• Sunday, 05 May 2024
logo

Paşagerdanî syasî û dagîrkirdnî perlemanî Êraq biryarî serbexoyî be ser kurdda ferz krd

Paşagerdanî syasî û dagîrkirdnî perlemanî Êraq biryarî serbexoyî be ser kurdda ferz krd
Eu paşagerdanîyeî êsta le bexda berêwedeçêt، planêkî bername bo darêjaruy eqlîyetî şîegeraye، drustkrdnî mîhwerêke ke bexda û dîmeşq û taran legel hzbulay lubnanî û husîyekanî yemen، rastewxo be serperştî êran pêkewe grêdedatewe، rageyandnî qonaxêkî nuêy medî şîegerayye ke dexwazêt be corêk barudoxî êraq û nawçeke bşêwênêt، ke nek her tenya berey medî şîegerayî le hîlalî şîewe bgorêt bo bazney şîegerayî ke babulmendeb be kendawî eqebewe grêdedatewe. belku rageyandnî qonaxêkî nuêy medî şîegerayye leser bnemay eaydyolojyetî wîlayetî feqî lelayen êranewe.

em qonaxey medî şîegerayî ke pêştr le katî hatne deselatî komarî îslamî êran be «henardekrdnî şorş» nawyan debrd، lewe derçuwe ke tenya be rêgey mîlîşya û grupî bçûk ajawe le nawçeke drust bkat، belku êsta pêdenête qonaxêkî dîke ke mîlîşyaî cîhadî şîe le başûrî lubnanewe ta degate sûrya û êraq û behrên û yemen، rayeleyekî ptew be şêwey peymannameyekî mîlîşyaîî serbazî le çwarçêwey yek amancda ke euyş bergrîkrdne le şîe be serperştî êran kobkrênewe، le her şwênêkîş bergrîkrdn le şîe pêwîstî bû، em mîlîşyayane hemûyan le yek merceewe fermanî cûlandnyan pêdedrêt bo euey bgene eu şwêney şîeî eu şwêne pêwîstî pêy bêt. emeş wek qonaxêkî dîke zemînexoşkrdne bo dûbare drustkrdnewey împratoryetî êran le jêrnawî şîegerayîda.
euca bo euey mîlîşyaî şîeî hemû nawçeke، rayelêkî eaydyolojî pêkewe koyan bkatewe، wek twêjînewekan raşkawane amajey pêdeken، êsta taran be aşkra le nêw mîlîşyaî şîekanda euca le êraq bêt، yan sûrya، yan başûrî lubnan û yemen، bangeşe bo eaydyolojyaî wîlayetî feqî dekat û leser em eaydyolojîye bo rageyandnî împratoryetî îslamî şîe jêrxanêkî ptew û trsnakî bo drust dekat. dyare pêrewkrdnî em syasete le rêgey eaydyolojyetî wîlayetî feqyewe، dûbarekrdnewey heman mîtod û şêwazî xelafetî îslamî da'şe، ke le rêgey eaydyolojyetî gêranewey xelafetî îslamîyewe çekdarekanî xoy le rîgey selefî cîhadîyewe bo karî drndeyî û wehşîgerayî amade deken، bo euey xelafetêkî gewrey îslamî wek xoy nexşekey bo darştuwe، drustî bkat.

eger leser em bnemaye، eu alozî û paşagerdanîye bxwênînewe ke êsta le bexda berêwedeçêt، le katêkda le jêr guşarî emerîkada hkumetî êraq bo azadkrdnewey musl amadebaşî dekat، le beramberîşda êran wek karîgertrîn hêz le ser hkumete şîekey bexda، bêdenge û hîç kardaneweyekî nîye û ewaneşî bûnete fakterî serekî le drûstkrdnî em paşagerdanîye، eu layenanen ke be dardestî êran nasrawn، ewa eme manay eweye eger êran rastewxoş xoy em pîlane berêwe nebat، ewa teyarî sedr û layene şîekan bewekaletî êran eu pîlane berêwe deben، emeş le pînawî eweye eu prose syasîyeî le duay damezranewey êraq le 2003we leser bnemay şeraketî nêwan pêkhatekanî êraq pêkhênrawe، eu proseye be tewawetî kotayî pêbhêndrêt û kudetay beserda bkrêt، le cêy sîstmêkî îslamîî şîî leser bnemay eaydyolojyetî wîlayetî feqî le êraq dabmezrênn.

em destpêşxerîyeî layene şîekan leser raspardey êran bo kotayîhênan be prosey syasîî êraq، kotayî hênanîşe bew destûrey ke salî 2005 nûsrawetewe، kotayîhênanîş be destûrî êraq، wate şîeî êraq benyaze leser bnemay eaydyolojyetî wîlayetî feqî، destûrêkî dîke bo êraq dabrêjêtewe، emeş wate euey le duay 2003ewe emerîka hewlî boda، leser destî êran hemuuy leber yek helweşêndra. emeş kardaneweyekî rastewxoye bo eu hewlaney emerîka ke deyewêt corêk le hemahengî le nêwan şîe û sunne û kurd le çwarçêwey prosey azadkrdnewey muslda drust bkatewe. dyare êran dezanêt planî emerîka bo azadkrdnewey musl، tenya planêkî serbazî nîye bo euey musl le destî da'ş rzgar bkat، belku planekey emerîka qonaxî duay da'şîşî têdaye ke bekarhênanî guşarî hkumetî emerîkaye le ser şîe bo dûbare begerxstnewey prosey syasî، lem haleteşda şîeî êraq ke natwanêt le çwarçêwey eu proseyeda xoy le planekey emerîka cyabkatewe، ewa bem hengawey êran، be berdêk dû çoleke dekujêt، lelayek prosey azadkrdnî musl bo maweyekî baş dwadexat، lelayekî dîkeş êraqî be tewawetî le destî emerîka derhêna، be manayekî dîke eger êran heta êsta le ruuy naseqamgîrîyewe serkewtnî serbazîî emerîkay le êraqda şkst pêhênabêt، ewa bem planey le ruuy syasîşewe şkstî be emerîka hêna، euca kardanewey emerîka beramber em pîlaney wekîlekanî êran le bexda ç debêt، hêşta dyar nîye، belam eger îdarey êstay emerîka leser em paşagerdanîye bîdeng bêt، dorandnî vêtnamêkî dîke dûbare dekatewe û taçend xulêkî dîkey serokayetî emerîka، xorî dîmukratekan awa dekat.

lem barudoxeda ke heta êstaş kurdstan beşêke le êraq، îdî serbexoyî beser kurdda ferz buwe، boye eger benaçarîş bêt debêt kurd helwêstî xoy dyarî bkat û bryarî yeklayî kerewe bdat، leber euey eger bryarî yeklakerewe nedat، ewa byewêt، yan neyewêt، prîşkî eu paşagerdanîyeî berdekewêt، belam eger bryarî xêra û yeklakerewe bdrêt، ewa nek tenya emerîka û hawpeymanî djî da'ş pştgîrî kurdstan deken، belku le hemankatda dewletanî dostî teqlîdî emerîka û rojawaş le nawçeke، heta eger rageyandnî dewletî kurdstanîşyan bedl nebêt، belam be naçarî، zyatr be dengî kurdstanewe dên û baştr pştgîrî le seqamgîrî û tenahî û drêjepêdanî ezmûnî dîmukratî kurdstan deken، boye lem satewexte mêjuuyyeda، be zor serbexoyî beser kurdda ferz krawe، eger kurd bryar nedat، helêkî zêrînî dîke ledestdedat.
Top