selah bedredîn



hergîz nakrê bas le rolî neteweyî serok msod barzanî bkrêt beder le rêbazî kurdayetîî mstefa barzanîî nemr، wek drêjepêderî barzanî-yanî pêşeng، her le şêx ebdulselamewe be hemû eu destkewtaney hênawyetyedî، ke emeş her wa be rêgayekî rast û rewan û bê grft be encam negeyştuwe، belku be çendîn wêstgey sext û hewraz û nşêwî djwar û brînî qonaxgelêkî zor aloz û helumercî nawxoyî û îqlîmî û nêwdewletî têperîwe.


destkewtekanî eu rêbaze mêjuuyye akarekanî le bwarî ezmûnêkî dewlemendî qonaxekanî peresendnî cîhanîda ber le sed sal zyatr bederkewtn، betaybetîş ewaney peywestn be gorankarîyekanî rojhelatî nawerast û nawçey kurdîyewe، em rêbaze hawkat bû legel serdemî osmanîyekan û helweşanewey împratoryetekey eu dewlete، herweha legel wajokrdnî rêkewtnnamey sayks pîko ke kurdstanî krde çwar beş، wêray herdû cengî yekem û duwemî cîhanî be hemû eu karesataney lêyan kewtnewe، herweha berpabûnî şorşî sosyalîstî meznî uktober ke arastey mêjû û hemû peymanname nêwdewletîyekanî peywest be çarenûsî nawçey kurdî gorî، be taybetîş duay serkewtnî hawpeymanan، wek peymannam û rêkkewtnnamekanî (botsdam û malta û taran û yalta) û karîgerbûn be bzûtnewey xoybûn.


akare fîkrîyekanî eu rêbaze zyatr peywest bûn be waqî' û rastîyekanî ser erz، nek bew tyoraney ke hîgl be tyore zerdekan basyan dekat، belam drextî jyan hemîşe sewze، em rêbaze le jîngey cugrafîî barzanewe serî heldaw destî pêkrd ke be freyî eayînî û roşnbîrî û neteweyî û be kltûrî yekdî qbulkrdnî cyawaz û wîstî retkrdnewey stemkaran û pştîwanîkrdn le stemlêkrawan û rêzgrtn le afretan nasrawe، belku qbûlkrdnî şêwazî berêwebrdnî karubarî xêzan û beşdarîkrdnî pyau le şan dane ber bargranîî jyan û rûberûbûnewey destdrêjîkaran.


barzanîî nemr lepal euey ke serkrdeyekî rojhelatî û mebdeî bû، belam ezmûnî neteweyî taybetîî xoy hebû ، reçawî komelgekey xoy dekrdu le demargîrîî teskî hzbî dûrdekewtewe، hawkat eu legel rêkxstnî rîzekanî mîllet bû، îslamî syasîîşî retdekrdewe، herçende ke zor dîndarbû، belam eayînî le syaset cuda dekrdeweu rêzî hemû eayînekanîşî degrt، min be çawî xom bînîm ke yekem car le salî 1967 serdanîm krd û le nawçey balekayetî çawm pêy kewt، ewaney pasewanî eu bûn le pal barzanîyekanda brîtî bûn le (aşûrî û kldanî û êzîdî).


duay euey şêx ebdulselam yekem berdî bnaxey em rêbaze neteweyyeî dana، katê erkekanî eayînî be erkekanî dnyawe grêda، yadaştêkî bo sultanî osmanîyekan nard û têyda daway krd ke dan be kurd û mafe îdarî û roşnbîrîyekanî eu geleda bnêt، eu perî pêgeyştnî bnyadî roşnbîrî û fîkrîî eu rêbaze le duay eu، çend wêstgeyekî mêjuuyî bûn، yekemyan: le konfransî bako le 19-1-1948da be amadebûnî nwêneranî kurd le sûryau êran، bo yekem car mstefa barzanî derbarey mesele syasî û fîkrî û felsefîyekan qsey krd ke stratîjîyetî kurdayetî pêkdehênn، duay becêhêştnî kurdstanî êraq û çûnî bo êran û beşdarîkrdnî le rêwresmî komarî kurdstan le mehabad û rêrewe mêjuuyyekey berew yekêtîî sovîyet.


duwemyan: lemyanî konfransî syasî- serbazî le kanî smaq le 15-4-1967 eu kate min serokayetîî şandêkî hzbîm dekrd، gwêm le barzanî grt ke wtarî bo pêşmerge deda û deygut: êwe qaremanî eu mîlleten û gyantan dekene fîday eu mîllete، hîwadarm agatan le hejaran bêt û rexne qbul bken û euey bo berjewendîî taybetîî xoy kardekat cêgey lenawman nabêtewe، lew konfranseda barzanî pênasey kurdî krdu daxwazîyekanî rûnkrdewe û zyatr cextî leser karî pêkeweyî krdeweu be tundîîş hêrşî krde ser dewlemendanî kurd ewaney yarmetîî gelekeyan naden، eweşî gut ke min serkrdey kes nîm belku xzmetkarî mîlletekey xomm، herweha basî le manay pêşkewtnxwazîî krd bedûr le druşmî brîqedaru rûnî krdewe ke pêşkewtnxwaz eu keseye ke stem le mîlletekey nakat û dzîî lê nakat û parêzgarîî le kerametî dekat، hawkat gutî: bedrêjayî temenm xyanetm le kes nekrduwe û qbûlîş nakem kes xyanetm lê bkat û rêkxstnî rîzekanîşman bnaxey hêzmane û êmeş şerî man û neman dekeyn û nabê sûkayetî be şwanêkî gund yan afretêk bkeyn، min le salî 1945 û le salî 1948 û le 1960da emem gutuwe û êstaş dûbarey dekemewe ke kêşew nakokîman legel gelî erebda nîye ، kurd û ereb dost û bran، belam mlmlanê û nakokîman legel rjêm û hkumetekandaye.


hendê eu boçûne fîkrî û roşnbîrîyaney amajeman pêkrdn beşêkî kelepûrî rêbazî kurdayetî pêkdênn ke serok msod barzanî grtûyetîye ber، eu rêbaze newestawe belku karlêk legel peresendnî rûdawekanî nawxow dereweda dekat û dekewête jêr karîgerîî dewruberî nzîk û dûrî xoyewe، her le dawakarîyekanî şêx ebdulselam be mafe îdarîyekanewe ta druşmî şorşî eîlûl be serokayetîî barzanîî nemr ke brîtî bû le (dîmukrasî bo êraq û otonomî bo kurdstan) dwatr bedîhênanî fîdralîyet le serdemî serkrdayetîîî serok barzanî û hewldanî berêzyan lewetey çend salêke bo encamdanî rîfrandom taku gelî kurdstan bryar le çarenûsî xoy bdat، emane belgey konkrîtîn leser zîndwêtîî eu rêbaze ke guzarşt le wîstî gel dekat le her qonaxêk le qonaxekanî mêjûda.


bêguman helumercî êstay bzavî rzgarîxwazîî kurd be şêweyekî gştî ke ême le dû deyeî yekemî sedey bîst û yekemdayn cyawazîî heye legel seretakanî serheldanî em bzave le sedey nozdeyemda، yekemîn bangewazî kurd le koşêwey neteweyî hatearawe، dwatr be dabeşkrdnî kurdstan eu bangewaze bû be çend beşêkewe ke lenêw çwar wlatda dabeşbû، her beşêkîş doxî taybetîî xoy hebû، le rêgey amrazgelêkî nêwxoyî nek be koşêwey neteweyî، wata hîç egerêkî çareserî yekgrtuuy neteweyî kurdstanî bo kêşey kurd learada nebû، belku çendîn beşeçareserî nîştmanî hebûn، çarenûsî bzûtnewe kurdîyekanyan be bzûtnewe nîştmanîyekanî erebewe grê dran le sûrya û êraq û turkya û êran ، ta em sateş bzavêkî neteweyî yekgrtuuy kurdî duay ezmûnî (xoybûn) nehate arawe le ruuy rêkxstn û syasîyewe، bwarî guncaw brîtîye le hemahengîkrdn û hawkarî û rêzgrtnî hawbeş lenêwan kurdî her çwar beş ke le ruuy komelayetî û roşnbîrîyewe lêkdî cyawazn.


ta em sateş hîç gorankarîyek beser pênasey pêşûmanda nehatuwe، ber le nzîkey pênc deye le dabeşbûnî bzûtnewekanî kurd û kêşew mlmlanêkanyan ta be êsta degat herewe raste ke pêştr dest nîşanman krd، euyş bûnî dû rêbaze، yekêkyan myanrewî nîştmanî û neteweyî û dîmukrasîye ke bruay be dyalog û çareserî aştîyane heye û legel şorş û gorankarîî dîmukrasî û dannan be beramberî cudadaye û kurdayetîî barzanî brbrey pştî eu rêbazeye، euey duwem hzbî demargîrîî serkêşî û taqmxwazî nawçegerîî naparêzî ser be rjêmekanî dujmin be gelî kurde û le mîhwerî djayetîkrdn têweglawe û bote dardestî rjême stemkarekan bemebestî nanewey mlmlanêy nêwan kurdu kurd( pekeke û hendê rêkxrawî dîkey hzbî le kurdstanî êraq û êran û sûrya) pêkhatey bnçîneyî eu rêbazen.


ta êsta eu rêbaze kurdayetîyeî ke serok msod barzanî peyrewî krduwe merceîyetêkî grngî neteweyî pêkdehênêt، bêguman em rêbaze pêwîstî be perepêdan û qûlkrdneweu çawpêdaxşandnewe heye be rêgey karkrdnî zanstyanew şrovekrdnî babetîyane lepênaw encamdanî derhawîştey besûd bo roşnkrdnewey rêgay newey taze، le rastîda pêwîstîî zorî be tazekrdnewey fîkrî û çawxşandnewey roşnbîrîî heye be gyanêkî rexnegraney pozetîvyane، le pêşewey eu karaneş meseley peywendîye neteweyye kurdstanîyekane ke ta êsta leser bnaxeyekî rûnî damezraweyî karîgeru saxlem cêgîr nebuwe.


lem bwareda ezmûnêkî grngman leber destdaye ke mebestm bwarî( peywendîye neteweyyekan)ـe ke şêwe û nawerok û encamekanî mamelekrdnî herêmî kurdstanî êraqe be serperştîî rastewxoy serokî herêm lewetey pênc sale legel dosêy kurdîî sûrya، bê guman palnerî eu mamele syasîyeş betengewehatne bo gel û rîzekanî û nerştnî xwênî kurd، belam herwek dyare encamekan xzmetî eu amanceyan nekrduwe، boye serok bazanî le dû dîdarda legel herdû kenalî asmanîî (skay nîwzî erebî û elcezîre) amajey be şkstî hzbe kurdîyekanî sûrya krduwe le serkrdayetîkrdnî kurdda، tenanet xrapeşyan beramber krdûn، peyede berprsî yekeme le berdewambûnî qeyraneke، êstaş duay euey cenabî serok geyştote eu derencame saxlem û wrde، boye her wek min pêmwaye pêwîste bçîne hengawêkî dîkey grngewe ke elternatîvekeye، euyş sazdanî kongreyekî neteweyî nîştmanî kurdî sûryaye ke nîştmanperwere bêlayenekan berêwey bern ewaney ke beşdarîyan le xulqandn û qûlkrdnewey qeyraneke nekrduwe، be beşdarîî hendê grdbûnewey lawan û rêkxrawekanî komelgey medenî û layengranî bnke hzbîyekan، emeş bo pêdaçûnewe bew doxaney rûyandawe، herweha darştnî bernamey syasî û qûlkrdnewey arastey beşdarîkrdn le şorşî sûrya û helbjardnî serkrdayetîyekî lêhatû û karame.