پێش 87 ساڵ، پێگەی كشتوكاڵ لەڕۆژنامەی ژیان

پێش 87 ساڵ،  پێگەی كشتوكاڵ لەڕۆژنامەی ژیان
كورد لەدێرزەمانەوە بایەخی كشتوكاڵیی زانیوەو، گوندی چەرمووی كوردستانیش وەك یەكەمین شوێنە كشتوكاڵییەكانی جیهان باشترین شایەدە بۆ پێكەوەگرێدانی دووانەی كوردستان و كشتوكاڵ.
بۆیە پێشینانمان پێش دەیان ساڵ لەمەوبەر هەر هەمان ئەم ڕاستییەیان خستۆتەڕوو، بەڵام بەداخەوە نەخراوەتە بواری كردارییەوە.
لە ژمارەی 174ی بەرواری 13/5/1929ی رۆژنامەی (ژیان)دا بابەتێك بڵاوكراوەتەوە بە ناونیشانی: (ئەمڕۆ هەر زراعەت ئێمە دەوڵەمەند دەكات)، كە تیایدا نووسەر ئاماژە بەوە دەكات بەرهەمە كشتوكاڵییەكانمان لەبەر نەبوونی كارگەی پێشكەوتووی قوتووبەند، یان دەنێردرێتە دەرەوە، یان بەنرخێكی زۆر هەرزان دەفرۆشرێت، بۆیە دەڵێت: «ئەو موادە ئیببتدائییەش كە هەیەتی، چونكە فابریقەو دەزگایەكی صناعی نییە، ناتوانێ بە صورەتێكی فەننی بەعەمەلی بێنێ .. نەتیجە بەپارەیەكی كەم كە دەیەكی مەصاریفاتەكە ئەگرێتەوە، ئەیفرۆشێ و ئەینێرێتە دەرەوە.»
پاشان ئاماژە بە پیت و بەرەكەتی دەشتەكانی كوردستان دەكات و دەڵێت:
«دەشتی شارەزوور و بیتوێن ئەم هەموو باغ و باخچە و دارستانەی كە لەكوردستاندا هەیە، ئەگەر لەحكومەتێكی كەدا هەبوایە، وە یا هی میللەتێكی كە بوایە، بە صورەتێكی فەننی بەكار ئەهێنراو بەقەدەر بستێك خاك، مشتێك ئاڵتوونی لێ پەیدا دەكرا.»
دواتر ئاماژە بۆ ئەوە دەكات كە كشتوكاڵ ڕێگەی دەوڵەمەندبوون و پێشكەوتنە، بۆیە دەڵێت: «لازمە ئێمەش بۆ ئەوەی بژین و دەوڵەمەند بین و پێشكەوین، ئەبێ هەموو هەوڵ و تەقەللایەكمان حەصر بكەینە سەر زراعەت و ئەرازییەكانمان بە بۆشی نەهێڵینەوەو بەصورەتێكی فەننی زەرعی بكەین .. بەڵام بە نەوعێك چۆن وەكو وتمان ئوصوڵە، هەروا ئێمەش بۆ چەند نەوع زراعەتێك چەند شەریكەتێك تەئمین بكەین و مەلاك و صاحیب پارەكانمان سەروەتەكەیان یەك بخەن و، موحەققەق و بە قەتعی وەكو سەروەتێكی زۆر ئەڕژێتە وڵاتەكەمانەوە، هەموو تەبەقەیەكی ئەهالیش بێ ئیش نامێنێتەوەو هەموویان بەخۆشیی ئەژین .... بەم سەبەبەوە بە مودەتێكی كەم وەتەن و میللەتەكەشمان بەرزو بڵند ئەبێتەوەو بەرەو پێش دەڕوا.»
لێرەدا قسەكانی پێش 87 ساڵی نووسەر لەڕۆژنامەی ژیان تەواو بوو .
بۆیە بۆ ئەمڕۆی خۆمان زۆر گرنگە سوود لەو پێشنیازو بیرۆكە جوانەی رابردوو وەربگرین، درك بەو ڕاستییەش بكەین كە بەردەوامبوونی دیاردەی ڕوو لەشار كردن لەئەمڕۆدا زۆر گرفتی ژینگەیی لەلادێكاندا دروست دەكات، وەك:
1- پشتگوێخستنی خاك و سەرچاوەكانی ئاو لەگوندەكاندا.
2- كەمبوونەوەی بەروبوومی كشتوكاڵ.
3- زیانێكی زۆر بەر جووتیارو كشتیاران دەكەوێت.
شارەكانیش بەو رووبەرە دیارو ژمارە زۆرەی دانیشتووانەوە تووشی زۆر گرفتی ژینگەیی دەبن لەجۆری:
1- گرفتی نیشتەجێبوون .
2- گرفتی هاتوچۆو قەرەباڵغی لەبازاڕو شوێنە گشتییەكان.
3- گرفتی كەم ئاویی و كێشەی زێراب و ئاوەڕۆ.
4- رازیبوون بەپیشەی كەم قازانج و زیان زۆر بۆ ژینگە.
5- هەڵسوكەوتی دوور لەهەستكردن بەگیانی شارستانیەت و ڕەوشتی ژینگەیی.
دیارە هەوڵدان بۆ چارەسەركردنی ئەم گرفتە گەورەیە پلان و هەنگاوی كردەیی پێویستە لە چەشنی:
1- پشتگیریكردنی دارایی بۆ گەڕانەوەی هاووڵاتیان بۆ گوندەكان.
2- زیندووكردنەوەی ئابووری كشتوكاڵیی.
3- خودبژێوی ژیانی لادێ.
4- بەزانستی كردنی كەرتی كشتوكاڵ.
5- هێنانی تەكنەلۆژیای سەردەم بۆ زیادكردن و چاكتركردنی بەرهەم.
6- دامەزراندنی پیشەسازیی خۆراك.
7- دابینكردنی دەرفەتی كار لەلادێ بۆ ئافرەت و پیاو بەمەبەستی بەهێزكردنی ئابووریی لادێ و زیادكردنی داهات .

Top