xwêndineweyekî ciyawaz bo çemkî «partî» wek fîkr satêk bîrkrdinewe lenaw gleyî û gazndeyi endam û layengranîda
xwêndineweyekî ciyawaz bo çemkî «partî» wek fîkr satêk bîrkrdinewe lenaw gleyî û gazndeyi endam û layengranîda
mêşêl foko le ktêbî «uşe û şitekan» dellêt: «bo em ktêbe şwênêk heye bo ledaykbûnî deqêkî borgîs, ke le katî xwêndineweyda qaqayek drust debêt, ke hemû nerîtekanî fîkr (fîkrî ême) delerizênêt, ew fîkre ke temen û cugrafiyayi êmeyi heye û, waman lê dekat ke şêwazî konî bîrkrdineweman bo «xud», «ewî dîke» bo maweyek bihejênêt û tûşî dllerrawkêman bikat». ew deqeyi «borgîs» ke le katî xwêndineweyda foko gwêbîstî ew qaqaye debêt, ew sateye ke tiyayda foko çemkî modêrine wek aydiyolojiyetêkî sirrbuwî çeqbestû debînêt, nek wek berhemî fîkr û roşngerî.
em têrrwanîne wrdeyi foko bo çemkî modêrine degerrêtewe bo ew seretayeyi ke le çwarçêweyi kocîtoyi dîkartda pênase krawe û dellêt: «min bîrdekemewe. kewate min hem», em «hem»ـeyi dîkart legell eweyi haydger wek mana û pênaseyi «bûn « rexineyi lê degrêt, bellam lem nûsîneda ew «hem»ـeyi dîkart bew şwêne pênase dekeyin ke mana û pênaseyi «bûn» têyda ledayk debêt.
em arasteye eweman pê dellêt hemû çemkêk ke arasteyi jiyan degorrêt, dwayi azarî bîrkrdineweyekî zor lenaw mindalldanî fîkrda le dayk debêt, her boye lem çwarçêweyeda em dêrrane ziyatir wek çemk mamelle legell «partî» dekat, nek ḧzbêkî siyasîyi hawşêweyi modêlî ḧzbî sermayedarî, yan komonîstî, kewate katêk wek çemk mamelle legell «partî» dekeyin, ewa naçar debîn be dwayi eweda bigerrêyin, ke em çemke lenaw kam azarî bîrkrdineweyi sext û lenaw kam fîkrda le dayk buwe? ew kese kêye ke bîrî lê krduwetewe? amanc lem çemke çîye? debêt em çemke wek amiraz bo çi mebestêk bekar bihênrêt?
hewlldan bo wellamdaneweyi em prsiyarane û ew manayaneyi çemkî partî ke le naw bzûtineweyi rizgarîxwazî kurdistan her le sallî 1946ـewe heta êsta rave krawe, eweman pê dellêt mêjuwî bzûtineweyi rizgarîxwazî kurdistan, le satî ledaykbûnî çemkî partî, yan damezirandinî partî dîmukratî kurdistanewe dest pê nakat, bellku wek hemû çemkêk pêş ledaykbûnî pêşxanêkî fîkrî heye. her bo nmûne koper nîkos le seretayi sedeyi 16 le ktêbî «şorrşî estêrekan le asman», nûsiyuyetî û be tiyor selmandî estîrekanî asman azadin û zewîş yekêke lew estêrane û leser xulgeyi xoyi dexulêtewe, bellam galîlo le deyeyi yekemî sedeyi ḧevdeyem be teleskop tiyorekeyi koperinîkosî selmand, eme bo ledaykbûnî çemkekanî modêrine, roşngerî, tenanet şorrş û dewlletî neteweyîş be heman şêweye û, çemkî «partî»îş lem çwarçêweyeda be heman şêweye û ew pêşxane fîkrîyeyi buwete şwênî ledaykbûnî em çemke «fîkr û 'îrfan û 'eqîdeyi barizan», em fîkr û 'eqîdeyeş berhemî tekiyeyi şêxanî barizane ke mêjuwekeyi bo çendîn sede pêş êsta degerrêtewe.
fîkr û 'eqîdeyi barizan, pêş ledaykbûnî çemkî «partî», çendîn çemkî berizî dîkeyi bo mirovayetî lenaw ew fîkr û 'eqîdeye le dayk bûn, ke êsta bûnete ew hêmayaneyi ke tewawî gelî kurdistan be ciyawazîyi ayîn û netewewe şanazî pêwe deken, ke lêreda amaje be hendêkiyan dekeyin:
1. mirovbûn, wate ême pêş her şitêk mirovîn, ewca regez nêr bêt, yan mê, yan ayîn û neteweman le yektirî ciyawaz bêt, hemûman mirovîn û mirovayetî koman dekatewe.
2. pêkewejiyanî aşitîyane, le nêwan ayîn û netewe ciyawazekan û piyadekrdinî rêwrresme ayînî û neteweyiye ciyawazekan.
3. nehêşitinî ciyawazîyi regezî, betaybetî hellgirtinî çewsanewe leser afretan û rêgirtin le hawsergîrîyi zoremilê, gewre be biçûk, pêdanî jin le brî xwên w...htd.
4. parastinî jînge û rêgirtin le birrîneweyi dar û rawkrdinî ajelle kêwîyekan, eger hellweste leser em çemke berize bikeyin (rrêgirtin le birrîneweyi dar û parastinî darstanekan) û keşuhewa û cugrafiyayi ew nawçaneş leberçaw bigirîn, ke hem keşuhewayekî kwêstanî û zor sard û cugrafiyayekî zor sext û dûredestiyan heye, ke ziyatir pêwîstîyan be sûtemenî betaybetî le werizî zstan heye, keçî pêş ziyatir le sede û niywêk pabendî cêbecêkrdinî em çemke berize bûn: «rrêgirtin le birrîneweyi dar û parastinî darstanekan», her boye êsta ke deçîte ew nawçeye debînî, hem darstanekan parêzirawn û hemîş ajelle kêwîyekan be azadane be gundekanda desûrrênewe.
5. bergrîkrdin le heq û rûberûbûneweyi naheq û zordarî, em çemke teniya bo parêzgarîkrdin le şwênikewtuwanî fîkr û 'eqîdeyi barizan, cêbecê nekrawe, bellku le her şwênêk naheqî û zordarî hebûbêt, şwênikewtuwanî fîkr û 'eqîdeyi barizan dakokîyan le stemilêkraw krduwe, tenanet bo parastinî ermenekan şerrî zor gewreyan krduwe û be deyan şwênikewtuwanî barizan bo dakokîkrdin le heq şehîd bûn.
6. xudanasî, xuda perstî, nîşitmanperwerî, berizî û gewreyî em çemke lewedaye, to çon xudayi xot denasît, çon xudaperstî dekeyt azadî, bellam giringe nîşitmanekeyi xott xoş bwêt.
çemkekanî «fîkr û 'eqîdeyi barizan» zor lew çemkane ziyatirin ke amajeman pê krdin, bellam hewll dedeyin ew ew çemkane bikeyine pêşxanêk bo eweyi bzanîn çon çemkî «partî» lenaw janî bîrkrdineweyi mstefa barizanîda le dayk buwe?
be çend xallêk wellamî em prsiyare dedeyinewe:
1. mstefa barizanî ciya leweyi le sallî 1903 le zîndan ledayk buwe, le sallî 1919 û le temenî 16 sallîyewe, dwayi eweyi şêx eḧmedî barizan hêzêk denêrêt bo behanaweçûnî memileketekeyi şêx meḧmûdî ḧefîd, be krdeyî hatuwete naw korrî xebatî bzûtineweyi rizgarîxwazî kurdistanewe.
2. mstefa barizanî pêş eweyi bibête pêşmergeyi parastinî komarî kurdistan, şkstî memileketekeyi şêx meḧmûdî ḧefîd, damirkandineweyi şorrşî yekem û duwemî barizanî bîniywe, hokarî em hemû şksteş lenaw fîkrî mstefa barizanîda ke zor be wrdî destinîşan krawe û ta êstaş be dest ew hokarewe denallênîn, nebûnî yekrrîzî û tebayî buwe le nêwan tewawî pêkhate ciyawazekanî gelî kurdistan û ḧzbe siyasîyekanî kurdistanda, em hokareşî lenaw ew şî're berizeyi eḧmedî xanî kokrduwetewe ke dellêt:
gerdê hebuwa me îtîfaqek
vêkrra bikra me înqiyadek
rom û 'ereb û 'ecem temamî
hemiyan ji mera dkr ẍulamî
tekmîl dkr me dîn û dewllet
teḧsîl dkr me 'îlm û ḧkîmet
3. katêk le kanûnî duwemî 1946 pêşewa qazî mḧemed damezirandinî komarî kurdistanî le «çwar çira»î şarî mehabad rageyand, mstefa barizanî birriyarî da seretayi yekrrîzî û tebayî û harîkarî destî pê bikrêt û xoyi û pêşmergekanî çûn bo komarî kurdistan û bûne parêzerî ew komare, bellam le dwayi çend mang wek mêjû bo man bas dekat, serok hozekanî kurdistan wek pêwîst hawkarîyi pêşewa qazî mḧemediyan nekrd û, teniya hêzî barizanîyekan manewe ke parêzgarî le komarî kurdistan biken, em bergrîye qaremananeyi hêzî barizanîyekan bû, ke wayi krd, pêşewa allayi kurdistan wek emanet be jenerrallî komar mstefa barizanî bspêrêt.
em xallane ke waqî'î mêjuwîyin, eweman pê dellêt, katêk le janî bîrkrdineweyi mstefa barizanîda çemkî «partî» ledayk debêt, betaybetî lew kateyi bergrî le komarî kurdistan dekat û deşzanêt bew pertewazeyiye le beranber supayi şayi êranda parastinî ew komare meḧalle, a lem waqî'e tall û nawmêdîyeda mstefa barizanî dawa le sercem ḧzb û layene kurdistanîyekan û serok hoz û kesayetîye diyarekanî kurdistan dekat, ke yek bigirin û le jêr yek çetirda kobibinewe, ke ewîş çetirî partî dîmukratî kurdistane.
lêrewe eger beha berizekanî çemkî «partî» le naw fîkrî mstefa barizanî bixeyine rû, debînîn çemkî «partî»îş, hawşêweyi çemkekanî dîkeyi «fîkr û 'eqîdeyi barizan» brîtîye le çwarçêweyek bo «rrastgoyî, yekrrîzî û tebayî, dadperwerî û serwerîyi yasa, pêkewe jiyanî aşitîyane, wefadarî bo nîşitman, le seruwî hemûşiyanewe kokrdineweyi koyi hêz û twanakanî gelî kurdistan bo damezirandinî dewllet û parastinî em dewllete, emeşî le yek druşmda kokrdotewe ewîş «kurdistan yan neman»ـe.
emeyi ta êsta amajeman pê krd, teniya çemkî «partî»ye le henawî bîrkrdineweyi petîyaneyi mstefa barizanîda wek emanwêl kant nawî lê nawe «rrexineyi eqllî petî», her boye eger em çemke leser erizî waqî' wek partêk be nawî «partî dîmukratî kurdistan» praktîze dekrêt, aya detwanîn billêyin em parte twaniyuyetî ew hemû beha berizaneyi ew çemke «partî» bparêzêt ke le bîrkrdineweyi ziyatir le sî sallî xebatî mstefa barizanî pêş damezirandinî partî dîmukratî kurdistan ledayk buwe?
wellamî em prsiyare le peyivêkî serok ms'ud barizanî werdegrînewe ke le maweyi yek sallda le dû boneyi giringî kongreyi 14 û krdineweyi yadgeyi nîşitmanî barizan zor be bwêrî û rastgoyane pêyi gutîn: le êmewe seyrî fîkr û 'eqîdeyi barizan meken, fîkr û 'eqîdeyi barizan le aydiyolojiyetêkî mu'eyen gewretire».
em peyive berizeyi serok barizanî dekeyine ew sateyi ke bîr le gleyî û gazndekanî endam û layengranî kurdistan dekeyinewe.
satêk bîrkrdinewe lenaw gleyî û gazndekanî endam û layengranî partî dîmukratî kurdistanda
le dwayi raperîne şkodarekeyi gelî kurdistanewe le sallî 1991 û drustibûneweyi korrî frawanî partîyane, le her korr û kobûneweyekî fermî û nafermî ke teniya endam û layengranî partî dîmukratî kurdistan beşdar bûn, gwêbîstî gleyî û gazndeyekî zor leser partî dîmukratî kurdistan buwîn, ewaneşî ke amaden leser partî dîmukratî kurdistan û nîşitmanî xoyan şehîd bikrên, gleyî û gazndeyan le hemû ewaneyi dîke ziyatire, em gleyî û gazndaneş zor be raşkawanetir lew kobûnewe frawananeyi partî ziyatir derdekewn ke şexisî serok barizanî legell endam û layengran û pêşmerge dêrînekanî herdû şorşî «eylûl û gullan» ko debêtewe. lemeş ziyatir ew cemawere berfrawaneşî ke le rojî 16î ab derrjêne ser cade û şeqamekan û le gorrepane gşitîyekanda aheng bo damezirandinî partî dîmukratî kurdistan degêrrin, ewanîş gleyî û gazndeyan heye û, gelêk carîş astî gleyî û gazndeyi têkoşere dllsozekan degate lûtke û barudoxekeyan pê nagorrêt, boye dellên: «ême melayîn, partî nîn», em tûrreyiye pîrozeyi ew têkoşere dllsozane şayenî eweye ke deyan ktêbî leser binûsirêt. lenaw dîmenî em gleyî û gaznde bê şumaraneda, wek mêşêl foko dellêt: şwênêk drust debêt bo xwêndineweyi deqêk ke legell xwêndineweyda qaqayek drust dekat, ke hemû nerîtekanî fîkrî ême delerizênêt, ew fîkreyi temen û cugrafiyayi êmeye, têrrwanînman bo têgeyşitinî konman le xud û ewî dîke degorrêt, ew şwêneş lenaw gleyî û gazndekanî endam û layengranî partî drust debêt, dûbare xwêndineweyi deqekanî «çemkekanî fîkr û 'eqîdeyi barizan»ـe ke hemû şêwazî bîrkrdineweyi ême delerizênêt û, ew fîkreş temen û cugrafiyayi kurdistane.
kewate şwênî pîroz bo dûbare xwêndineweyi çemkekanî «fîkr û 'eqîdeyi barizan» nawendî ew gleyî û gaznde bêşumaraneye ke lenaw korr û kobûnewe fermî û nafermîyekanî partî dîmukratî kurdistan gwêbîstî debîn û, xwêndineweyi em deqaneş lenaw fezayi siyasî û rêkxiraweyî partî dîmukratî kurdistanda, buwete parêzbendî bo hemû endam û layengran û hîç kesêk lenaw partîda ew desellateyi nîye em gleyî û gazndane ret bikatewe, leser ew gleyî û gazndaneş lêprsînewe legell kes nakrêt û, hokarî serekîyş bo rêzgirtin lem gleyî û gazndane eweye şexisî serok barizanî xoyşî ke degerrêtewe naw fîkr û 'eqîdeyi barizan û dûbare çemkekan dexwênêtewe heman gleyî û gazndaneyi bo drust debêt û ewîş heman gleyî û gazndeyi heye.
serok ms'ud barizanî be hawşêweyi heman bîrkrdineweyi mstefa barizanî le komarî kurdistan, çendîn salle bîrî lewe krduwetewe ke carêkî dîke «partî» bibêtewe bew çemke fîkrîyeyi ke lenaw fîkr û 'eqîdeyi barizan le dayk buwe, ew astenganeşî destinîşan krduwe ke rêgirin leberdem em prose nîşitmanîye ke amancî kurdistanêkî behêze û hemû hewll û twanakanîşî xistuwete gerr bo eweyi ew zemîneye drust bêt, ke carêkî dîke partî dîmukratî kurdistan bibêtewe bew «çemkey» ke lenaw fîkr û 'eqîdeyi barizanda ledayk buwe, bo emeş birriyarî serok barizanî bo hengawhellgirtin berew kurdistanêkî behêz grê drawetewe bewey, debêt partî behêz bêt, bo eweyi bitwanêt le astî dawakarîyekanî em qonaẍe bêt, her boye lenaw partîyewe komellêk hengawî giringî hellgrtuwe û le kongreyi 14şda nexşe rêgeyi em prose nîşitmanîyeyi xiste ser rêgeyi rastî xoyi û hengawî praktîkî bo hellgîrawe.
1. bo eweyi «partî behêz bêt», serok barizanî birriyarî dawe ke proseyi çaksazî lenaw partîyewe destî pê bikrêt û, debêt reḧm be gendellkaran nekrêt û sinûrêkiyan bo dabinrêt.
2. ew kesaneyi lenaw organekanî partîda ple û post werdegirin, ple û postekaniyan katîn û lejêr çawdêrîyi wrdî baregayi barizanî û mektebî siyasî debin û, eger serkewtû nebin û be krdeyî neyselmênin le astî ew ple û posten, ewa ple û postekaniyan lê werdegîrêtewe.
3. be heman şêwe ew kadraneyi partî dîmukratî kurdistan ke le damezirawekanî herêmî kurdistan (serokayetîyi herêm, ḧkumet, perleman) ple û post werdegirin û nwênerayetî partî deken, postî katîn û, eger be krdeyî neyselmênin ke xizimetkarî mîlletî xoyanin ewa postekaniyan lê werdegîrêtewe.
4. birriyar drawe lenaw organekanî partî dîmukratî kurdistanda bayexêkî gewre be afretan bidrêt û rêz le twanakaniyan bigîrêt û jîngeyekî tendrust drust bikrêt, bo eweyi afretanîş bitwanin twanakanî xoyan piyade biken.
5. birriyar drawe lenaw organekanî partî dîmukratî kurdistan dadperwerî cêbecê bikrêt û, twanayi gencekan «nêr û mê» bihênrêne pêşewe bo eweyi berdewam partî le nwêbûneweda bêt.
6. birriyar drawe ke rastgoyî bibête beşêk le akarî endam û layengranî partî û, ew gleyî û gazndaneyi heyane bwêrane û rastgoyane lenaw organekanî partî bîxene rû û, berprsî her organêk milkeçe bo eweyi gwê lew gleyî û gazndane bigirêt û be rêgeyi gftugo û lêktêgeyşn wellamî pêwîstî ew gleyî û gazndane bidatewe û eger le twanayi xoyşî qurstir bû, mektebî siyasîyi lê agadar bikatewe.
em hengaw û birriyaraneyi ke serok barizanî be şexisîyi xoyi serperşitîyi cêbecêkrdinyan dekat, hengawêke bo drustkrdinî pantayiyekî krawe lenaw fezayi siyasîyi partî dîmukratî kurdistanda, bo eweyi hemû ew gleyî û gazndane gftugoyan leser bikrêt û bikrêne rexineyi cdidî û hemû endamanî partî pêkewe bîr bikenewe, bo eweyi çareserî guncaw û şayste bo ew rexinane bidozirêtewe û têgeyşitinêkî hawbeşî ewto le nêwan endamanî partî drust bibêtewe, ke her endamêkî partî kemukurtîyekanî partî be kemukurtîyi xoyi bzanêt û hewllekanî bixate gerr bo eweyi ew kemukurtîyane prr bikrênewe.
erke qursekeyi kurdistan
leser şanî partekeyi 'eqîde û fîkrî barizane
rojî 16î ab ke salliyadî damezirandinî partî dîmukratî kurdistane, le heman katda salliyadî ledaykbûnî «serok barizanî»ye, ke wêrrayi eweyi pîrozbayî rojbûnî lê dekeyin, le heman katda cext leser hellwêstêkî neteweyî û nîşitmanîşî dekeyine wellam bo em taytlle «erke qursekeyi kurdistan leser şanî partekeyi 'eqîdeyi û fîkrî barizane» ke ewîş eweye û dellêt: «min lejêr sêberî em allaye le komarî kurdistan ledayk bûm û hemû katîş amadem le pênawî em allayeda bmirm».
em peyive berizeyi serok barizanî pêman dellêt: partî amiraze, nek amanc, amirazîş ew kate manayi debêt ke bzanîn çon bekarî dehênîn bo geyşitin be amanceke û amancekeş parastinî allayi kurdistane, em amanceş ke amancêkî zor qurs û pîroze û leser erizî waqî' be krdeyî erke qursekeyi leser şanî partî dîmukratî kurdistane.
prsiyarî giring lêreda eweye ke serok barizanî geyşitibête ew qena'eteyi erke qursekeyi kurdistan leser şanî partî dîmukratî kurdistane, debêt çon zemînesazî bikat, heta partî dîmukratî kurdistan şan bidate ber em erke qurse? le wellamî em prsiyareda dellêyin: katêk wek govarî gullan le serok barizanîman prsî: ḧezt le xwêndineweyi çi core ktêbêke? le wellamda pêyi gutîn: «zor ḧezim le xwêndineweyi ew ktêbaneye ke bas le çîrokî serkewtinî netewe jêrdestekan deken», em wellameyi serok barizanî eweman pê dellêt ew geyşituwete ew qena'ete rasteyi ke çîrokî serkewtinî her neteweyek pêwîstî beweye ke fîkrêkî gewreyi le pşitewe bêt, her bo nmûne şorrşî emirîka le sallî 1776 îlhamî lew fîkre berizeyi con lok wergrtuwe ke dellêt «be bê nwênerayetî bacdan bûnî nîye», serinc biden emirîkîyekan baciyan deda û nwênerayetîşiyan le perlemanî berîtaniya nebû, boye em fîkre îradeyi gelî emirîkayi yekxist û şorrşekeyan serkewt, be heman şêwe gandî le naw fargonî şemendeferewe geyşite ew qena'eteyi be bûnî pesaportêkî berîtanî to nabîte hawullatîyekî berîtanî, boye yekem hengaw hîndîyekanî başûrî efrîqiyayi geyande qena'et bo eweyi pesaportekaniyan bsûtênin, dwatir lenaw henawî fîkrî sermayedarîda ew kollegeyeyi şkand ke nawî «bazarre» û ew fîkreyi sermayedarî ke mebestî le dagîrkrdinî hîndistan bo ewe bû, bîkate bazarrêkî gewre, gandî ew bazarreyi daxist û çokî bew berîtaniyaye dada, ke xorî lê awa nabêt, be heman şêwe nîlson mandêla geyşite ew qena'eteyi eger şerr û kuşitar fkrêkî gewreyi le pşitewe nebêt, serkewtin bedest nayet, boye lew kateyi sîstmî apartayd deywîst be kuşitin û tîror rûberruwî reşpêstekanî başûrî efrîqiya bibêtewe, mandêla hat be wergirtinî îlham le deqêkî încîlî pîroz «didan pêdanan û aşitibûnewe» ke spîpêstekanî rjêmî apartayd birrwayan pêyi bû, kudetayi beser şerrda krd û serkewtinî be dest hêna, ke êsta bew kudetaye dellên «kudetakeyi mandêla bo rizgarkrdinî başûrî efrîqiya».
lem qonaẍeda ke serok barizanî geyşituwete ew qena'eteyi be partêkî behêz nebêt, natwanrêt şan bidrête ber ew erke qurseyi ke êsta leser şanî partî dîmukratî kurdistane, ewa bêcge le gerraneweman bo naw ew fîkre behêzeyi «fîkr û 'eqîdeyi barizan», natwanrêt serkewtin bedest bihênrêt.
mêjuwî xebatî netewe serkewtuwekanî cîhan rastîyekî dîkeman pê dellêt, ke gerranewe û qena'et hênan be îlham wergirtin lew fîkre behêz û pîroze karêkî asan nîye û pêwîstî be ḧemas û pêdagrî ew karîzimayeye ke geyşituwete qena'et be bê îlham wergirtin lew fîkre berize, rêgeyekî dîke bo serkewtin û serbexoyî û rizgarîyi nîşitmanî bûnî nîye, her sazşêk leser em prse ayindeyi netewe tûşî karesatî gewre dekatewe, bellam ew fîkre debête pallpşitêk bo eweyi îradeyi gel û netewe bibête yek îrade û dujmin çend gewre û behêz bêt, le astîda çok dadedat.
karîzimayi netewe le qonaẍe sextekanda, teniya gwê le rayi gelekeyi xoyi degrêt, nek ḧzbe siyasîyekan, yan ew gftugoyaneyi lenaw perlemanda dekrên, ezimûnî netewekan pêman dellên ḧzbî siyasî û gftugokanî perleman le satewexte çarenûssazekanî neteweda, hêndeyi çawyan leser berjewendîyi ḧzbîyi xoyane, hênde ayindeyi netewe û nîşitman leber çaw nagirin, her boye le qonaẍe sext û çarenûssazekanî neteweda, karîzima naçar debêt lew bazneye bête derewe û le bazneyekî frawantirda rastewxo legell gelekeyi xoyda qse bikat. her bo nmûne franiklîn rozvêlt ke teniya seroke le emirîka bo maweyi çwar xulî leser yek (16sall) serokî emirîka buwe û gewretirîn serkewtinî be ser hellawsanî abûrî le sîyekanî sedeyi rabrdû bedest hêna, katêk geyşite ew qena'eteyi eger bereyi nazîzim neşkêt, emirîka şkoyi nabêt le cêhanda, kongrêsî emirîka dijî rawestayewe û, boye naçar bû, rû le diyalog legell gelî emirîka bikat û serencam rayi gelî emirîka brdiyewe, herweha jenrrall dîgol pallewanî rizgarîyi ferenisa le nazîzim, katêk geyşite qena'et ke komarî çwarem ferenisa berew helldêr debat, ḧzbe siyasîyekanî perlemanî ferenisa rêgeyan neda, komarî pêncem rabigeyenêt, bellam katêk ferenisa kewte ser lêwarî helldêr, jenerrall dîgol naçar bû desturî komarî pêncem bixate dengdanewe û dwayi eweyi gel pesendî krd, ferenisayi le lêwarî helldêr rizgar krd.
le herêmî kurdistanda, betaybetî dwayi karesatî 16î oktoberî 2017 ke barudoxêk hate pêşewe, hemû berprsiyariyetîyekî neteweyî û nîşitmanî bo parastinî qewareyi herêmî kurdistan xiste ser şanî serok barizanî û partî dîmukratî kurdistan û ḧzbe siyasîyekanî dîkeyi kurdistan xoyan le berprsiyariyetîyi neteweyî û nîşitmanî dûr xistewe, ewe bû her îradeyi barizanî û qaremaniyetî hêzî pêşmergeyi kurdistan bû, twanîyan ew waqî'e talle pêçewane bikenewe, dwayi ew karesate serok barizanî geyşite ew qena'eteyi eger partî behêz nebêt, bergeyi em erke qurse nagrêt.
lemaweyi 6-7 sallî rabrdûda, serok barizanî lew hengaweyi serkewtû buwe, ke nexşeyek dabirrêjêt bo eweyi partî bibêtewe ew çemkeyi ke lenaw fîkr û 'eqîdeyi barizan le dayk buwe û, êsta katî ewe hatuwe ke endaman û layengranî partî wek yek karakter leser ew nexşeye hengaw hellbigirin ke demanbatewe naw ew fîkr û 'eqîdeye, em nexşeye ke leber roşnayî gleyî û gazndeyi endam û layengranî partî darrêjrawe, be gleyî û gazndeyi heq û tûrrebûnî pîroz le qellem dedrêt.