دهقی وتهكهی ڕێزدار مهسعود بارزانی سهرۆكی ههرێمی كوردستان لهدانیشتنی پهرلهمانی كوردستان
بهڕێزان سهرۆكایهتیی پهرلهمانی كوردستان و ئهندامانی پهرلهمان
ئهم كاتهتان باش..
خۆشحاڵم ئهمڕۆ جارێكی دیكه لهناو ئێوهم بۆ ئهوهی لهمینبهری پهرلهمانهوه چهند بابهتێك بۆ نوێنهرانی گهل و لهڕێگای ئێوهشهوه بۆ جهماوهری خۆشهویستی كوردستان روون بكهمهوهو راو سهرنج و تێبینییهكانم بخهمهڕوو.
ئهو بابهتانهی دهمهوێت باسیان بكهم لهدوو تهوهردا كورت دهبنهوه، یهكهمیان تهوهری ههندێ پێشهات لهبواری ساحهی سیاسیی عێراقو پهیوهندییهكانمان لهئاستی ناوچهكهو جیهانداو ئاگاداركردنهوهی بهڕێزتان لهبهرنامهی داهاتووی چهند سهردانێكمان بۆ چهند وڵاتێك، دووهم تهوهری باری ناوخۆو دوارووداوو پێشهاتهكانی ناو ههرێم و لێكدانهوهمان بۆ ئهم رووداوانه.
بهڕێزان لهبارهی وهزعی عێراق بهڕێزتان ئاگادارن كهئێستا لهدوای ههڵبژاردنهوه قهیرانێك لهئارادایهو بهداخهوه لهوه دهچێت بارهكه رۆژ بهڕۆژ ئاڵۆزتر ببێت، لهم بهینهدا ههڵوێستی ئێمه وهكو كوردو كوردستانی روونه، پێمان باشه حكومهتێكی هاوبهشی نیشتمانی پێكبهێنرێت و گشت پێكهاتهكانی عێراق تیایدا بهشداربن، ئێمه نابینه بهشێك لهقهیرانهكه بهڵكو ههمیشه لهگهڵ چارهسهردا دهبین.
لهبارهی پێگهی ههرێم لهم بارهدا خۆشحاڵم كهلیستو قهواره كوردستانییهكان بهیهكدهنگیو یهكههڵوێستی بهرهو بهغدا دهڕۆن، بهرنامهی شاندی ههرێمیش روونو ئاشكرایه، بۆ ئێمه كهسهكان گرفت نین بۆ ئێمه بهرنامهی حكومهتی داهاتوو گرنگه، ئێمه تهعامول لهگهڵ بهرنامهی حكومهت دهكهین، لهسهرووی ههموویانهوه ئیلتزام بهدهستوورو جێبهجێكردنی مادهی 140، دهبێ لهم بوارهدا ههڵهو كهمتهرخهمییهكانی رابردوو دووباره نهبنهوه.
خوشكو برایانی خۆشهویست، لاتان شاراوه نییه كهپتهوتربوونی پهیوهندییهكانمان لهگهڵ وڵاتانی دراوسێو ناوچهكه چ گرنگییهكی بۆ ههرێمو بهرهوپێشچوونی باری سیاسیو ئابووریمان ههیه، ههمیشه دروشمو بانگهوازمان ئهوهبووه كهبهگرتنهبهری رێگهچارهی ئاشتییانه كهشێك لهدهڤهرهكهدا بخوڵقێت كهتێكڕای گهلانی ناوچهكه لهئاشتیو سهربهستیدا بژین، خواستو ویستو كهرامهتی ههموو لایهك پارێزراو بێت. توركیا یهكێكه لهو وڵاتانهی كهگرنگیی خۆی بۆ تێكڕای ناوچهكه بهگشتیو بۆ ههرێمی كوردستان بهتایبهتی ههیه، خۆشبهختانه ئهمڕۆ پهیوهندییهكانمان لهگهڵ توركیا گهیشتۆته ئاستێك كهلهیهكگهیشتنێكی زۆر هاتۆته ئاراوهو لهو بڕوایهداین كهزهمینه لهبار تربووه بۆ پهرهپێدانی زیاتر بهو پهیوهندییه بهجۆرێك كهلهبهرژهوهندیی ههردوولادا بێت.
ههر لهچوارچێوهی ئهو بهرهوپێشچوونهدا من وهكو سهرۆكی ههرێم بهشێوهیهكی فهرمی بانگهێشتی توركیا كراومو خوا یاربێ لهماوهیهكی نزیكدا ئهم سهردانه ئهنجام دهدهین. ئامانجیشمان لهو سهفهره ئهوهیه كه:
یهكهم: دهمانهوێ پێشوازی لهو سیاسهتهی دهوڵهتی توركیا بكهین كهدهستی دۆستیی بۆ درێژكردووینو بێگومان وهڵامی ئێمهش بۆ ئهو ههڵوێسته وهكو ههمیشه ههر ئیجابی دهبێت.
دووهم: دهمانهوێت ئاستی پهیوهندییه سیاسییهكانمان زیاتر پهرهی پێبدهین بهجۆرێك كهلهخزمهت جێگیرتركردنی ئاشتیو باری تهناهیو ئاسایشی زیاتری تێكڕای دهڤهرهكه بێت.
سێیهم: زیاتر پهره بهپهیوهندییه ئابوورییهكانمان لهگهڵ توركیا بدهینو ههوڵبدهین ئاستی ئالوگۆڕی بازرگانیو سهرمایهگوزاری لهنێوانماندا بهرزترو فراوانتر بكهین.
بهڕێزان.. كاتێك دهنگی خێرو ئاشتی لهلایهك ههر لایهنێكهوه بهرزدهبێتهوه ئێمه دهبێ پێشوازیی لێبكهینو هاندهر بین بۆ سهركهوتنی چونكه دواڕۆژی گهلهكهمانو ههموو گهلانی دیكهی ناوچهكه بهگرتنهبهری زمانی ئاشتیو دوور لهتوندوتیژی مسۆگهر دهبێت. لهم چوارچێوهیهشدا لهپێناو چهسپاندنی ئاشتیی زیاترو سهرخستنی زمانی گفتوگۆو رهواندنهوهی نیگهرانییهكانو دروستكردنی متمانهی زیاتر، نههجی ئێمه ئهوه دهبێت كهچارهسهریی ئاشتییانه ئهساسی ههموو دانوستاندنهكانمان بێتو رێز لهسهروهریی دراوسێكانمان دهگرینو لهبهرامبهریشدا چاوهڕوانیشمان ئهوهیه رێز لهسهروهریی ههرێمی كوردستان بگیرێت.
ههر لهو ئاراستهیهشدا رێگه نادهین كهس ئیستغلالی ههرێمی كوردستان بۆ سهرخستنی ئهجێندای تایبهتیی خۆی بكاتو نابێت ههرێمی كوردستان ببێته مهیدانی تهسفیهی حیساباتی هێزو لایهنهكانی ناوچهكهو دهبێ ههموو لایهك ههوڵبدهین گرژیی ناوچه سنوورییهكان نههێڵینو كۆتایی بهو بۆمببارانو تۆپبارانه بێت كهدهبێته مایهی نیگهرانیمانو ئازاردانی خهڵكی ئهو ناوچانه. تهجروبه سهلماندی كهتوندوتیژیو شهڕ لهناوچهكهدا هیچ بهرههمێكی نابێت، بۆیه پێویسته ههموولایهك پشتیوانو هاندهری زمانی ئاشتى و رێزگرتنی دوولایهنه بین.
وڵاتی دووهم لهبهرنامهی سهفهرهكهمدا (فهڕهنسا)یه، ماوهیهكه بانگهێشتی رهسمیی سهرۆكی (فهڕهنسا)مان پێگهیشتووهو ئێستا كاتهكهی گونجاوه بۆ ئهنجامدانی ئهو سهردانه. بێگومان ئاگادارن كهپهیوهندییهكانمان لهگهڵ فهڕهنسا لهئاستێكی باشدایه لهگهڵ گهلو حكومهتی فهڕهنسا چ لهنههامهتییهكانو چ لهكاتی سهرگرتنی ئهزموونی حكومهتی ههرێم دۆستو پاڵپشتمان بوونه. بۆیه ههر لهسهر بنهمای ئهو دۆستایهتییهو لهپێناو بهرژهوهندیی دوولایهنه ههوڵی ئهوه دهدهین پهیوهندییهكانمان لهگهڵ گهلو وڵاتی فهڕهنسا پتهوتر بكهینو ئومێدمان وایه سهردانهكهی ئهمجارهشمان بۆ فهڕهنسا لێكنزیكبوونهوهی زیاترو بهرههمی باشتری لێبكهوێتهوه.
تهوهری دووهم لهبارهی باری ناوخۆمانه، خوشكو برایانی خۆشهویست.. ئهمڕۆ هاتووم زۆر بهسهراحهت لهگهڵ ئێوهو لهڕێگهی ئێوهشهوه لهگهڵ هاووڵاتییانی خۆشهویستمان لهسهر چهند پرسێكی گرنگ قسه بكهم. ئێستا وهزعێك لهكوردستان هاتۆته ئاراوه كهخهریكه هێزو توانامان لهمهساری خۆی لابباتو ئامانجهكانمان لهبهرچاو ون بكات، بۆیه روونكردنهوهی ئهو بارودۆخه زۆر پێویسته. خهباتو تێكۆشانو قوربانیدانی ئێمه بۆ سهربهستیو ئازادی بووه، بۆ ئهوه بووه كهئێمه خاوهن ئیرادهی خۆمان بینو كهڕامهتی مرۆڤی كورد پارێزراو بێت، شوكور بۆ خوا لهسایهی خوێنی شههیدانو بهخهباتو تێكۆشانی ههموو لایهكو دوای قوربانیدانێكی زۆر ئهم دهسكهوتانهی ئێستا هاتوونهتهدی، وڵاتمان ئازادهو ئهزموونی ئیدارهو حوكمڕانیی خۆمان ههیه، ئهمڕۆ ئێمه خاوهنی وڵاتمانو خۆمانو كهسایهتیمانین، كهواته چ سوودێكی ههیه كهبهدهستی خۆمان ئهزموونهكهمان ناشیرین بكهینو چ سوودێكی ههیه تهسوێرێكی نادروست لهههرێمو كهسایهتیی مرۆڤی كورد پیشانی خهڵكی دونیا بدهین.
بهڕێزان دروستكردنهوهی باڵهخانهیهك ئاسانه، بهڵام دروستكردنهوهی كهسایهتی زۆر زهحمهته، تێكدانو شێواندنی ناڕهوای كهسایهتیی مرۆڤی كورد تاوانێكه دهرههق بهنهتهوهیهك. ئهوهی ئێستا بهناوی ئازادییهوه دهكرێت ئازادی نییه، ئهمه فهوزایه خهریكه رهوشتی كوردیهتیو مرۆڤایهتی تێكدهچێت، بهناوی ئازادییهوه بهبێ بهڵگهو بهبێ سهبهب هجوم دهكرێته سهر مافی ههر كهسێكو ئهوجا ئهو مافه بهخهڵك رهوا نابینین بهپێی یاسا بهرگری لهمافی خۆیان بكهن، بهرگریكردن لهمافی ههر كهسێك لهڕۆژنامهنووسێك تا ههر تاكێكی كۆمهڵگا بهئهركی خۆمی دهزانم، بهڵام نابێ كهس لهسهرووی یاساوه بێتو بیر بكرێتهوه كهههندێ كهس حهسانهی ئهوهیان ههبێت كهبهكهیفی خۆیان مافی خهڵك پێشێل بكهنو بوختانو تۆمهت لهسهر خهڵك بڵاوبكهنهوه، ئهوجا گهر كهسێك بهپێی یاسا داكۆكیی لهمافی پێشێلكراوی خۆی كرد ئهم كارهی بهدژی ئازادیی رادهربڕین لهقهڵهم بدرێت.
ئهمه ئازادی نییه ئهمه خراپ بهكارهێنانی ئهو كهشه ئازادهیه كهلهكوردستان بهتێكۆشانی ههموولایهك هاتۆته ئاراوه، نابێت چیتر ئهمه قبوڵ بكرێت، نابێ چیتر ئازادیی هاووڵاتییانو مافیان بهناوی ئازادییهوه پێشێل بكرێت. لهكوردستاندا قیهمی رێزگرتن لهبیروباوهڕی یهكتر رهگو ریشهی لهمێژوو و كهلتووری ئێمهدا ههیه، بهڵام ئێستا ههوڵی شێواندنی ئهو قیهمهش دهدرێت، زێدهڕۆیی ههندێجار دهگاته ئهو حهدهی كهسوكایهتی بهئاینی پیرۆزی ئیسلام بكرێت، لهكوردستاندا بهوه سهربهرزین كهفهرههنگمان فهرههنگی تهساموحو پێكهوهژیانه، جیاوازی نییه لهنێوان ئاینهكان، نابێ سوكایهتی بههیچ ئاینێك بكرێت جاچ بگاته ئاینی پیرۆزی ئیسلام كهئاینی زۆرینهی خهڵكی كوردستانه. تێپهڕاندنی ئهم سنوورانه لهمهودوا قابیلی قبوڵ نییهو دهبێ رێز لهمهشاعیری خهڵك بگیرێت، ئێمه پێشوازی لهڕهخنهی ئیجابی دهكهینو پێمان باشه كهموكوڕییهكان دهستنیشان بكرێت، بهڵام وهزعهكه لهوه دهرچووهو بۆته ناشیرینكردنی سهرتاپای وڵات، تۆمهت ههڵبهستنو ناووناتۆره دروستكردن بۆ یهكتری پهیوهندیی بهڕهخنهو ئازادیی رادهربڕین نییه، دهبێ مهسئولانه بهرامبهر ههر رووداوو دیاردهیهك لهههرێمدا ههڵسوكهوت بكهین، ئهو گرژیو ئاڵۆزییهی ئهو ماوهیه كهلهكوردستاندا سهریههڵدا لهڕاستیدا ئیستغلالی رووداوێك بوو بۆئهوهی ئیمتیازاتی سیاسی لهسهر حیسابی خوێنی گهنجێكی كورد بهدهستبهێنرێت، رووداوی تیرۆركردنی جوانهمهرگ سهردهشت عوسمان لهقالبی خۆی دهربڕاو هیچ رێزێك لهیاساو رهوتی لێكۆڵینهوه نهنرا، ناكرێ ههموو شتێك ئیستغلال بكرێتو فهوزا دروستبكرێتو رێگه بدهن بۆ ئهو رووداوه یاسا دهور ببینێت، من لهههموو كهسێك زیاتر ئیدانهی ئهو تاوانه دهكهم، بهرپرسیاریهتیی ئێمهیه ههموو ههوڵێك بدهین بۆ دهستگیركردنی تاوانبارانو راكێشانیان بۆ بهردهم دادگا، من لێرهدا رایدهگهیهنم دهزگاكانی پهیوهندیدار دهتوانن گهر پێویستی كرد داوای هاوكاریی فهنی لهههر پسپۆڕێكی دهرهوهی ههرێم بكهن تاكو لهپرۆسهی لێكۆڵینهوهدا یارمهتیدهربن.
بهڕێزان.. بۆ من جێگهی شانازییه كهتوانیومه متمانهی 70%ی گهلی كوردستان بهدهستبێنم، ئهمهش وهك دهسكهوتێك لهدهسكهوتهكانی تر بهرههمی خوێنی شههیدان و رهنجو تێكۆشانی گهلهكهمانه، بۆیهشه رێز لهمتمانهو ویستی گهل دهگرم ئهو پۆسته بهپێگهیهك دهزانم بۆ سهروهریی گهلو پاراستنی دهسكهوتهكانی. من ههموو خهڵكی كورستان بهخوشكو برای خۆم دهزانم و خۆم بهبهرپرسیار دهزانم بهرامبهر پاراستنی مافهكانیان چ ئهوانهی لهگهڵمان بن یان لهگهڵمان نین، بهڵام ئهوانهی ویستی خۆیان بهناوی تێكڕای گهلی كورد دهخهنهڕوو و وانیشاندهدهن كهقسهی ئهوان قسهی ههموو خهڵكی كوردستانه رێزیان لهئیرادهی خهڵكی كوردستانو رای زۆرینهی خهڵك نهگرتووه، من بهپشتبهستن بهو شهرعیهتهی میللهت پێیداوم مافو ئازادیی هاووڵاتییان دهپارێزم و رێگهنادهم كهس یاری بهئاسایشی ههرێم بكات، رهخنهو بابهته جدییهكان بۆ باشتركردنی باری وڵات و ئهدای دامودهزگاكان پهراوێز خراوهو خهڵكانێك سهرقاڵی شتی رواڵهتو لاوهكین و زۆرینهی شتهكان ئیستغلال دهكهن بۆئهوهی پهیامێكی چهواشهیی لێ دروستبكهن، بهڕێزان لهو ماوهیهدا بهشێوهیهكی ناڕهوا بابهتی ئاسایشی ههرێم باسی لێوهكراوهو لهههندێ بڵاوكراوهدا تهسویرێك دروستكراوه كهگوایه لهههرێم سهقامگیری لهئارادا نییهو كهس لهسهروماڵی خۆی دڵنیا نییه، ئهمهشیان لهڕاستییهوه دووره، چونكه بهههوڵو ماندووبوونو قوربانیدانی دهزگاكانی پهیوهندیدارو بههاوكاریو ههماههنگیی خهڵك لهگهڵیان ئارامیو ئاسایش لهههرێم بهرقهراربووهو متمانهی جهماوهرو هاوكاریی دوولایهنهی ئهم دامودهزگایهو خهڵك زامنی بهردهوامیی ئاسایشی ههرێم بووه، ئهو كهسانهی كهدهخوازن لهكاریگهریی ئهم دامودهزگایهو بهرههمو دهسكهوتهكانیان كهم بكهنهوه بابهراوردی وێنهی باری ئهمنیی شوێنهكانی دیكهی عێراقو باری ههرێم بكهن ئایا دهخوازن رۆڵی كاریگهری ئهم دهزگایانه كۆتایی پێبهێنن تاكو ههرێم هاوشێوهی شوێنهكانی دیكهی عێراقی لێ بێت، گهر وابێت دهبێ ئهو كهسانه بهرپرسیاریهتییهكانی ئهم داوایهیان لهئهستۆ بگرنو لهبهرامبهردا خهڵكدا بهرپرسیارو وهڵامدهر بن.
پێویسته وێڕای ههوڵهكانمان بۆ یهكگرتووییو بههێزكردنی ئهم دامودهزگایانه ههموومان پارێزهری ئاسایشی ههرێم بینو خۆمانم لهلێدوانی وا كهڕهوشی ئهمنی دهشێوێننو خهڵك تووشی ترسو نیگهرانی دهكهن بپارێزین. گهر ئهمنو ئاسایش نهما گهشهكردنی ئابووریو ئاوهدانكردنهوهو پێشكهوتنی ههرێمیش نامێنێتو گهلهكهمان لهههموو رووێكهوه زیانمهند دهبێت، بۆیه دهبێ ههموولایهك زۆر مهسئولانه تهعامول لهگهڵ ئهو بابهته بكهن. بههیمهتو تێكۆشانی دڵسۆزانی وڵاتیش ئاسایشو ئاسوودهیی لهههرێم ههر پتهوترو سهقامگیرتر دهبێت،خهڵك دڵنیا دهكهینهوه كهبههیچ جۆرێك رێگه نادهین ئهم كهشه هێمنهی ههرێم تێكبچێ.
لێرهدا بهپێویستی دهزانم بهڕێزتان ئاگاداربكهمهوه كهپرۆسهی یهكگرتنهوهی ئاسایشو دروستكردنی یهك لهشكری پێشمهرگه بۆ ههرێم بهرهوپێشهوهچووهو زۆر بهجدی كاری لهسهر دهكهین، بهڵام ئهمه بابهتێكی ههستیارهو دهبێ زۆر بهدیقهت ههنگاوی بۆ بنێین.
لهكۆتاییدا دهمهوێت بڵێم لهو وڵاتهدا یاسا دهبێ سهروهر بێت بۆ ههمووانو كهس لهسهرووی یاسا نهبێت، ئازادی ههیهو خهڵك مافی ناڕهزایی دهربڕینو رهخنهگرتنیان ههیه، بهڵام رێگه نادرێت قیهمی میللهتێك تێكبدرێت تهنیا لهبهرئهوهی ژمارهیهكی كهم لهگهڵ ئهو قیهمانه ناگونجێ، رێگهی یاسایی بۆ ههر تاكێكی كورد كراوهیه، بهڵام نابێت پێشێلكردنی یاسا دوای ههر رووداوێك ببێت بهدیاردهیهكی ههمیشهیی، ئامانجی سهرهكیمان پاراستنی یهكڕیزیی گهلو دهسكهوتهكانیهتیو دهمانهوێ لهكهشێكی ئارامدا كۆمهڵگهكهمان گهشه بكاتو بهرهو ئایندهیهكی گهش ههنگاو بنێت، ئهمهش ویستو خواستی گهلهكهمانهو ههموو كهسێك دهبێت رێز لهئیرادهی گهلهكهمان بگرێت و داوای هاوكاری لهههمووتان دهكهمو وهرن پێكهوه بادهستبكهین بهچاكسازی.
ههر سهركهوتوو بنو سوپاس بۆ رهخساندنی ئهم دهرفهته..
مهسعود بارزانی
سهرۆكی ههرێمی كوردستان
29/05/2010