ئاكامی هەڵبژاردنەكانی ئۆكتۆبەری 2021 ئەوەمان پیشان دەدات كە خەریكە نێوماڵی كوردستان و عەرەبی سوننە خۆیان لە ئایدیۆلۆژیەتی ئیسلامی سیاسی دادەماڵن، یان ئەگەر بوونیشیان هەبێت، هێندە لاواز بوون كە بە هیچ جۆرێك كاریگەرییان لەسەر بڕیاری سیاسی نابێت و، وردە وردەش زیاتر دەكەونە پەراوێزەوە و بەرەو گۆشەگیریی زیاتر دەچن.

هەر ئاكامی ئەو هەڵبژاردنانە لەسەر نێوماڵی شیعەش ئەوەمان پێ دەڵێت، كە ئیسلامی سیاسیی شیعەش “تەیار و ئیتار” لە داشكانێكی گەورەدان و ئەگەر وەك خۆیان بانگەشەی بۆ دەكەن، كە ژمارەی دانیشتووانی عێراق نزیكەی 40 ملیۆنە و ئەم 40 ملیۆنەش دابەش بكەین بە سەر 329 كورسیی پەرلەماندا، ئەوا بۆمان دەردەكەوێت، هەر كورسییەكی پەرلەمان نوێنەرایەتیی نزیكەی 122 هەزار كەس دەكات، ئەوا ئەگەر ژمارەی كورسییەكانی كورد و عەرەبی سوننە لە كۆی كورسییەكانی ئەنجومەنی نوێنەران دەربكەین كە دەكاتە نزیكەی 140 كورسی “ 63 كورد، 67 عەزم و تەقدوم، 8-10 ئەلعەزم” مانای ئەوەیە نزیكەی 190 كورسی لە پەرلەماندا پشكی شیعەیە “تەیار 73، ئیتار 88، ئەوی دیكەی سەربەخۆكان”، ئەوجا ئەگەر ئەم 190 كورسییە لەگەڵ ژمارەی دانیشتووان بەراورد بكەین، ئەوە پێمان دەڵێت، ژمارەی دانیشتووانی شیعە لەو 40 ملیۆنە مەزندەكراوەی دانیشتووانی عێراق نزیكەی 23-24 ملیۆن كەس، لەم ژمارەیەش ئەگەر تەنیا 45% مافی دەنگدانیان هەبێت، ئەوا دەبێت نزیكەی 11ملیۆن هاووڵاتی شیعە مافی دەنگدانی هەبێت، ئەوجا وەك هەر دوو بەرەی “ئیتار و تەیار” خۆیان بانگەشە بۆ دەنگەكانی خۆیان دەكەن، بە هەردوو لایان زۆر كەمتر لە سێ ملیۆن دەنگیان هێناوە، ئەم ئامارەش ئەوەمان پێ دەڵێت، كە كەمتر لە 25% دەنگی بە هەر دوو بەرەكەی ئیسلامی سیاسیی شیعە داوە، بەڵام لەبەر ئەوەی لە دەرەوەی هەر دوو بەرەكە بە هاوشێوەی كورد و عەرەبی سوننە نییە كە لە چوارچێوەیەكی نەتەوەیی و نیشتمانی نوێنەرایەتیی كۆمەڵگەی شیعەی عێراق بكات، بۆیە ئێستاش وەك دەبینین كۆمباسی ئاراستەكردنی پرۆسەی سیاسی و پێكهێنانی حكومەتی داهاتووی عێراق هەر لە دەستی ئیسلامی سیاسیی شیعەدایە و، لەگەڵ ئەوەی زۆر باس لە جیاوازییەكانی هەر دوو بەرەی “ئیتار و تەیار” دەكرێت، بەڵام وەك تێڕوانین بۆ دەوڵەت و حوكمڕانی هەردوولایان یەك ئاراستەیان هەیە، كە ئەویش ئاراستەی سیوكراسیەتی ئیسلامی سیاسیی شیعەیە لە عێراقدا، لە ئێستادا كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ئەفغانستانی تەسلیمی ئاراستەی سیۆكراسیەتی تاڵیبان كردووە، بۆیە ئاساییە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بە سیۆكراسیەتی ئیسلامی سیاسیی شیعەش ڕازی بێت، بەڵام لە بەر ئەوەی سەردەمی سیۆكراسیەت لە سەدەی بیست و یەكەمدا جێگەی نابێتەوە، ئەوا جارێكی دیكە هیچ كامیان “عێراق و ئەفغانستان” لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی بیر لە دەستێوەردانیان ناكرێتەوە، بەڵام لە ناو كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیشدا دەكەونە پەراوێزەوە.