جیهان بەوپەڕی وریایی و هۆشمەندییەوە لە بەرانبەر شەهیدانی ئازادی بیروڕادەربڕینی پاریس هەڵوێستیان دەربڕی، دژی ئەو تاوانە تیرۆریستییە وەستانەوە كە هەڕەشە بوو بۆ ئازادی لە سەرتاپای جیهاندا، ئەو تاوانە نزمترین و ناشیرینترین توندوتیژی خوێناوییە كە دوژمنكارە پەڕگیرەكانی مرۆڤایەتی پێی هەستاون، هێزەكانی رۆشنگەری رۆشنایی زیاتریان خستۆتە سەر ئەم حەقیقەتەی لە میانەی چالاكییەكانیان و كاریگەربوونیان بە دیارترین شێوەی تیرۆركاریی كە لە شار و ژێوارێكی هاوچەرخی كۆمەڵگەی مرۆڤایەتی وەك پاریس قەوما، لە بەرانبەریشدا كاردانەوەی هێزەكانی توندڕەو و پەڕگیرانەی تیرۆریستان، بە خیتابە پڕوپاگەندەییە سیاسییەكانی خۆیانەوە، بەهانە و پاساوی لۆژیكیانەی تاوانكارییانەیان دەڕشت، گومڕایانە بە روخسارێكی ئایینی و سیمایەكی سیاسییانەوە لە خیتابە لووتبەرزەكانی خۆیانەوە رق و كینیان پەخش و بڵاودەكردەوە، لەخیتابەكانیاندا ئەویدی (بەرانبەریان) رەتدەكردەوەو دەمی شمشێریان دەخستە ملی ئەویدی بۆ سەربڕینی. بەو شێوەیە بەرپەرچدانەوەكان، هەندێكیان نوێنەرایەتی ئەو دەنگە دڕدۆنگ و گومانكارانەن كە دیلی گومڕایین و بە حیساب خۆیان بە دادپەروەر دەزانن، كەچی كارتەكان تێكەڵ بە یەكتردەكەن و دەچنە خانەی دوژمنایەتیكردنی ئەویدی و تەفرەقە دەنێنەوە و هەوڵدەدەن بۆ ئەوەی هێزە ئازادیخوازەكان پەرتوبڵاوە پێبكەن.
لێرەدا هەموو ئەو كەسانەی كەوتوونەتە دژایەتی لایەنگرانی قوربانییانی كارە تیرۆریستیەكەی پاریس وەكو یەك تۆمەتباریان ناكەین، چونكە رەهەندی خیتابەكانی هەندێ دەنگ درك پێدەكەین، بەتایبەتی ئەو دەنگانەی دەیانەوێ قوربانییانی توندڕەوێتی و ستەمی دەوڵەت و سیستمە ستەمكارەكانی دی لە رێی ئەم تاوانە تیرۆریستیەی لە پاریس ئەنجامدراوە؛ وەبیربهێننەوە، هەوڵ دەدەن قەبارەی ئەو قوربانییانەی لە ناو گەلانی تر كەوتونەتەوە، بەم تاوانە بەراورد بكەن، ئەمەش شێوازە بەراوردكردنێكی سادەو ساكارەو هەڵەیەكی ستراتیژی مەترسیدارە، رەنگە هەندێ لەو دەنگانە بە هەڵە وا بزانێت ئەم رووداوەی پاریس بەشێكە لە كاردانەوە، لە كاتێكدا دیالۆگێكی بابەتییانەی نێوان هەموو لایەنگرانی ئازادیی دەخواست، تا یەكێتی بابەت بۆ دیالۆگ بگێڕدرێتەوەو بنەماكانی شرۆڤەكاری پێبگات..
لەبەرئەوە ئێمە لە هەوڵداین چارەسەرە روونتر و سەركەوتووانەكەیان بدۆزینەوە، ئەوەیان كە گوزارشتە لە وێنە رۆشنەكەی كەوتۆتە ناو ئەم هەموو ژاوەژاو و تەپوتۆزەی كە بەرچاو لێڵ دەكات و ناهێڵێت كارەكان وەك خۆیان بە بابەتییانە ببیندرێن.
لێرەدا دەمانەوێ جەخت بكەینەوە لەسەر حەقیقەتێك ئەویش لایەنگیریكردنی ئازادی بیروڕا دەربڕینە كە لە دژی خۆبەستنەوە بە رێزڕاگرتنی ئەویدی ناوەستێتەوەو زیانی بۆی نابێت، هەست و بەهای بڕوا ئایینییەكانی ئەویدی ناورووژێنێت، ئەوە دووپات دەكەینەوە كە ئازادی بیروڕا دەربڕین لە ناو دەستاوێژە نێودەوڵەتییەكاندا بە شێوەیەك داڕێژراوەتەوە، بەرگری لێ دەكرێت، دژ بە هەر تانە و تەشەرلێدانێكی، تەنانەت تانەلێدانی ئەم مافە سزای تایبەتی بۆ دانراوە، كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیی هاوچەرخ، كۆمەڵگەی مەدەنییەت و شارستانییەتە كە بەستراوەتەوە بە گرێبەستێكی كۆمەڵایەتی روون و ئاشكراوە، لە كاتێكدا ئەو گرێبەستە كۆمەڵایەتییە بەرگری لە ئازادییەكان و مافەكانی تاك دەكات، هاوكات بەرگریش لە كۆمەڵگە و ئارامیی و سەقامگیربوونی كۆمەڵ دەكات و لە فەزایەكی یاسایی دیاردا كە هەمووان لە ژێر سایەی یەكسانی و دادپەروەری بهێڵێتەوە. رێ لە دەستدرێژی هەر لایەنێكیش دژ بە لایەنێكی دی دەگرێت، كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیی هاوچەرخ بەهاكانی مەدەنییەت پیادە دەكات لە چوارچێوەی رێزگرتن لە ئەویدی، لەسەر بناغەی نێوانگیریی هەردوولایەن و یەكسانكردنیان، هەروەها پێوەندییەكانی نێوانیان بە یاسا و بەها جوانەكانی مەدەنییەت دەپارێزێت.
بزاڤی پشتگیریی نێونەتەوەیی ئازادییەكانی بیروڕا دەربڕین بەتایبەتی لە وڵاتانی پێشكەوتوودا كە بەهای دیموكراتییەت و رۆشنگەری تێدایە، پاڵپشتە بۆ ئەم مافەو هاوكات لە دژی ئەوانە دەوەستێتەوە كە هەڕەشە لەم مافە دەكەن. كەواتە لە رووی زیمنییەوە بە توندی پشتگیری لە هەموو مرۆڤێك دەكات ئیتر لە هەر شوێنێ بێت، بەرگری لە قوربانیانی ئەو كاروانەی پێشكەوتن و بونیادنانەوە دەكات، هاوكات بەرگری لە دەوڵەت دەكات و كار بۆ پێشخستنی دەكات لەوەدا كە وەڵامدەرەوەی داخوازییەكانی گەل و مافەكانیان بێت، هیچ كام لە بناغەكانی پێشكەوتنی دەوڵەتدا شوێنێك نابینیتەوە بۆ رەخنەی هەمەجییانەی نێردەرێك كە پشتگیری لە هێزەكانی دنیای تاریكی بكات و لە هەوڵدا بێت بۆ رووخاندنی ئەو سیستمانەی مرۆڤایەتی بە خەبات و تێكۆشان و قوربانیدانی وەدەستی هێناوە.
لێرەوە دۆزی پشتگیریكردن لە قوربانییانی تیرۆركراوەكانی گۆڤاری شارلی ئیبیدۆ لە پاریس دۆزێكی دیاریكراو نییە كە خۆی لە چەند قوربانییەكدا ببینێتەوە، بەڵكو دۆزێكی كراوەیە لە ماناو ناوەڕۆكیدا بۆ هەر كەسێك لە گەوهەرەكەی تێبگات. بە ملیۆنەها خەڵك خۆپیشاندانیان كرد، نەك لەبەر ئەوەی كەسایەتییە تیرۆركراوەكان دەناسن و خزم و هاوڕێی خۆیان بێت، بەڵكو بۆ ئەوە خۆپیشاندانیان بۆ ساز دەكردن كە بریتین لە كۆمەڵێك رەمزی ئەیقونی كە گوزارشتن لە مرۆڤ و ئەو مافەی كە لە ژیانێكی ئازاد و ئارامدا بژی و لە پاڵ بەهاكانی ئازادی رادەربڕین و لە ناو دەوڵەتێكی مەدەنییانە و شارستانیەتێكی مرۆڤپەروەرانەدا ژیان بەسەر بەرێت.
ئەم بیركردنەوەیەی لایەنگرانی ئازادی لە خۆڕا نەهاتووە، بەڵكو لە بنەڕەتدا بە هۆی چەند رۆژنامەنووسێكەوە كە میتۆدێكی مرۆییانەی رەخنەگرانەیان بە پێی لۆژیك و میكانیزم هەبووە و بە ئامانجكردنیان لە لایەن هێزەكانی تاوانەوە هات، چونكە ئەم بەئامانجكردنە لە لایەن ئەو تیرۆریستە تاریكپەرستانەوە، خەنجەرلێدانێكە لە هەموو ئەو پێشكەوتن و دەسكەوتانەی لە بوارەكانی ئازادییەكان و مافەكاندا كە مرۆڤایەتی لە سایەی خەباتی بێوچانی چەندین سەدەی تێكۆشان بۆ دامەزراندنی دیموكراتییەتی دەوڵەتی مەدەنیی هاوچەرخ بۆی تێكۆشاوە.
ئایا دەكرێت پاش ئەو هەموو خەباتە بزاڤی پشتگیریكردن لەو قوربانییانەی دەستی تیرۆر كورت بكرێنەوە بۆ چەند دەستاوێژێكی كەم و هیچ و بەراوردیان بكەن بە ژمارەی قوربانییانی تر كە رۆژانە لە عێراق و سووریا و شوێنانی تر هەڵدەوەرێن، یان پێویستیمان بە مانای قووڵترە بۆ پشتگیریكردن بە شێوەیەك ناوەڕۆكی خەبات لە پشتگیرییەكەماندا هاوكوف بێت بە بزاڤی گەلان و هاریكاریكردنیان؟
هەردوو كەناری ململانێ لەم چركەساتەدا كەوتۆتە نێوان هێزەكانی توندڕەوێتی و پەڕگیری تیرۆركارانەوە، كە لە گەوهەردا فاشییەت بەرجەستە دەكەنەوە، ئەمە ئاماژەیە بە كۆی هۆكارە راستەوخۆ و ناڕاستەوخۆكانی لەدایكبوونی فاشییەتی سەدەی نوێ، هەروەك چۆن هێزە جۆربەجۆرە پارادۆكسەكان هاوپەیمانێتییان سازدا لە جەنگی دووەمی جیهانیی بۆ چۆك پێداهێنانی نازییەت و فاشییەت و سیستمەكەیان، ئەو ئەزموونە پێویستە جەختی لێبكرێتەوە بۆ دروستكردنی هاوپەیمانێتی لە لایەن هەموو ئەو هێزانەی ئاشتی و دیموكراتییەت و مافی مرۆڤ و ئازادیەكانیان بە لاوە گرنگە دژ بە فاشییەت و هەیكەلبەندیی رێكخراوەكانی بونیادی ئێستای ئەو هێزە تاریكپەرستانەی تیرۆر.
كەواتە هیچ پاساوێك نابینمەوە بۆ پەلاماردانی ئەو كەسایەتی و رێكخراوانەی پاڵپشتی خۆیان بۆ قوربانیانی ئەم كردەوە تیرۆریستیە دەربڕیوە كە بە دەستی فاشییەتی نوێ لەناوچوون، ناكرێت هەوادارانی بەرگریكردن لەم قوربانییانە وا وێنا بكرێن وەك ئەوەی خۆیان خزاندبێتە پاڵ هێزەكانی دژەمرۆڤایەتی و دوژمنانی گەلانی جیهانی سێیەمەوە، یان بە شێوازێكیتر وەك ئەوەی لایەنگرانی حكوماتە ئۆلیگارشی دژ بە ئازادی وڵاتانی جیهانی سێ بن. سروشتی ململانێیەكە گۆڕینی بەسەردا هاتووەو ئاڵۆزتر بووە، ناكرێت لە سنووری رەش و سپیدا كورتی بكەینەوە، یان لەنێوان جەلاد و قوربانیدا بیهێڵینەوە، دواتر بكەوینە ناو سادەكردنەوەیەكی نەفامانەوە بۆ رووداوەكان.
هیچ مەعقوڵییەتێك و لۆژیكبوونێك لەوەدا نابینمەوە كە خۆرئاوا چڕبكرێتەوە لەوەدا كە دوژمن بێت، لەكاتێكدا بەدەیان گەل و بزووتنەوەی ئازادیخواز و ئاشتیخواز و هێزی دیموكراتیەت و بونیاتنەرانی كاروانی پێشكەوتن و مەدەنییەتی تێدا بێت، كەسانێك بێن هەموو ئەمانە تێكەڵ بكەن و هەموویان بخەنە پاڵ حكومەت و بزووتنەوەی كرێكاریی حزبە ئۆلیگارشیە راستڕەو و توندڕەوەكانەوە، ئەوەش كارێكی نەشیاوەو لۆژیكی دروست و عەقڵی زانستیخواز شتی وەها ناخوازێت. لێرەدا با ئەو پێوەندییە بونیاتنەر و ئیجابییەی پەناهەندەی گەلەكانمان بە نموونە بهێنینەوە كە قەبارەكەی لە ملیۆنەها كەس تێپەڕی كردووە و لەناو گەلانی وڵاتانی ئەوروپایدا ژیان دەگوزەرێنن، پێویستیشە ئەوە وەبیر بهێنینەوە كە بەرگریكردنمان لە پێناوی ئازادیی وڵاتەكانمان و سەربەخۆیی بوونمان و سەلامەتی نەتەوەكانمان نابێتە بەربەست لەبەردەم پشتگیریكردن لە گەلانی وڵاتانی مەدەنیی ئەوروپایی.
لەژێر ئەم رۆشناییەدا دروست نییە بە شێوەیەك قسەی ناڕەوا لەسەر خۆرئاواییەك بكەین كە ئەزموونی مەدەنییەتی خۆی لەگەڵ هەموو گەلانی دنیا بەش دەكات، ناكرێت ئەو خۆرئاواییە بەچاوی دوژمن و دڕدۆنگی ببینین، ئێمە لەگەڵ بیرۆكەی كەشفكردنی تێوەگلانی هەندێك لایەنداین كە پشتگیریی لە تیرۆری نێودەوڵەتی دەكەن و هاوكاری هێزەكانی توندڕەوێتین لە وڵاتانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا، پێویستە كار بكەین بۆ ریسواكردنی ئەو لایەنانە و راگرتنیان، بەڵام لەگەڵ ئەوەدا نیم، پەلاماری خۆرئاوا بدرێت، بەهەمان رێگەی ئەو گوتارەی تیرۆریستان بۆ بەرژەوەندی خۆیان بەكاری دێنن، كە تێیدا كۆی خۆرئاوا بە دەوڵەت و گەل و حكومەتەكانەوە، هەر هەمووی تەكفیر دەكەن و تۆمەتباریان دەكەن بەوەی دوژمنن و پێویستە كاردانەوە و تۆڵە بەرامبەریان هەبێت، بەشێوەیەك هەموو راستییەكان لینگەوقوچ دەكەنەوە لە رێگەی دروستكردنی ژاوەژاو و تەپوتۆز لە دژیان، ئەم سیاسەتەی كە كارتەكان تێكەڵ دەكات و دەنگی رق و كینەی نەخۆشانەی توندڕەوێتی و توندوتیژی بەرز دەكاتەوە، ئاكامەكەی ئەوەیە كە لە مەدرید و لەندەن و دواتر لە پاریس قەوما، كاتێك بارەگای گۆڤاری شارلی ئیبدو كرایە ئامانج و كۆمەڵێك رۆژنامەنووسی تێدا لەناوبرا، ناكرێت ئەمە تاوانێكی كوشتنی هاكەزایی سادە بێت، بەڵكو تاوانێكی ئاڵۆز و تێكەڵاوە بۆ تیرۆركردنی هەموو كۆمەڵگەی مرۆڤایەتی، دەرهەق بە كۆمەڵگە و بە هەموو گەل و دەوڵەتانی ئەنجام دراوە، یان دەرهەق بە ئازادی بیروڕا بەو سیفەتەی مافێكی مەبدەئییانەی مرۆڤ و هەمووگەلانی دنیایە.
ئەو گوتارە هاندەرانەی هێزەكانی توندڕەوێتی و پەڕگیریی گوتارانێكە خۆی دەخزێنێتە پاڵ ئەو هێزانەی لەخانەیەكدان كە شرۆڤە بۆ تاوان دەكەن چ بە مەبەست، یا بەبێ مەبەست، ئەم گوتارانە پشت دەبەستن بە بەرگریكردن لە ئایین و بڕواكان و فتوای هێزەكانی دنیای تاریكی دەقۆزنەوە كە بە ساختە و بوختانەوە خەڵكی تر تاوانباران دەكەن، بەگشتی لەدژی مافەكانی مرۆڤ خەڵكی تر هاندەدەن، رەنگە ئەم كەسانەی كە خیتابی بەرگریكردن لە ئازادی گەلانی مەزڵووم بەدەستەوە دەگرن و هات و هاواریانە بۆ مەزڵوومانی دنیا ماف بەخەڵكی تر بدەن تا تاوانی كوشتن ئەنجام بدەن، لە ژێر رۆشنایی ئەم هاندانانەدا تیرۆرستان خەنجەر لە پشتی برایەتی و پێكەوەژیانی مرۆڤایەتی دەدەن و خەڵكی بۆ كینە و رق دەورووژێنن، بەپێچەوانەی ئەو پەیامانەی ئایینەكان بڵاویان دەكردەوە، بزاڤەكانی رزگاریخوازیی لە دنیادا پێویستیان بە پاڵپشتی نێونەتەوەیی هەیە، پێویستیان بە یەك گوتاری هەیە، پێویستیان بەوەیە لە كاروانی هەموو مرۆڤایەتیدا هەوڵ بدەن پاڵپشتی نێودەوڵەتی لەچوارچێوەی لێبوردەیی و بەرژەوەندیی هاوبەشی هەموو دەوڵەتان و گەلان بۆخۆیان رابكێشن، نەك دروستكردنی كەلێن لە نێوان گەلان و دەوڵەتاندا.
لەكۆی ئەم چارەسەرەی كە ئەركی ئەمڕۆمانە، پێویستمان بەشكاندنی پووچگەرایەتی و دوودڵییە، هەروەها پێویستمان بەوەیە تێگەیشتنمان لێڵ نەكەین و كارتەكان تێكەڵ بە یەكتر نەكەین، لەپێناوی ئاشكراكردنی راستێتی تاوانبار و تاوانكاریدا خۆمان بە لاڕێدا نەبەین. پێویستە هەموو ئەو رێگەیانە ببڕینەوە كە بەهانە بۆ تاوان دەدۆزنەوە، كە هەندێك كەس بەهەڵەدا پەلكێش دەكەن و بەرچاویان ڵێڵ دەكەن و وەك گەمژە هەنگاویان پێ دەنێن، ئەم دۆزە لە چوارچێوەی تاوانێكی كوشتن نانرێت، هەروەها ژمارەی قوربانییان و بەراوردكردنیان بە ژمارەی قوربانییانی وڵاتانی خۆمان هەڵەیە، چونكە ئەم تاوانە و قەبارەكەی لە ناواخنی لۆژیكی رقلێبوونەوە و فەلسەفەی دوژمنكاریدا خۆی دەبینێتەوە، هەروەها لەسەر ئەو كردەوە تۆڵەسازییە هەمەجییانە پێ دەچەقێنێ، كە كار بۆ لەناوبردنی ئەوی دی دەكات بەهەموو ئامڕازەكانی پاكتاوكردنەوە و لە هەوڵێكدا بۆ بێدەنگكردن و زمان بڕینی ئەوی تر كە ئەمەش دەچێتە نێو هەوڵەكانی لەباربردنی ئازادی بیروڕاوە، هەموو ئەو دەستكەوتانەش كە مرۆڤایەتی بە درێژایی كاروانی مەدەنییەت و خەبات بۆی تێكۆشاوە لە نادەبات، كەواتە تاوانەكە لەدژی بەها مرۆڤایەتییە باڵاكانە و دەرهەق بە بەهای ئازادی بیروڕایە، لەناو فەزایەكی شارستانی پێشكەوتوودا تاوان ئەنجام دەدات، لەمەوە درك دەكەین بە نەخۆشی سامناكی فاشییەتی تازەو هێزە تیرۆریستەكانی كە سیخناخ كراون بە بەهای تاوانكاری نەك لەیەك سەرچاوەوە، بەڵكو كۆمەڵێك سەرچاوە تووشی لەوزەتێنی توندڕەوێتی و خوێنڕشتنی كردوون، دواتر فەزایەكی تیرۆری نێودەوڵەتی هەموو ئەمانەی لەباوەش گرتووەو كردوونی بە كۆمەڵێك وەحشی دڕندەی بێ چارەی لەدەست دەرچوو. ئەو رك و كینەیەی تێیاندا چێندراوە مانایەكی درم هەڵگرتووە، نەك واتایەكی ژینالۆژی كە رێگە بەپێڕەوكردنی توندڕەوێتی بدات، چ بەرامبەر خۆرئاوا، یا خۆرهەڵات، یان بەرامبەر گەلێك، یان توێژێك، یان پێكهاتەیەك، ئەمە مانایەكە بۆ زاڵبوونی فیكرێكی تاكڕەهەندیی بە هەموو حاڵەتە نەخۆشی و گرژییەكانی خۆیەوە، كە رۆژانە پڕ دەكرێت بۆ تەقینەوە. ئاساییە كە ئەم نەخۆشییە داڕزاوە، نیشانەكانی لە تەكفیركردنی ئەوانی تردا ببیندرێتەوە، تا دەگاتە ئەو رادەیەی هەوڵ بدات بۆ پاكتاوكردنی جەسەدی و رۆحی ئەوی تر، هەروەها بۆ زمانبڕین و خنكاندنی دەنگی ئەوانی تر، یەكێكی تر لە نیشانەكانی خیانەت خستنەپاڵ ئەوانی ترە، تاكو ئازادییەكانی نەهێڵدرێت و تاوان لە بەرامبەریان ئەنجامبدات، چارەسەر و ئەلتەرناتیڤ بۆ ئەم حاڵەتانە لە ریسوایكردنی بنەماكانی نەخۆشییەكەدایە، تاكو مرۆڤایەتی رزگار بكرێت لە هەر سەرچاوەیەك كە مافەكانی مرۆڤی تێدا پیس دەكرێت، بەم لۆژیكەوە دەتوانین جەخت بكەینەوە لە كاروانی رۆشنگەریی كە لەسەر بناخەی بەهای برایەتی و لێبووردن و پێكەوەژیانی ئاشتیانەو رێزگرتنی ئەوی دی پابەندە، هەروەها بەرزڕاگرتنی هەر شتێك كە مافەكانی مرۆڤ و ئازادییەكانی بەپێوە دەهێڵێتەوە، پێویستە هەوڵەكانمان فراوانتر بكەین بۆ رەوینەوەی هەر رق و كینەیەك كە لەنێوان مرۆڤایەتی دروست دەبێت، ئەمەش پێویستی بەهەوڵ و هیممەتی زۆرتر هەیە، چ لە بوارەكانی خوێندن و چالاكییە رۆشنبیرییەكان و چ گوتارەكانی راگەیاندن و كەلتووری رێزگرتنی مافەكانی مرۆڤ. ئەركی سەرشانی هەموو پەناهەندەو گەلانی ئەوروپیشە ئەو گەلانەی مرۆڤدۆستانە بە ملیۆنەها خەڵكی وڵاتانی تریان خستۆتە پاڵ ماڵەكانی خۆیان و لە توندڕەوێتی و كەشوهەوای نالەباری سیاسی و ئابووری دەیانپارێزن، لەپێناوی ئەمەدا پێویستە بە وردی هەموو ئەم دۆزە بە هەموو تەوەرەكانیەوە بەسەر بكەینەوە، تاوەكو وەریچەرخێنین بەرەو ئاڕاستەیەكی ئیجابی و تێیدا فیز و خۆبەزلزانی نەهێڵین و قەبارەی بڵاوبوونەوەی نەخۆشیی توندڕەوێتی ئایینی و دەمارگیری و شۆڤێنیەت بچووك بكەینەوە و ئاسۆكانی پێوەندی مرۆڤانە فراوانتر بكەین، تەنیا بە ئیدانەكردنێكی چاوەڕوانكراو نەوەستین، بەڵكو هەموومان لەو ئەركە پیرۆزە بەشدار بین، كە هەمووومان دەباتەوە سەر رێگەكانی بونیاتنانی ئازادی بیروڕا دەربڕین و رێزگرتن لە رای بەرامبەر و سەرخستنی فرەیی و هەمەجۆرێتی و پێگەیاندنی كاروانی دروستبوونی دیالۆگی ئاشتییانە بە رۆحێكی برایانە و خۆشەویستانەوە، نەك بە رۆحێكی رق و كینەگرانەوە.
* توێژەری ئەكادیمی زانستە سیاسیەكان و
سەرۆكی زانكۆی ئیبن روشد لە دانیمارك