رۆژنامەی پێشكەوتن وەك یەكەمین رۆژنامەی سلێمانی كە لەنێوان ساڵانی (1920 – 1922)دا دەردەچوو، زۆر بابەتی تێدایە كە دەكرێت ببنە مەشخەڵی رێگا بۆ ئەمڕۆی كوردەواریمان لەزۆر بوارەكانی ژیاندا.
یەكێك لەو باسانەی كە لەوساوە تا ئەمڕۆش هەر زیندووە، مەسەلەی پاراستنی مۆركی نەتەوەییمانە كە بەداخەوە زۆرێك لەشۆڤینییانی عەرەب دەیانەوێت لە رێگەی خراپ بەكارهێنانی ئایینەوە زیانمان پێبگەیەنن.
كەسێكی عەرەبی خەڵكی موسڵ بەناوی سەلیم حەسون ئەفەندی كە سەرپەرشتیاری پەروەردەیی بووە، ویستوویەتی خوێندن بكات بەزمانی عەرەبی لەكوردستاندا، بەبیانووی ئەوەی عەرەبیی زانین بۆ فێربوونی دین باشە، لەم كارەشدا هەندێك لەكوردی خۆشمان بڕوا بەقسەكەی دەكەن، بەڵام كوردێكی دڵسۆزی وەك رەسوڵ ناجی بەگ دژی سەلیم ئەفەندی دەوەستێتەوە، بۆیە مامۆستا هادی مەلا ئەحمدی سائیب مەلا قادری قەرەداغی بەم جۆرە وەڵامی دەداتەوە لەژمارە 95 بەرواری 16/2/1922دا:
«سەلیم حەسون ئەفندی و ئەو كەسەش كەلەبەر دڵی ئەو بەباشی زانیوە منداڵەكانمان بەعەرەبی بخوێنن، لای من وەك یەك وایە، بەڵام هەوەڵیان ئەوەی هەیە عەرەبەو جێی عەتەب نییە، ئەمیان نازانم بۆچی وای داتاشیوە؟
رەسوڵ ناجی بەگ ئافەرین هەڵدەگرێت، دەستمایەم ببوایە ئەچووم بۆ دەستماچكردنی، خۆی و كۆمەڵەكەی ئەم چاكەیە بكەن زمانی كوردی هەم یەك بخەن، هەم رێك بخەن، لەویش و لەمیش زمانێكی هەموویەتی پێكبێنن، ئەگەر ئەمەی كرد، منیش وەسیەتی سەرەمەرگم بۆ ئەولادم ئەمە دەبێت: رۆڵە، رەسوڵ ناجی بەگ لەپێنج فەرزەدا بخوێنەوە، ناوەكەی بەئەولادیشت فێركە.»
پاشان مامۆستا هادی مەلا ئەحمەد باس لەوە دەكات كە عیلم زۆر فراوانەو عیلم تەنیا علوومی دین نییە، هەتا هەموومان ناچار بەفێربوونی عەرەبی بكەن، بۆیە لە ژمارە 96 بەرواری 23/2/1922دا دەڵێت:
«عیلم هەر بەم شەرع و حەدیسە ناڵێن كە ئێمە هەر ئەوەمان بەدەستەوە ماوە.»
ئینجا لە ژمارە 97 بەرواری 2/3/1922دەڵێت:
«پێنج سەد ساڵیشە لە سەرف و نەحو و مەنتیق و علوومی دینی بەولاوە، هیچ دەرسێكی تر لە مەدرەسەكانی شەرقدا ناخوێندرێت.»
ئینجا لە ژمارە 99 بەرواری 16/3/1922 وەڵامێكی دی دەنووسێت بۆ ئەوانەی دەیانەوێت بەناوی دینەوە زمانی خوێندن بكەن بەعەرەبی، بۆیە دەڵێت:
«بۆچی كە من عەرەبیم نەخوێند، دەبێ دەست لەبەهەشت بشۆم وەكو تۆ ئەفەرموویت كە عەرەبیم نەخوێند، دینم ئەچێ، دینم چوو، قیامەتم عەزابە، كەوا بێ بەهەشت خاصی عەرەبە. لێت مەعلوم بێ دین بەعەقڵەوە قائیمە، عەقڵیش تەحسیلی مەعریفەتەو موستەحكەمە. دینی جاهیلێك دائیما چروكە، سەتحییە، زۆر مەحدودە...بەلاشمەوە وایە عەقڵ ئەگەر قابیل تەقسیم بێ سێ كەرت، سێ چارەكی كەرتێكی بۆ فەن و عیلم و چارەكی بۆ دین سەرف بكرێت... ئەوەی لە (جامع الحمرا)ی قورتوبە، یان مدرەسەی نیزامییەدا خوێنرا، بۆ ئەمڕۆ بەكەڵك نایەت.»
پاشان دەڵێت:
«بە ناشوكری ناڵێم لەشەرقدا هەر تەئلیفێك تەماشا بكەی هی 200 یان 300 ساڵ لەمەوپێشە . سیوتی و ئونموزەج و موتەوڵ و موختەسەر و زەمخشەری . هەموو هی دوو عەسر و سێ عەسر لەمەوپێشە، لەبەر ئەوە ئێمە لەفەنی تازە مەحرومین.»