî ke tyaîda bn laden kujra، pêş euey da'ş we hêzêkî gewre derbkewêt. lojîk le pştî em stratîjyetewe eweye ke emrîka detwanît tîror kem bkatewe bo astêk ke btwanêt be bekarhênanî hêzêkî serbazîî dyarîkraw şerî eu grupe tîrorîstîyane bkat ke twanay encamdanî hêrşî gewreyan heye، belam nabêt leme dûrtr broyn، leber euey hêzî derekî natwanêt çareserî eu kêşe syasîyane le wlatanî îslamîda bkat ke reg û rîşeyekî qûlyan heye. herboye debêt emrîka xoy le hêzî gewrew xercî zor bedûr bgrêt، leber euey metrsîî kewtne naw zongaw، le metrsîî xudî tîror gewretre.
leruuy krdarîyewe، euey dekewête serşanî em stratîjyete eweye ke debêt hewle serbazîye xoparêzîyekan berdewam bn bo lawazkrdnî rêkxrawe tîrorîste trsnakekan، euca em tîrorîstane le her kwêyek bn، legel emeşda debêt emrîka xoy dûrbxatewe tenanet le blawepêkrdnî hêzî serbazî zor kemîş، debêt hewlekan snûrdar bn، le çwarçêwey frokey bê frokewan، hêrşî asmanî û le hendêk haletîşda pena bo operasyonî hêze taybetekan bbrêt، ke lew kateneda pêwîst be hêzî zemînî dekat bo clewgîrî eu rêkxrawe tîrorîstaney ke zor drndew wêrankern، her bo nmûne rêkxrawî elşbab le sumal û qaîde lenîmçe dûrgey erebî، herweha waşnton debêt pşt be hkumetî herêmî eu nawçane bbestêt û hawkarîyan pêşkeş bkat، wek lêdanî dûrmewda be mûşek û dabînkrdnî pêdawîstîî locîstî bo eu hkumetane. lehemû em prsaneda hkumete herêmîyekanî eu nawçane pşkî şêryan berdekewêt lekarekeda، herweha stratîjyetî şwên pêy şarawe، tenya berêwebrdnî dewêt، bo euey rûberuuy şkst nebînewe، emeş wek hereşeyekî rasteqîneye belam dyarîkraw leberçaw degîrêt û ta euperî têçûşî kem debêt.
em arasteye layenî başî dîkeşî heye û twanay nmûneyî serbazîî emrîkay tya bekar dehênrêt، wek twanay lêdanî mûşekî dûrmewda le pênawî drustkrdnî guşarî berdewam leser rêkxrawe tîrorîstîyekan bebê euey rûberuuy eu şkstane bbînewe ke le akamî desttêwerdanî serbazî rûberuuy debînewe. herweha xoman le hoşdarîî nawxo dûrdexeyneweu detwanîn rûberuuy eu hereşane bbînewe ke zor kemtr debête hokarî lenawçûnî hawulatyanî emrîka wek metrsîî çek û nexoşîî dl lew rwangeyewe.
herweha stratîjyetî şwên pêy şarawe le stratîjyetî xotêweneglandn têçuuy zyatre، belam le stratîjyetî desttêwerdanî serbazî zor têçuuy kemtre، boye detwanrêt serçawey zyatr bkewête berdest bo çareserî eu kêşe pêwîstaney ke pêwîste çareseryan bkeyn، le gorankarî jîngeyyewe، tadegate dûbare geranewey mlmlanêy nêwan hîze gewrekan، eger em sûdane leber çaw bgrîn، ewa hîç cêgey sersurman nabêt، ke em stratîje duay mrdnî usame bn laden û kotayî şerî êraq lenaw îdarey barak obamada derkewtbêt.
katêk îdarey obama stratîjyetî şwên pêy şarawey dozîyewe، deyzanî ewe çareserêkî sîhrî nîye، emeş leber tenya yek şt bû، ke stratîjîyeke wate pşt bestn bew karaktere lokalaney ke amade nîn، yan le ruuy exlaqîyewe rêge bexoyan naden karî drndeyî encam bden، belam le hemankatîşda gerentî serkewtnîş naden، belam le baştrîn haletda tenya mebest ewe buwe clewgîrî rêkxrawe tîrorîstîyekan bkrêt û rêge le rûdanî karesatî gewre bgîrdrêt، belam le xraptrîn haletda lewaneye hawbeşe lokalekan şkst bhênn، eger pştgîrî zyatryan lelayen emrîkawe bo dabîn nekrêt، bo clewgîrî rêkxrawe tîrorîstekan، lem haleteşda stratîjeke zyanêkî gewrey pêdegat û akamêkî eutoy nabêt.
her bonmûne le mawey salanî 2003-2011 waşnton parew katêkî zorî befîro da bo bunyadnanewey hêzekanî asayşî êraq wek hawbeşêk le şerî djetîrorda، belam tenya bekşanewey hêzekanî emrîka le 2011 eu hêzey êraq leberyek helweşayewe، emeş rêgey xoşkrd bo euey da'ş dewletî emrî waqîî xoy dabmezrênêt û çekdarî byanî bkate serbazî xoy û rastewxo bbête serçawey îlhamî hêrşekanyan.
rûdawêkî hawşêwey êraq leyemenîş ruuydawe، stratîjyetî şwên pêy şarawe bo maweyek zor bebaşî djî qaîdey nîmçedûrgey erebî karî pêkra، îdarey obama em stratîjey wek nmûneye bo şerî dje tîror wesf dekrd، belam le seretay salî 2015 dewletî yemen û hêze serbazîyekey leberdem yaxîbûnî husîyekan ke lederewe pştgîrî dekran، leberyek helweşanewe، emeş buwe hokarî euey ke erkekanî djetîrorî emrîka şkst bhênêt û bwar rexsa bo euey rêkxrawî qaîde le nîmçedurgey ereyî kontrolî xoy beser hemû wlatda frawan bkat. boye eger emrîka netwanê eu nexoşîye çareser bkat ke debête hokarî tîror û peresendnî fîkrî tundroyî eayînî، ewa hergîz natwanêt hereşekan lenaw berêt.
metrsîî stratîjyetî şwên pêy şarawe legel euey pêwîstî be dabînkrdnî xercî û pêdawîstî heye، belam be tenya bes nîye bo euey hereşekan bxeyne jêr kontrol، le katêkîşda ke şkst dênêt، ewa emrîka detwanêt lebarudoxêkî baştr le pêştr desttêwerdan bkat، eme le katêkda rexneyekî zor dexate ser berprsyaryetî serkrdekan، emeş be tewawetî wek euey lemawey salanî 2014-2015 rexne le îdarey obama gîra û buwe hokarî euey ke naçarbêt rêgeyekî tundtr bgrêteber.
stratîjyetî golîdloks
bjarey sêyem ke lewaneye baştrîn bjare bêt le êstada، nawî lênrawe (qelaçokrdnî da'ş ples) emeş wate pabendbûnêkî gewrey emrîkî be arastey zyadkrdnî hêz، lanîkem detwanîn blêyn em stratîje nzîke le helmetî îdarey obama le salî 2016 bo qelaçokrdnî da'ş ke zyatr le 5000 serbazî emrîkî le êraq û sûrya blawe pêkrd û legelîşda be hezaran hêrşî asmanî encam da، herweha pştgîrî dîkey operasyoneke lenawçekeda، bemeş nzîkey 20hezar serbazî blawe pêkrd bo bereperçdanewey eu hereşe dyarkrawaney le rêkxrawêkî tîrorîstî zor behîze serçaweyan degrt، herweha hawkarî û meşqî be hêze herêmîyekan dekrd، lemeş grngtr em stratîje euey têperand ke tenya blawepêkrdnî hêz cêgey stratîjyetî şwên pêy şarawe bgrêtewe، belku bwarî euey rexsand، be şêweyekî zor yeklakerewe operasyonekan encam bdrên.
berdewam hêzekanî emrîka be rêgey hêzî asmanî û frokey bê frokewan û hêrşî dûrmewday، berprsyaryetî dyarîkrawî buwe، belam emane hemûyan beşêk le şalawe asmanîye frawanekan bûn، bo euey btwann asman û beşêkî frawanî amancekan kontrol bken، lehemankatda operasyonî hêze taybetekan naw benaw bo kokrdnewey zanyarî hewalgrî û pekxstnî rêkxrawe tîrorîstîyekan encam deden، herweha hêzêk be qebarey betalyonêk heldestêt be çalakî djî tîrorîstan، yan pştgîrî le hêzî eu nawçeye dekat، em operasyonane hawşêwey ewanen ke lesalî 2002 le efxanstan encamdrawn ke tyaîda hezar serbazî emrîkî legel hezar çekdarî mîlîşyakanî efxanstan be pştgîrî hêzekanî hawpeymanan hêrşyan dekrde ser bnkekanî talîban û qaîde، ledumahîşda hêzekanî emrîka kar legel hawpeymanekanyan deken، nek her tenya be rêgey meşq û pştgîrî locîstî، belku be pêdanî rênmayî û çûnyan legel eu hêze bo berekanî şer. em core yarmetîyane tenanet duay tewaubûnî şereke her bedewam debêt، emeş wek gerentîyek bo euey hêze hawpeymaneke her be behêzî û karîgerî bmênêtewe.
leçwarçêwey em arasteyeda، wîlayete yekgrtuwekan hewlînedawe werçerxan le komelgekanî rojhelatî nawerastda drust bkat، herweha hanî hawpeymanekanî nedawe bo euey helbstn be rîformî syasî û abûrî، yan le rîşehelkêşanî eaydyolojyaî cîhadî، ke debû bo handanî eu core çaksazîyane dîplomatî û weberhênanî abûrî bekarbhênêt. lelayekî dîkewe waşnton hewlîdawe eu rêkxrawe tîrorîst û tundrewane têkbşkênêt، ke debû lebrî ewe hewl bdat lxawgîryan bkat، bo em kareş xoy rûberuuy metrsî û qurbanîdanêkî gewre krdotewe.

herboye em stratîje pşt beheman eu destnîşankrdn debestêt ke stratîjyetî şwênpê pştî pêdebestê، emeş bew manaye ke emrîka hewlnadat eu nexoşîyane destnîşan bkat ke debête hokarî drustbûnî tîror، boye hergîz natwanêt hereşey tîror lenaw berêt. lewaneye emrîka hendê car btwanêt serkewtnî gewrey serbazî le djî tîrorîstan bedest bhênêt، tenanet heta eger bîrkrdneweman bo ewe bçêt، rêkxrawekanîşyan tîkbşkênêt û serkrdekanîşyan bkujêt، belam eme katêkî zorî dewêt.

le rastîda gewretrîn sûdî em stratîje eweye ke detwanrêt gurzî zyatr le tîrorîstan bsrewênrêt، legel rêgrtn leblawkrdnewey hêzêk ke le ruuy têçuuy syasîyewe zorî tîdeçêt.
bepêkewe grêdanewey beşêk lem tuxmane (hêzî asmanî، rawêjkaranî serbazî، operasyonî hêzî taybet، hewalgrî û dîplomatî) emrîka detwanêt tore tîrorîstîye zor trsnakekan têkbşkênêt، yan rêgrî bkat lew hereşaney ke emro detwanêt kontrolyan bkat bo euey sbey kawlkarî lênekewêtewe.
lemeş zyatr، dabînkrdnî pştgîrî zyatr bo hêze hawpeymanekan debête hokarî euey parêzgarî le karîgerîî hêzekanî djbe tîrorîstan bkrêt û herweha emrîka debête xawen nfuzêkî gewre bo rastkrdnewey reftarekanî pêşêlkrdnî mafekanî mrov û serkutkrdnî mezhebgerayî، emeş debête hokarîk bo euey kemtr tûşî şkst bbêtewe. her bo nmûne le kotayî salî 2014we ke emrîka eu stratîje pyade dekat، eu hêzaney wek hêzî pêşmerge û hêzekanî êraq û hêze kurd û erebîyekan le sûrya ke emrîka leşerî djî da'ş pştgîrîyan lêdekat، edayekî baştryan buwe، herweha em stratîje amajeye bo euey lemawey 15 salî rabrdûda ke em stratîje le efxanstanîş pyadekrawe، berencamêkî başî bedestewe dawe.

herweha em stratîje layenî nerênîşî heye، ke debêt hêzêk be qewarey (5- 20) hezar serbaz le her katêkda bnrêt û lew nawçeye blawbkrêtewe، bêguman nardnî em hêzeş debête hokarî ledestdanî jmareyekyan، herweha salaneş 5-20 blyon dolar xercyan debêt، em xercye lewaneye zor zor nebêt، belam lew bjareye qurstre ke penay bo debeyn. gewretrîn metrsî em core helmeteş eweye ke mawekey dyar nîye، lewaneye le baştrîn haletda katêkî zorî pêwîst bêt، heta serkewtn bedest dehênêt، lemeş xraptr eger makî tîror lenaw çendîn komelgey îslamîda rîşey dakutabêt، heta eu nexoşîye le rîşewe helnekêşrêt، ewa operasyonî serbazî serkewtû nabêt، egerîş serkewtû bêt، kat û tîçûnêkî zorî dewêt.

raweşandnî goçane gewreke

em xale berew duayîn bjareman debat، euyş stratîjyetî zyadkrdnî bepeley hêze، emeş pêwîstî beweye ke jmareyekî zorî serbaz bo katêkî maminawendî û drêjmawe blaw bkrêtewe، herwek çon corc deblîw buş le salanî 2007 û 2008 zyatr le 150-200 hezar serbazî nard bo êraq، bo emeş îdarey buş pabendbûnî xoy bo xercî abûrî û hewalgrî û dîplomatî bo eu hêze xsteger، emeş nek tenya bew amancey ke metrsîdartrîn rêkxrawî tîrorîstî têkbşkênêt، belku amancî serekî ewe bû ke seretayek bo darştnewey syasetî rojhelatî nawerastî gewre drust bkat، em stratîje ewe pîşandedat ke tîror le rojhelatî nawerastda berencamî kelekebûnî nebûnî azadî syasîye le cîhanî îslamîda، lem haleteda emrîka debêt xudî nexoşîyeke çareser bkat، nek legel derhawîştekey mamele bkat، her emeşe bote hokarî euey katêk rêkxrawêkî tîrorîstî têkdeşkêndrêt، duay ewe rêkxrawêkî tazetr derdekewêtewe، le cîhanêkîşda ke hewlgrîyekî tewauy nîye، ewa debêt emrîka xoy bo hêrş û karesatêkî dîke amade bkat.
em destnîşankrdne welamî dû hengaw dedatewe، yekem: têkşkandnî her rêkxrawêkî tîrorîstî ke twanay globalî hebêt، detwanrêt hemû rêwşwênêkî pêwîstî legel bekar bhêndrêt، tenanet bekarhênanî operasyonî gewrey serbazî ke zyatr le 10 hezar serbaz lexo bgrêt. duwem: werçerxanî eu sîsyopolîtîkey ke wek fîkrêkî şarawe le pştî eaydyolojyetî cîhadîyewe xoy heşar dawe، bo bedesthênanî em werçerxane pêwîste hanî azadî syasî le cîhanî îslamîda bdrêt، bo emeş emrîka debêt beşdarî le prosey bunyadnanî neteweu pştgîrî dîmukratî bkat lehemû eu dewletaney desttêwerdan dekrêt û bo qelaçokrdnî tîror. xalî behêzî em stratîje، lanî kem leser astî tyorî eweye ke şansî ewe heye ke bo heta hetaye serkewtn beser tîrorda bedest bhênêt، emeş rengdanewey dîdêkî yeklakereweye le şerî êraqda، leber euey berprsarnî emrîkî ke bryarn da، şerî êraq bken، leweda heley gewreyan krd ke serçawe û îmkanîyetî pêwîstyan bo dûbare bunyadnanewey êraq terxan nekrdbû، boye kşanewey xêray hêzekanî emrîka le 2011 hemû eu destkewtaney behederda ke serbazanî emrîkî be qurbanîdan bedestyan hênabû.

boye eu îmkanyetey ke pêwîste terxan bkrêt û boçend salêk tehemulî bkrêt، bedyarîkrawî kêşey serekî em stratîjeye، emeş bew maneye werçerxanî syaset le rojhelatî nawerastî gewre bew corey emrîka mebestêtî le her barudoxîkda bêt teheddîyekî gewre drust dekat، belam berprsyaryetî le dabînkrdnî em îmkanyete، tenya yek layene nîye، leber euey nardnî hêzî zor û dabînkrdnî îmkanyetî gewre bo şerî djî tîror stratîjyetî emrîka duçarî kemukurtî dekat û leser hîsabî çendîn jyarî dîke û grng tewau debêt، wek gorankarî jînge û helkşanî rûsya û çîn. le dumahîda eu stratîjey ke pştbestuwe be desttêwerdanî gewrey serbazî le metrsîyekanî rojhelatî nawerastda، ewe debête hokarî şkstî gewre ke le stratîjyetî şwên pê dûrman dexatewe. herboye stratîjyetî desttêwerdanî gewrey serbazî çend serncrakêş bêt، belam zyatr rûberuuy astengî gewre debînewe، ke lewaneye netwanîn beseryanda zal bîn، her boye wek le helmetî helbjardnekanî 2016 bînman hîç kandêkî serokayetî xoy le bjarey stratîjyetî desttêwerdanî gewrey serbazî nzîk nedekrdewe، donald tramp-îş zor raşkawane corêk le bunyadnanî netewey xste sermêzekey.

cûle be negorî

trajîdyaî şerî emrîka leser tîror eweye ke çareserêkî xawênî nebuwe، her yek lew çwar bjarey lem dîrasete amajeman pêkrdûn، kemukurtî xoyan heye، lehendêk haleteda îflîcbûnîşî heye، wêray hemû emaneş emrîka pêwîste stratîjyetî hebêt، belam aya kam lem bjarane heldebjêrêt؟ berprsanî emrîkî pêwîste her dû bjarey xotêweneglandn û desttêwerdanî gewrey serbazî leser bnemayekî emelî feramoş bken، xotîweneglandn leser eu grîmaneye grew dekat ke hêşta taqînekrawetewe، bo nmûne kşanewey hêzekan debête hokarî kemkrdnewey hereşey tîror، belam derkewt em halete emrîkay zor lawaz pîşandaw heleş bû، jmareyekî zor kem lesyasetmedarî xawen lojîk jyanî syasî xoy dexate metrsîyewe û grew leser em grîmaneye dekat، hereweha bjarey desttêwerdanî hêzî serbazîî gewreş zor qurse cêbecê bkrêt، leber euey îmkanyetêkî hêcgar gewrey dewêt، boye zor zehmete serkrde syasyekan btwann leser em arasteye berdewam bn.

em babete le jmarey mart û nîsanî govarî forîn efêrz blaw krawetewe.