بنەما ئابوورییەكان لە پرۆژەی دەستووری هەرێمی كوردستاندا
دكتۆرحوسێن تۆفیق فەیزوڵڵا*
دكتۆر حوسێن تۆفیق فەیزوڵڵا*
پێش ئەوەی دەست بكەم بە خستنەڕووی پرانسیپە ئابوورییە گرنگەكان لە پرۆژەی پێشنیاركراوی دەستووری هەرێمی كوردستاندا، دەبێت ئاماژە بەوە بكەین كە عێراق لە مێژووی كۆن و هاوچەرخدا، لەو دەوڵەتانەیە كە دەكرێت لە چوارچێوەی ئەو دەوڵەتانە پۆلێنی بكەین كە شڵەژانی دەستوورییان هەیە، ئەمەش لە ئاكامی ئەو بارودۆخەی كەوتۆتە ژێر دەستی داگیركاری هەر لە ئومەوی و عەباسییەكان و ئیمپراتۆریەتی عوسمانی و پاشان داگیركاری ئینگلیز و تا سەردەمی كۆماری تا دەگاتە داگیركاری ئەمریكی و سەربەخۆییەكی رێژەیی، بەمجۆرە ئەوە بەسە كە بڵێین عێراقی هاوچەرخ لە سەرەتای دامەزراندنیەوە لە ساڵی 1921، ئەگەر لەو روانگەیەوە سەیری دەستوورەكانی بكەین كە لەو كاتەوە تا ئێستا دەرچوون، دەبینین هەتا ئێستا دەستوورێكی هەمیشەیی نەبووە، بێجگە لە یاسای بنەڕەتی عێراقی لە ساڵی 1925، ئەمە بێجگە لە دەستووری 2005 كە تا ئێستا نەمابینیوە بەشێوەیەكی راستەقینە جێبەجێ بكرێت، ئەمە سەرباری گرفتەكانی هەتا ئێستا. بۆیە دەڵێم بەداخەوە زۆربەی دەستوورەكانی عێراق هەر لە دەستووری 1908 عوسمانی، دەستووری بەریتانیای داگیركاری (كۆمەڵێك مەنزومەی یاسایی كە لە هیندستان جێبەجێ كراوە، كۆمەڵەی یاسایی بۆ ویلایەتەكانی عێراق 1915) هەروەها یاسای بنەڕەتی عێراق لە 1925، پاشان دەستووری كاتی 1958، دەستووری كاتی 1970، لەگەڵ ئەوەی هەتا رووخانی رژێمی بەعس لە 2003 كاری پێكراوە، دوای یاسای كاتی بۆ بەڕێوەبردنی دەوڵەت لە قۆناخی راگواستن و ئەم دەستوورەی ئێستاش 2005، ئەوەی گرنگە ئەوەیە هەموو ئەم دەستوورانە پرانسیپی زۆر باشی ئابووری و سیاسی و كۆمەڵایەتییان لەخۆیان گرتووە، بەڵام لە رووی پراكتیكییەوە لە زۆربەی حاڵەتەكاندا نابینین ئەم پرانسیپانە بە شێوەیەكی رێك و پێك پراكتیزە كرابن، ئەمەش لە ئاكامی ململانێ لەسەر دەسەڵات و تاكڕەوی و گەندەڵی بووە، لەم باسەدا جەخت دەكەینە سەر پرانسسیپە گرنگەكانی ئابووری لە پرۆژەی دەستووری هەرێمی كوردستاندا، هیوادراین ئەم بنەمایانە لە ئایندەدا جێبەجێ بكرێن.
دەستوور لەهەر دەوڵەتێكدا بە ئامێرێكی یاسایی باڵا هەژمار دەكرێت كە نەخشە و هەیكەلی سیاسەت و پرانسیپە سەرەكییەكانی سیاسەت و ئابووری و كۆمەڵایەتی و پێوەندییەكانی دەرەوە دیاری دەكات، هەربۆیە دەستوور بەشێوەیەكی ئاسایی لە لوتكەی هەرەمی سیستمی یاسایی دەوڵەتان دادەنرێت، بەو سیفەتەی كە گرنگترین و ترسناكترین دیكۆمێنتە بۆ مافەكان بەرامبەر دەسەڵات. هەر بۆیە بەشێوەیەكی گشتی دەستوورەكان دەسەڵاتی فراوان نادەنە فەرمانڕەواكان بەشێوەیەك زەمینەی ئەوە برەخسێت لە حكومرانیدا سەركوتكاری بكەن، سەبارە بە سیما و پرانسپیەكانی سیاسەتە ئابوورییەكانیش لە پرۆژەی دەستووری هەرێمی كوردستاندا دەتوانین ئەم برگانە دەست نیشان بكەین:
میحوەری یەكەم: سیاسەتی گشتی ئابووری
یەكەم: شێوەی سیستمی ئابووری، لە ماددەی 58 ی پرۆژەی دەستووردا هاتووە، هەرێمی كوردستان پشت بەسیستمی ئابووری ئازاد و كە رێگە مۆنۆپۆل دەگرێت و ململانێی ئازاد و مەشروع فەراهەم دەكات، دیارە دەستوور دارێژەران كارێكی باشیان كردووە كە بەشێوەیەكی زۆر روون و راشكاوانە ئەوەیان دیاریكردووە، سروشتی فەلسەفەی ئابووری لە هەرێمدا (سیستمی ئابووری ئازادە)، بۆیە دەكرێت بەم پێیە میكانیزمی یاسایی پێویست دابنرێت بۆ ئەوەی لە ئێستا و داهاتووشدا زامنی ئەم سیاسەتە ئابوورییە بكات، ئەم دەقە لە پرانسیپە سەرەكیەكاندا هاتووە، بۆیە ناكرێت لە هیچ باردۆخێكدا فەرامۆش بكرێت، بەمەش دارێژەرانی دەستووری كوردستان، كەموكورتیەكی گەورەی دەستووری عێراقیان پڕكردەوە كە لەماددەی 25ی دەستووری عێراق بە دەقێكی تەمومژاوی ئاماژەی پێكراوە و دەڵێت (دەوڵەت هەڵدەستێت بە ریفۆرمی ئابووری عێراق لەسەر بنەمای ئابووری هاوچەرخ) بەبێ ئەوەی دەقێكی راشكاوانە هەبێت شێوەی سیستمی ئابووری دیاری بكات، لەلایەكی دیكە بێ ئەوەی لەبنەما سەرەكیەكانی دەستوورەكەدا ئاماژەی پێكرابێت، بەڵكو لە دەستووری فیدڕاڵی عێراقدا لە بەشی مافە ئابووری و كۆمەڵایەتی و رۆشنبیریەكاندا هاتووە و كردوویەتی بە پابەندبوونی دەوڵەتیش، ئەم پرسە ترسناكە لەبەر ئەوەی نارۆشنی و دیدی تەمومژاوی بۆ فەلسەفەی ئابووری بەرەو نارۆشنی مەزندە و تێگەیشتنمان بە ئاڕاستەی تێگەیشتنێكی راستەقینە لە سیستمی ئابووری و ستراتیژیەتی پێویست بۆ گواستنەوەمان دەبات، هەربۆیە جۆرێك لە تێكەڵ و پێكەڵاوی لە پرۆسەی ئابووری عێراقدا لە پراكتیكدا دەبینین و هەروەها كار بە زۆربەی ئەو یاسانە دەكەن كە لەسەردەمی رژێمی پێشوو دەرچوون، كە پشت دەبەستێت بە ئابووری سەنترالی و باڵادەستی كەرتی گشتی، بە پێچەوانەی ئەمەوە روونی و راشكاوی فەلسەفەی ئابووری وەك پرانسیپێكی دەستووری دەبێتە بەشدار لە رۆڵی دەوڵەت و كاراكردنی ئەم رۆڵە بۆ بەدیهێنانی پەرەپێدانی ئابووری لەبەر رۆشنایی ئەو پرانسیپە ئابوورییە لە دەستووردا راگەیەنراوە.
دووەم: رێگرتن لە مۆنۆپۆل و هاندانی كێبڕكێ: ئەمەش لە چوارچێوەی هەمان پرانسیپی سەرەكی هاتووە لە پرۆژەی دەستووری هەرێمی كوردستاندا، لە ماددەی 16 پابەندبوونێك دەخاتە سەرشانی حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ ئەوەی بەپێی بنەما ئابوورییە هاوچەرخەكان ریفۆرمی ئابووری بكات، واتە سیستمی ئابووری ئازاد كە لەمادەی 15 راگەیەنراوە، بەمجۆرە ماددەكانی 15 و 16 ئەوەیان لە پرۆژەی دەستوور میكانیزمی یاساییان دارشتووە بۆ جێبەجێكردنی سیاسەتی ئابووری بۆ ئەوەی رێگری لە مۆنۆپۆلكردن بكات، زامنی كێبڕكێ رەوا دەكات، ئەوجا وەبەرهێنەكان، وەبەرهێنی نیشتمانی بن یان بیانی، لەبەر ئەوەی وشەكە بەرەهایی نوسراوە.بۆیە ئەم پرانسیپە پابەندبوون دەخاتە سەرشانی حكومەت و پەرلەمان بەوەی دووبارە چاو بخشێنەوە بە بەزۆربەی ئەو یاسایانەی كە لەسەردەمی رژێمی پێشوو دەرچوون و لەهەرێم جێبەجێ كراون، هەروەها تەنانەت ئەو یاسایانەشی كە بەمدوایانە دانراون و جێبەجێ كراون، بەڵام لەئاستی ئومێدە ئابوورییەكان نییە وەك یاساكانی تایبەت بە پاراستنی مافی بەكاربەر كێبڕكێ لە مۆنۆپۆل كردن و نقوومكردنی بارزگانی و پاراستنی بەرهەمی ناوخۆیی و تەعریفەی گومرگی و یاساكانی تایبەت بە موڵكداریەتی فیكری و رێكخستنی بازاڕەكانی كوردستان بۆ قۆناخەكانی ئێستا و ئایندە، هەروەها دامەزراندنی دادگای بازرگانی تایبەتمەند و ناوەندی تەحكیمی بارزگانی و هەروەها یاساكانی دیكەش كە بەشدار دەین لە بەدیهێنانی سیاسەتی ئابووری.
سێهەم : تەحریم كردنی ماڵی گشتی: لەمادەی 17ی پرۆژەی دەستووری كوردستان پرانسیپێك هاتووە پەیوەندارە بە ماڵی گشتی بەوەی ئەمە ماڵە موڵكی خەڵكی كوردستانە بە یاسا نەبێت نابێت هیچ رەفتاریكی پێوە بكرێت، هەروەها سامانە سروشتیەكان بە جیاوازی شێوەكانیەوە كە پێویستە سامانی چینیش بگرێتەوە، سامانی نەتەوەیی ناكرێت لە چوارچێوەی یاسا نەبێت، دەسكاری یان بەرێوەبردنی یان تەسەروفی پێوە بكرێت.ئەم ماددەیە زۆر گرنگە لەبەر ئەوەی سنورێك بۆ پیادەكردنی غەیرە یاسایی تاك و كۆمەڵ دادەنێت كە مالی گشتیەوە دەیكەن و بەفیڕۆی دەدەن دوور لە بەرژەوەندی گشتی، لەلایەكی دیكە ئاماژەیەكی بەهێزە بۆ پەرەپێدانێكی بەردەوام لە چوارچێوەی بەكارهێنانی بەشێوەیەكی بەرپرسیارانە كە بەرژەوەندی نەوەكانی ئێستا و داهاتوو زامن دەكات. ئەمە پێچەوانەی دەستووری عێراقی 2005 كە مادەی 27 تەحریمی ماڵی گشتی كردووە، بەڵام هاوڵاتی پابەندكردووە كە وەك ئەرك پارێزگاری لێ بكات بەبێ ئەوەی حكومەت یان دەوڵەت بەشێوەیەكی گشتی پابەند بكات.
میحوەری دووەم: بەشی مافە مەدەنی و سیاسیەكان
یەكەم :رەخساندنی فرسەت: لەگەڵ ئەوەی ئەم بەشە ناونیشانەكەی تایبەتە بە مافە مەدەنی و سیاسیەكان، بەڵام پێوەندییەكی بەهێزی بە مافە ئابوورییەكانەوە هەیە، ئەگەر بەشێوەیەكی رێك و پێك جێبەجێ بكرێن، ئەمە وێڕای ئەوەی ئەم مافە لێكدراوە و مافێكی ئابووری موجەڕەد نییە، بەڵام لە كاتی كارپێكردنی رەنگدانەوەی نەرێنی زۆر گرنگی ئابووری دەبێت، ئەمەش لەبەر ئەوەیە ئەم پرانسیپە بە شێوەیەكی زۆر سادە پشتی بەستووە بە پێوەری (هاونیشتمانی) نەك پێوەرێكی دیكە، وەك مافێكی دەستوور بۆ هەر هاونیشتمانییەك كە دەبێت دەرفەتی كاری بۆ بڕەخسێندرێت بەبێ لەبەر چاوگرتنی سروشتی كارەكەی، ئەمە لەسەر مادەی 23ی پرۆژەی دەستوورەكەش جێبەجێ دەبێت، بەڵام ئەوەی لە عێراق و هەرێمی كوردستان پێڕەو دەكرێت، پێچەوانەی ئەمەیە، جێبەجێكردنێكی راستەقینە بۆ ئەم پرانسیپە نییە، ئەمەش رەنگدانەوەیەكی نەرێنی لەسەر ئەدای دامەزراوەكانی كەرتی گشتی و تایبەت دروست كردووە، رۆڵی ئەم پرانسیپە بە تەواوەتی لە پرۆسەی پەرەپێدانی ئابووری بزرە.
دووەم: مافی خوێندن: خوێندن بە قۆناخە جیاوازەكانیەوە پێوەندییەكی پتەوی بە پەرەپێدانی ئابوورییەوە هەیە، بەبێ كۆمەڵگەیەكی خوێندەوار زۆر قورسە ریفۆرمی ئابووری لەسەر بنەمای هاوچەرخ بەدی بهێندرێت، یان ئەو ریفۆرمانە جێبەجێ بكرێن، بۆیە دەستووردانەرانی كوردستان كارێكی زۆر باشیان كردووە كە لە مادەی 22ی پرۆژەی دەستوورەكە خوێندنی بە خۆڕاییان كردۆتە مافێك و دەبێت هەرێم لە هەموو قۆناخەكاندا لە ئەستۆی بگرێت، هەتا خوێندنی زانكۆ و خوێندنی باڵا، ئەم جۆرە مافانە و زامنكردنی لە دەستووردا لە روانگەی ئەزموونی دەوڵەتانی دیكەوە بایەخێكی هێجگار گرنكی هەیە، ئەزموونی مەهاتیر محەمەد لە مالیزیا، كە مالیزیای ئەمڕۆی لێ بەرهەمهاتووە، لەسەر ئەو بنەمایە بووە كە كەرتی خوێندن كراوەتە بنەما، گومانی تێدا نییە هۆشداری دەستووردانەرانی كوردستانیش بەوەی پێویستە حكومەت پابەند بێت بە نەهێشتنی نەخوێندەواری، بایەخێكی دیكەمان پیشاندەدات.
تەوەری سێیەم: دەروازەی مافە ئابووری و كۆمەڵایەتی و كەلتوورییەكان
یەكەم: مافی كار: هیچ گومانێك بەدی ناكرێت لە نێوان پێوەندیی توندوتۆڵانەی (مافی كاركردن) بە ئابوورییەوە، بەڵكو كاركردن لە هەر ئابوورییەكدا بریتیە لە چەق، بە چاوپۆشین لەوەی سروشتەكەی هەرچۆنێك بێت، لە مادەی(34)ی پرۆژە دەستوورەكەدا هاتووە كە (كاركردن مافی هەر هاووڵاتییەكە و پێویستە توانای بژێوی بۆ هەر كەسێك فەراهەم بكرێت، هاوكات لەو پرۆژەیەدا ڕاگەیاندراوە كە سیستمی ئابووری بریتییە لە سیستمی ئابووریی بازاڕ كە ئەمەش بەرپرسیارێتی دەخاتە ئەستۆی دەسەڵات بۆ دابینكردنی دەرفەتی كار لە میانەی میكانیزمە جۆراوجۆرەكانەوە، وەك خوێندن و مەشقپێدان و بەرنامەكانی ڕێنماییكردن، سەبارەت بە بێكارانیش پێویستە سیستمی بیمەی كۆمەڵایەتیشی پێوەی گرێبدرێت، چونكە ڕەخساندنی هەلی كاركردن بۆ كرێكار، بریتییە لە بەدیهێنانی بیرۆكەی ئاسایشی ئابووری، كەواتە وێڕای گرنگی باسلێكردنی وەك مافێكی بنەڕەتیی لە پرۆژە دەستوورەكەدا، پێویستیش بوو هەرێم دەستەبەری زامنكردنی دۆزینەوەی دەرفەتی كاركردنی بكردایە، ئەوەش بۆ هەر كەسێك كە لە توانایدا بووایە كار بكات، بە گرێدانەوەی ئەم چەمكە بە چەمكی زامنبوونی بیمەی كۆمەڵایەتی بۆ ئەو كەسانەی كە بێكارن، یان توانای كاركردنیان نییە، لە چوارچێوەی سیستمێكی كامڵدا، بەڵام پرۆژەی دەستوورەكە بەوەندەوە وەستاوە كە لە مادەی (44)دا هاتووە (حكومەت فەراهەمكردنی بەرنامەكانی ڕاهێنان و مەشقی هونەری و پیشەیی لە ئەستۆ دەگرێت.)
دووەم: ڕێگەنەدان بە داماڵینی موڵكییەتی تایبەت: لە مادەی(48)پرۆژە دەستوورەكەدا هاتووە كە موڵكیەتی تایبەت پارێزراوە و نابێت بۆ هیچ مەرام و مەبەستێكی بەرژەوەندی گشتی ئەو موڵكییەتە لە كەس وەربگیرێتەوە، ئەمەش یەكێكە لە مەسەلە گرنگەكانی سیستمی ئابووری و پێوەرە ناوازەكان لە نێوان سیستمی ئابووری ناوەندیی و سیستمی ئابووری ئازاددا، چونكە موڵكییەتی تایبەتی بەو سیفەتەی بەهایەكی ئابوورییانەی هەیە، یەكێكە لە مافە بنەڕەتیەكانی هاووڵاتی و ئەم مافە دەكەوێتە بن كاریگەرییەكانی تیۆرو فەلسەفەی ئابووری دەسەڵاتی هەر دەوڵەتێكەوە، گرنگە ئەم مافە بە تەواوی زامن بكرێت، وەك ئامڕازێكی باڵای یاسایی زامنكراو، تا دەوڵەت، یان هەرێم بە هەموو دەسەڵاتەكانیەوە پێوەی پابەند بێت، وەك هەر یەك لە ماف و ئازادییەكانی دیكە، ئەوانەی پرۆژەكەیان داناوە باشیان كردووە كە بە دەق نووسیویانەتەوە كە نابێت موڵكییەتی تایبەت لە پێناوی مەبەستێكی قازانج ویستی گشتیدا دابماڵدرێت، بەڵكو پێویستە قەرەبوویەكی دادوەرانەوەی خێرای پێشوەخت بدرێتەوە بەو كەسە خاوەن مافە، واتا پێش ئەوەی موڵكدار دەست لە موڵكەكەی بەربدات، باشتر بوو تەنیا وتەی(پێشوەختە قەرەبووی پێ بدرێتەوە) دابنرایە، چونكە زەمانەتێكی بەهێزتر بە بابەتێكی وا هەستەوەری وەك لێوەرگرتنی موڵكییەت، یان داماڵینی موڵكییەت دەبەخشێت، ئەمەش لە پاساوە ئابوورییە گرنگەكانە، بۆ هاندانی پڕۆژەكانی وەبەرهێنان و بەتایبەتیش وەبەرهێنانی بیانی.
سێیەم: پارێزگاریكردن لە بەكاربەر و ژینگە: پاراستنی بەكاربەر بەردی بناغەیە لە سیستمی ئابووری بازاڕی ئازاددا، چونكە ئەگەر هەلومەرج بەو شێوەیە بێت بۆ ڕژێمێك كە دەستی وەرنەدات لە ناو پرۆژەكانی ئابووریدا بە شێوەی گشتی و پرۆژەی بازرگانی بە شێوەی بازرگانی، هەروەها بەجێی نەهێڵێت بۆ بەردەم یاساكانی خواستن و خستنەڕوو بە پێی چەمكە تەقلیدییەكانی سیستمی ئابوورییانەی سەرمایەداری، ئەمەش ئەوە ناگەیەنێت بازاڕ بەجێبهێڵدرێت بۆ چاوچنۆكێتی بازرگانەكان و بە شێوەیەك بەكاربەر بكرێتە قوربانیی لەو سیستمەدا، لەبەر ئەوە زۆربەی زۆری وڵاتانی دنیا لە میانەی یاسا تایبەتەكانیانەوە پارێزگاری بۆ بەكاربەر فەراهەم دەكەن، دانەرانی پرۆژە دەستوورەكە شتێكی باشیان كردووە كە بە دەق ئەمەیان خستۆتە ناو مافە ئابووری و كۆمەڵایەتییەكانەوە، پابەندبوونێكیشیان خستۆتە ئەستۆی حكومەتی هەرێمەوە تا بە ئەركی خۆی هەستێت بۆ پاراستنی بەكاربەر و هاندان و تواناپێدانیان تا داكۆكی لە مافەكانی خۆیان بكەن، چ بە هەوڵ و هیمەتی خۆیان، یان لە ڕێی كۆمەڵە و ڕێكخراوە تایبەتمەندەكان كە بەكاربەر دەپارێزن، بەپێی مادەی(58) لە پرۆژەی دەستوور، سەبارەت بە پارێزگاریكردن لە ژینگەش كە دانەرانی پرۆژەكە كۆیانكردۆتەوە لە (زەوی و ئاو و هەوا و ڕووەك و زیندەوەر)دا پێویستی نەدەكرد بە دیاریكراویی لە چەند ناوێكدا كۆبكرێنەوە، بەڵكو پێویست بوو وەك نموونە ناویان بهێنایە، لە مادەی 57ی دەستووردا هاتووە كە پارێزگاریكردنی ژینگە لە ئەستۆی كەسایەتییە ئاسایی و مەعنەوییەكانە، بەڵام ئەی بۆچی بەرپرسیارێتی پاراستنی ژینگە نەخراوەتە ئەستۆی پەرلەمان و حكومەتی هەرێمەوە، ئایا تەنیا بەرپرسیارێتییەكە لە ئەستۆی كەسەكانە، چ كەسایەتی گشتی، یان تایبەتی، یان پێویستە لە ئەستۆی حكومەتیشدا دابنرێت، لە سایەی خوێنبەربوونی ژینگەیەكدا كە پڕی سەرچاوەیە، چۆن دەكرێت پرۆسەی ئابووری پەرەبسێنێت و فراوانتر بكرێت و خزمەتی ئامانجەكانی پەرەپێدانی بەردەوام بكات و خۆشگوزەرانی گەلی تێدا وەدی بێت، ئەگەر ئەم ئەركە نەخرێتە سەر شانی كەسەكان و كۆمپانیاكان؟. لەبەرئەوە پێویستی دەكرد حكومەت پاراستنی ژینگە دەستەبەر بكات، لە پاش حكومەتەوە ئینجا كەسایەتیە سروشتی و مەعنەوییەكانی تر، ئەمە ئاماژەدانە بە بەرپرسیارێتی كۆمەڵایەتی و ئەو ڕێبازانەی دەكەونە چوارچێوەی ئەم بەرپرسیارێتییەوە، ئەویش بە پێی بەڵگەنامە جیهانییەكانی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ ساڵی 2000 كە تایبەتمەند كراوە بە بەرپرسیارێتی كۆمەڵایەتی (csr) كە تێیدا پارێزگاریكردنی ژینگە بە یەكێك لە توخمە بنەڕەتییەكان دەژمێردرێت، ئەمە گرنگترین ڕێبازی ئابوورییە لە پرۆژەی دەستووری هەرێمی كوردستانی پێشنیازكراودا، پاش هەموو ئەمانە پێویستە بووترێت كە پەند وەرگرتن لە ناو دووتوێی ئەو دەستوورانەدا نییە كە هەڵگری بنەماكانی ئابووری و سیاسی و كۆمەڵایەتین، بەڵكو پەندەكە لەو دەستوورەدایە كە پیرۆز دەكرێت و بنەما پیرۆزەكانی ڕێگەی خۆیان دەدۆزنەوە تا بڕگەكانی جێبەجێ بكرێن، دەستوورێكی باش نادۆزرێتەوە تەنیا لە ژێر سایەی ڕژێمێكی سیاسی دیموكراتیانە و دەسەڵاتێكی پێگەیشتوودا نەبێت، كە خاوەنی ئیرادەیەكی جیددیانەی سیاسیی بێت و بەرژەوەندیە باڵاكان بخاتە سەروو هەموو بەرژەوەندییەكی ترەوە، لە كاتی چەسپاندن و جێبەجێكردنیدا، گەلێكی ئاگامەند و پێگەیشتوو هەموو كردەوەیەك ڕەتدەكاتەوە ئەگەر بێتو دەسەڵاتدارێك لە دەستوور دەربچێت، ئومێد دەخوازم پرۆژە دەستوورەكە بچێتە بەر ڕۆشنایی بە هۆیەوە ببینە گەلێك لە ناو گەلانی شارستانیدا..
* پسپۆڕ لە یاسای بازرگانی/ كۆلێژی یاساو رامیاری/ زانكۆی سەڵاحەدین
