Kare tîrorîstîyekanî heftey rabrduuy da'ş le broksl-î dlî ewrupada، ew peyamey be her 28 dewletekey yekêtî ewrupa rageyand ke tîrorîstanî da'ş cyawazn le tîrorîstanî qaîde û ew metrsîyeî le ser tewauy wlatanî yekêtî ewrupa heyane، wek xoyetî û zyadî krduwe û kemî nekrduwe. herweha ewey be ewrupa rageyand ew tîrorîstaney ew karaneyan encamdawe، ew xelkanen ke le naw cergey şerî sûrya û êraq û le jêrzemînekanda û le jêr bombaranî frokekanî hawpeymanan meşq û rahênanyan krduwe، emeş manay eweye saykolojyetî tîrorîstanî da'ş zor le saykolojyetî ew tîrorîstaney da'ş cyawaze ke le çyakanî nêwan pakstan û hîndstan meşq û rahênanyan leser krdewe tîrorîstîyekan encamdawe، herweha ewey be ewrupa rageyand tîrorîstanî da'ş helgrî pasportî dewletanî ewrupîn، nek wek tîrorîstanî elqaîde ke beşî here zoryan tenya xawenî pasportî dewletanî rojhelatî nawerastn، lemeş zyatr çon duay teqînewekanî parîs le novemberî 2015 derkewt tîrorîstan hawulatî dewletanî yekêtî ewrupan، dyare eme bo tîrorîstanî teqînewekey brokslîş raste û hemûyan hawulatî dewletanî ewrupan، her boye cya lewey hêrşekanyan zor sext bû، şwênî grng û qursîşyan be amanc grtbû، layenêkî dîke ke teqînewekanî broksl bo ewrupay aşkra krd، eweye ke beşî zorî ewaney lenaw ewrupa hawkarî tîrorîstan deken، zor kemyan pêwendîyan be cîhadîyekan، yan rastewxo pêwendyan legel rîkxrawî tîrorîstî da'ş heye، belku beşî zoryan ew xelkanen ke be rêgey torekanî komelayetî û le myaney seyrkrdnî ew vîdyoyaney da'ş berhemyan dehênêt، bûnete hewadarî ew rêkxrawe û serncyan rakêşrawe.

kewate ew kare tîrorîstaney da'ş le ewrupa encamyan dedat، lew kare tîrorîstyane deçêt ke le sedey rabrdû dewletanî wek êraq û sûrya û lîbya û tenanet yekêtî sovyetî pêşanîş rastewxo le pştewe sponserî kare tîrorîstîyekanyan dekrd، ke dyare dyartrînî ew karaney sedey rabrdû wek teqandnewey frokey lokerbî û hêrşî rêkxrawî rzgarîxwazî felestîn bo ser olompyadî mîwnîx le heftakan û heştakanî sedey rabrdû encamyan da. boye şêwazî ew kare tîrorîstîyaney dewlet sponseryan buwe، karî zor trsnak û gewre bûn.


her boye katêk seyrî şêwazî kare tîrorîstyekanî parîs û teqînewekanî heftey rabrduuy broksl dekeyn، zorbey çawdêran lew brwayedan ke ew kare tîrorîstîyaney da'ş encamî dedat، cêgey sersurman nîn، emeş leber eweye da'ş tenya rîkxrawêkî tîrorîstî nîye، belku dewletêkî tîrorîstîye û êsta le sûrya û êraq xakêkî zorî leberdeste û sûdêkî zorî le efseranî pêşuuy rjêmî sedam husên wergrtuwe û twanîwyetî leser erz supayek drust bkat ke twanay ewey hebêt wek supay dewletêk şer bkat، lemeş zyatr çendîn hokar bûne fakterî çalakkrdn û handan bo kare tîrorîstîyekan، ewyş eweye da'ş twanîwyetî lenaw tore komelayetîyekanewe helmetêkî prupagendey çr pyade bkat، lem rêgeyeşewe twanîwyetî hem çekdarî zyatr û hem serçawey dahatî zyatr peyda bkat.
boye lem rastewe eger şêwazî tîrorî da'ş wek ew kare tîrorîstîyane le qelem bdrêt ke dewletêk lepştewe sponserî dekat، prsyar eweye: aya ewrupa û dewletanî dîkey hawpeymanî dje tîror welamî em metrsîye gewreye dedenewe؟ bo welamî em prsyare dyare beşî zorî ew psporaney le bwarî djetîror begştî û djeda'ş betaybetî twêjînewe deken، xalî serekîî welamdanewe debenewe bo ew xalî destpêkî çonyetî kotayîhênan be da'ş wek dewletêkî tîrorîstî le êraq û sûrya، emeş leber eweye eger em dewlete bmênêt، ewa hemû kat debête bnkeyek bo ewey tîrorîstan betaybetî ewaney hawulatî dewletanî rojawan، yan dewletanî yekêtî ewrupan، ewa be asanî hemû kat btwann le sûryawe bgerênewe ewrupa û ewca leber ewey ewrupaş kar be yasay şngn dekat، ewa tîrorîstan detwann be zorbey dewletanî yekêtî ewrupada bsûrênewe، bebê ewey hîç rêgrîyekyan lê bkrêt.

bepêy dîrasetêk ke rojî 23î adarî 2016 wate rojêk duay teqînewekanî broksl le saytî forn efêrz blaw krawetewe، lew 5-6 hezar hawulatîyeî ewrupa ke êsta çûnete sûrya û bûnete çekdarî da'ş، nzîkey 550 kesyan hawulatî belcîkîn û lem jmareyeş nzîkey dû hezaryan gerawnetewe ke le naw ew dûhezar tîrorîstey gerawnetewe، 100 tîrorîstyan hawulatî belcîkan. twêjîneweke amajey bewe krduwe dezgay dadwerî belcîka raşkawane aşkray krduwe ke wlatekey kêşeyekî gewrey legel ew çekdarane heye ke hawulatî dewletanî ewrupan û gerawnetewe، tenanet hendêk lewaney ke rêgeyan bo nardnî ew çekdarane bo sûrya rêkxstuwe، le salî 2015 lelayen dadgay tîrorî ew wlate be tometî tîror serkone krawn.


da'ş be stratîjyetî kon
mameley legel nakrêt

heta êstaş şêwazî rûberûbûnewey tîror، ew şêwazeye ke le duay karesatî 11î sêptemberewe emrîka le djî rêkxrawî elqaîde pyadey krduwe. emrîka bo djayetî tîrorî rêkxrawî elqaîde heta êsta zyatr le 1.6 trlyon dolarî xerckrduwe، zyatr le 263 dezgay djetîrorî damezranduwe، belam em şêwazey emrîka zyatr guncawe bo djayetîkrdnî tîrorêkî klasîkî leser şêwey grup، nek dewletêkî tîrorîstî wek da'ş، boye lem haleteda grnge dewletanî hawpeymanî djî da'ş be serokayetî emrîka taktîkî djetîror bxene naw çwarçêwey stratîjyetêkî heme layenewe، wate raşkawane pêwîste dest bxrête ser xalekan û ew rastîyane aşkra bkrêt، ke stratîjyetî djî da'ş tenya brîtî nîye le hawkarî serbazî، yan şalawî frokekan le asmanewe، belku pêwîste em hewlane amancêkî syasî û dyarîkrawî leser zewî legelda cêbecê bkrêt. ewey ta êsta wek boşayî le stratîjyetî dje tîrorî hawpeymananî djî da'ş hestî pêdekrêt، eweye ke hawpeymanan tenya le yek dû rehendî taybetî û bçûkda şerî dje da'şyan bçûk krdotewe، boye da'ş zor be asanî twanîwyetî çwarçêwey em stratîje natewauey hawpeymanan be tewawetî bo sûdî xoy bekarî bhênêt، her bo nmûne le mawey salanî 2014 û 2015 ke hawpeymanan be şêwey hawkarî kemî serbazî û hêrşe asmanîyekan şerî dje da'şyan krduwe، le nêwan kare tîrorîstîyekanî da'ş û mameley drndaney rjêmî beşar esed tenya le sûrya 4.5 mlyon hawulatî sûrya awarey derewe bûn û zyatr le 6.5 mlyonîş bûne awarey nawxoyî le sûryada، herweha tenya le herêmî kurdstan zyatr le 1.7 mlyon aware ruuy têkrduwe ke hemûyan bedestî da'ş aware bûn û rûyan krdote herêmî kurdstan، da'ş twanî em şalawey penaberan û awareye wek hêzêk bo hêrşekanî xoy pîşanî hawulatyanî ewrupa bdat û serncyan rabkêşêt. eger serncî amarekan bdeyn، hendêk car da'ş twanîwyetî tenya lemawey yek mangda serncî zyatr le 1000 kes le jn û kç û pyau rabkêşît bo ewey pêwendî be da'şewe bken، herweha lelayekî dîkewe ke şalawî penaberan rûyankrdwe ewrupa û paş ewey kêşmekêş le nêwan dewletanî yekêtî ewrupa le ser krdnewe û daxstnî snûrekan drust bû، dîsan da'ş twanî ray gştî ewrupa û rojawa îstîxlal bkat bo zyatr drustkrdnî cemsergîrî lenêw hawulatyanî ewrupada.

em hengawaney da'ş ke zor cyawazn le karekanî elqaîde، amajeye bo ewey da'ş twanîwyetî lenaw komelgey ewrupa layengr û hewadar û hawsozî bo karekanî peyda bkat، emeş metrsî ewey lêdexwêndrêtewe ke be geranewey ew tîrorîstaney meşq û rahênanî zor çakyan le sûrya pêkrawe، şêwazî hêrşe tîrorîstîyekanî da'ş le eaynde gorankarî beserda bêt û le katî encamdanî ew hêrşaneda lewaneye ew xelkaney ke da'ş serncî rakêşawn، xoyan têkelî tîrorîstan bken، yan bo şardnewe û pêşkeşkrdnî karasanî boyan hawkarîyan bken.


kurdstan wîstgey yekemî
stratîjyetyekî gştgîr bo rîşekêşkrdnî da'ş

duay azadkrdnî zummar û bendawî musl lelayen hêzî pêşmergey kurdstanewe û serdanî rêzdar msrur barzanî rawêjkarî encûmenî asayşî nîşmanî herêmî kurdstan bo perlemanî ewrupa، ewkat le salî 2014 rawêjkarî encûmenî asayşî herêmî kurdstan raşkawane be nwêneranî dewletanî yekêtî ewrupay rageyand ke eger detanewêt da'ş hereşe le ser ewrupa drust nekat، ewa debêt leser zewî da'ş têkbşkênrêt، duay hêrşekanî heftey rabrduuy da'ş bo ser broksl êsta beşî zorî nawendekanî fîkr û lêkolînewe ke dîrasetî djetîror deken، geyştûnete ew qenaetey ew stratîjyetey heta êsta emrîka betaybetî û dewletanî hawpeymanî djî da'ş û bo le rîşehelkêşan û bê umîdkrdnî da'ş pyadeyan krduwe، stratîjyetêkî serketû nebuwe، le êstaşda metrsîî da'ş lenawxoy rojawa begştî û ewrupa betaybetî le salî 2014 metrsîdartre، leber ewey eger le salî 2014 da'ş tenya hewlî bo ewe bûbêt ke serncî xelkî ewrupa bo ewe rabkêşêt bo ewey le ewrupa bgerênewe bo xelafetî îslamî da'ş û le sûrya û êraq şer bken، belam êsta da'ş cya lewey ew çekdarane be meşqêkî tîrorîstaney tewawewe dûbare rewaney ewrupa dekatewe، le hemankatda le ewrupa serncî komelêk xelkî bo karekanî rakêşawe ke bê ewey cîhadî bn، yan rastewxo pêwendyan be da'şewe hebêt، amaden hawkarî tîrurîstanî da'ş bken û le ewrupa bçne nawyanewe، lem haleteda egerçî welamdanewey êstay da'ş qurstre le çaw salî 2014، belam rojawa bêcge le hawkarî zyatrî kurdstan û pştgîrî zyatrî hêzî pêşmerge bo têkşkandnî tewauy tîrorîstanî da'ş û bûnî kurdstan be pêgeyek bo cîhanî azad bo ewey lem pêgeyewe kotayî be dewletî xelafetî îslamî da'ş bhênrêt û lêrewe amance syasîyekan bo rêkxstnewey nawçeke dabrêjrêt û bêcge le pştgîrî hawpeymanan bo ewey be zûtrîn kat kurdstanî serbexo rabgeyendrêt، rêgeyekî dîkey nîye.