فاكتەرەكانی سەقامگیریی عێراق

فاكتەرەكانی سەقامگیریی عێراق

 

«ولكم في الارض مستقر ومتاع الی حين»

دەرهاویشتە و لێكەوتەكانی قۆناغی دوای ساڵی 2003، دووپاتی دەكەنەوە كە دەوڵەتی عێراق بە دەست قەیرانگەلێكی ڕاستەقینەی سیاسی و ئابوورییەوە دەناڵێنێت، بەڵام قەیرانە ڕاستەقینەكە لە پابەندنەبووندایە بە جێبەجێكردنی دەستووری ساڵی 2005.

1- لە ڕووی سیاسییەوە قەیرانی فراكسیۆنی گەورەتر هەیە.

2- لە ڕووی ئابوورییەوە خراپ بەكارهێنانی سامان و داهاتی دەوڵەت لە ئارادایە، هەروەها پشتبەستن بە تاكە سەرچاوەی داهاتی ئابووری و چارەسەرنەكردنی قەیرانی ئێستای لەگەڵ هەرێمی كوردستان لە ڕووی دەستوورییەوە.

3- لە ڕووی سیاسی و كۆمەڵایەتییەوە شكستهێنان لە دڵنیاكردنەوەی پێكهاتەكان و دەستەبەركردنی ئایندە و خواستەكانیان لە عێراقی تازەدا، بۆ نموونە: سەرهەڵدانی تیرۆریستانی داعش، لەگەڵ ئەوەش چەندین ئاماژەی ئەرێنی لەئارادایە:

1- دەستاودەستكردنی ئاشتییانەی دەسەڵات و ئەنجامدانی هەڵبژاردن.

2- فرەحزبی و هەمواركردنی یاسای هەڵبژاردن.

بەڵام ئەم ئاماژانە نەیانتوانی چارەسەری ئاسەوارە نەرێنییەكانی ئابووریی پشتبەستوو بە تاكە سەرچاوەی داهات بكەن، هەروەها لە بنیادنانەوەی متمانە لە نێوان دەسەڵات و گەل لە لایەك و، لە نێوان دامەزراوەكانی دەوڵەت و پێكهاتەكان لە لایەكی دیكەوە، بۆیە كێشەی شكستی ئابووری و خزمەتگوزاری لە خەسڵەتی بنەڕەتی لە هەموو كابینە یەك لە دوای یەكەكاندا ڕەنگی داوەتەوە، كە تا ئێستاش هەر بەردەوامە.

چارەسەری دەستەبەركراو چییە؟

1- یەكلاكردنەوەی بابەتی فراكسیۆنی گەورەتر بەو پێیەی كە فراكسیۆنە براوەكەیە، ئەویش مافی كاندیدكردنی سەرۆك وەزیران و دواجار لەئەستۆگرتنی بەرپرسیارێتیی هەیە.

2- كاغەزی سپی ڕەنگە بناغەیەكی چاكی ئابووری بێت بۆ چارەسەركردنە جەوهەرییەكان، بەڵام بەدیهێنانی ئەمە، پێویستی بە ڕێوشوێنی واقعییانە هەیە، بە مەرجێك لە میانی چارەسەركردنی بابەتی نرخی خەرجی و لێكەوتە نەرێنییەكانیدا، زیان بە وردەكاریی گوزەرانی چینە كەمدەرامەتەكان و بازاڕی كاركردنیان نەگەیەنێت.

3- بنیاتنانی متمانە لە نێوان حكومەتی هەرێم و حكومەتی ناوەند، پەیوەندیی نێوانیان بە سیاسی نەكرێت، یان بە ئەجێندای دەرەكی و كاریگەرییەكانیەوە نەبەسترێتەوە، بەڵكو سەركەوتن و شكستەكانی هەرێم لە چوارچێوەی سیاسەتی حكومەتی ناوەنددا بێت، هەروەها چارەسەری دۆسێی ئابووری و دارایی بكرێت، لەوانەش دۆسێی نەوت، ئەویش بەپێی پێوەرەكانی گەشەپێدان نەك سیاسی، قەرزەكانی هەرێمیش بە قەرزەكانی ناوەند هەژمار بكرێت، مادام بەشێكە لە عێراق.

دواجار خەڵكی هەرێمی كوردستان و حكومەتەكەی دڵنیا بكرێنەوە كە بەغدا فاكتەری سەقامگیریی هەرێمە، نەك بە پێچەوانەوە، پێویستە ئەوەش لەبیر نەكەین كە بیر و زەینی خەڵكی هەرێم پڕیەتی لە مەینەتی، كە لە ئاكامی سیاسەتەكانی ڕژێمە یەك لە دوای یەكەكانەوە دووچاری بووە، لەسەر بەغداش پێویستە دەستپێشخەر بێت و، دەست بۆ هەرێم درێژ بكات و هەوڵی لاوازكردنی نەدات و، دەسەڵاتە دەستوورییەكانیشی كۆت و بەند نەكات.

4- پێویستە لەسەر هێزە سیاسییەكانی ناو پەرلەمان و دەرەوەی پەرلەمانیش، كە سیاسەتی تەواوكاریی نیشتمانی پەیڕەو بكەن، بۆ گەیشتن بە سەروەریی بڕیاری عێراقی فیدڕاڵ، كە گوزارشت لە خواستەكانی سەرجەم پێكهاتەكان بكات.

 

Top