بەر لە دووساڵ لە ستوونێكی رۆژانەی خۆم (شناشیل)دا لە رۆژنامەی (المدی) پرسیارێكم كردبوو: لەبەرچی سەربازەكانمان لە دوزخورماتوو شەڕدەكەن؟
سەرچاوەی ئەم پرسیارەشم كە پڕ لە ناڕەزایی بوو، لەسەر كۆكردنەوەی ئەو هێزە سەربازییە بوو كە نوری مالیكی سەرۆك وەزیران و فەرماندەی گشتی پێشووی هێزی چەكدار بەبێ هیچ پاساوێك بە درێژایی دەیان كیلۆمەتر بڵاوی كردبوونەوە لە نزیك سنووری هەرێمی كوردستان و لە ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێمی كوردستان، یان لەو ناوچانەی كە چارەنووسیان دیاری نەكراوە بە هۆی جێیەجێ نەكردنی ماددەی 140ی دەستوور، كە دەبووایە لە كۆتایی ساڵی 2007دا حوكمەكانی ئەو ماددەیە بەكۆتاهاتبایە.
ئەو گردبوونەوەی هێزە كە لە كەناڵەكانی ئاسمانیدا دیمەنەكانی بۆ رای گشتی بڵاوكرانەوە و خۆیشم ئەو كاتە لە كاتی گەشتێكمدا لەسەر رێگەی بەغدا بەرەو هەولێر بەچاوی خۆم بینیم، دیاربوو مەبەست لێی خۆدەرخستنی هێز بوو و هیچ پەیوەندییەكی بە ئاسایشی نیشتمانییەوە نەبوو كە لەلایەن رێكخراوی تیرۆریستی ئەلقاعیدەو پاشماوەكانی رژێمی سەدامەوە هەڕەشەی لێكراوە، بەڵام نمایشێكی زۆر دوور لە گۆڕەپانی راستەقینەی خۆی، چونكە لە هەردوو پارێزگای نەینەوا و ئەنبار رێكخراوی ئەلقاعیدە و پاشماوەكانی بەعس بنكەیان دروست دەكرد و شانەی نووستوویان پێكدەهێنا، تاكو خۆیان ئامادە بكەن بۆ ئەوەی كە دوای ساڵ و نیوێك رووی دا.
لەو ستوونەدا بیرۆكەی ناردنی سەربازانی سوپای عێراقم بۆ رووبەڕووبوونەوەی هێزەكانی پێشمەرگە سەركۆنەكرد، چونكە لە حاڵەتێكدا ئەگەر شەڕ لە نێوان هەردوو لادا هەڵگیرسابایە بە فیتی یەكێك كە لە زۆنی سەوز لە بەغدا دانیشتووە، ئەو كاتە ئەنجامەكە لە بەرژەوەندیی سەربازانی عەرەبی عێراقیدا نەدەبوو، چونكە شەڕەكە دادپەروەرانە نییە لەلایەك و لەلایەكی دیكەوە لە رووی مانەوییەوە هاوكوف نییە لەبەر ئەوەی هیچ مەسەلەیەك لەئارادا نییە تا سەربازی عەرەبی شەڕی لەپێناودا بكات لەبەرامبەر مەسەلەیەكدا كە پێشمەرگە شەڕی لە پێناودا دەكات.
لە ستوونەكەدا نووسیبووم: كاتێ كورد شۆڕشیان دژی حكومەتەكانی عێراق بەرپاكرد، هیچ شتێكیان نەبوو، بێجگە لە شاخ و خانووی قوڕ، بەڵام هێزی پێشمەرگەیان پێكهێنا كە قوربانی و ئازایەتییان نواند لە پێناو داننان بە نەتەوەكەیان، ئەو نیعمەتە كە بینا و پڕۆژە و شەقامە پاكەكان و مۆڵ و ئاسایش گەواهی بۆ دەدەن، پاڵنەرێكی بەهێزە تاكو قوربانی بدەن.
پرسیارەكەم بەو پرسیارە كۆتایی پێهێنا كە كردبوومە ناو و نیشانی ستوونەكە، گوتم: بەڵام پرسیارەكە ئەوەیە: لەپێناو چی ئەو سەربازانەی حكومەتەكەمان بۆ سنوورەكانی كوردستان رەوانەی كردوون شەڕ و بەرگری دەكەن، كاتێكیش بینیمان لەگەڵ تانكەكانیان لەسەر رێگەی ئاقارەكانی دوزخورماتوو؟ ئایا بۆ دەریای قوڕ و لیتەی تێكەڵ بە زبڵ و خاشاكی سەرئاوكەوتوو و ئەو ئاوە پیسەیە كە لەكاتی بارانباریندا شارەكانمان دادەپۆشێت؟ یان بۆ بێ كارەباییە؟ یان بۆ گەندەڵیی دارایی و كارگێڕییە؟ یان بۆ بێكارییە؟ یان بۆ ئەو بەشە خۆراكە كەمەیە كە گوایە حكومەت منەتمان بەسەردا دەكات؟ یانیش بۆ خراپیی خزمەتگوزاریی گشتییە و بەتایبەتیش تەندروستی و خوێندن؟
ئەوەی ئەو كاتە دەربارەی سوپای عێراق نووسیبووم وەڵامی پرسیارێكی گەورە بوو كە لەوەتەی شەش مانگ بوو لە سەرتاسەری عێراق و دەرەوەدا دەكرا: چۆن ئەو سوپایە بەو شۆكییە و بەو شێوەیەی كە پێشتر شتی وا نەبووە، لەبەردەم تیرۆریستانی داعش و بەعس هەڵات، ئەوانەی كە پڕۆپاگەندەی فەرمیی بەغدا سوور بوو لەسەر ئەوەی كە بە جرج وەسفیان بكات؟
ئەو سوپا تازەیەی كە دوای ساڵی 2003 دامەزرا سوپایەكی راستەقینە نەبوو، چونكە پێكهێنانی لەسەر پرەنسیب و بنەماكانی پیشەیی و نیشتمانییانە نەبوو كە سوپا و هێزی چەكداریی جیهانی لەسەر پێكهێندراوە، دامەزراندنیش لەو سوپایە تەنیا لەسەر بنەمای پشككاریی تایفەگەری نەبوو، بەڵكو لەسەر بنەمای حزبی و عەشایری و شەخسی بوو، ئەو چینە سیاسییەی كە دوای ساڵی 2003 دەسەڵاتی گرتەدەست لەسەر بنەمای دەسەڵات ئامرازێكە بۆ بەدیهێنانی دەستكەوت هەڵسوكەوتی كرد، بۆیە هەموو تاكێك و حزبێك لەم چینەدا كاری كرد بۆ ئەوەی تا دەستكەوتی زیاتر بەدەست بێنێت، سوپاش یەكێك بوو لە (گەنجینە) كانی ئەم دەستكەوت و تاڵانەی ئەو چینە. هەموو حزبێك لە حزبە دەستڕۆیشتووەكانی نێو دەسەڵات و هەموو كەسێكی دەستڕۆیشتووی ئەو حزبانە هەوڵی دا تاكو كەسانی خۆیان و خزم و عەشیرەتەكانیان لە سوپادا كۆبكەنەوە، بۆیە پۆستی زۆر مەترسیداریان دایە ئەفسەری وا لە سوپا كە زۆربەیان بۆ رۆژێكیش ژیانی سەربازییان نەزانیوە و لە كۆلیژ، یان پەیمانگەیەكی سەربازی نەیانخوێندووە یاخود خولێكی پسپۆڕییان نەدیوە، هەروەها سەرۆك وەزیران و فەرماندەی گشتیی پێشوو وەزیری پێشووی بەرگری هەوڵیان دا كەسانی لایەنگری خۆیان لە پۆست و پلەكان دابنێن، وێڕای ئەمەش، فاكتەرێكی دیكەی گرنگ ئەوەیە كە ئەم سوپایە هیچ بیروباوەڕێكی دیاریكراوی بۆ دیاری نەكرا كە لە سەری بڕوات و بەپێی پرەنسیبەكانی كاربكات، گوێڕایەڵیی شەخسی فاكتەری یەكلاكەرەوە بوو لە پێدانی پۆستەكانی سەركردایەتی. ئەمانە هەموویان بوونە هۆی بڵاوبوونەوەی خزمخزمانێ و ناسیوێتی و گەندەڵیی كارگێڕی و دارایی لە ریزەكانی سوپا و سەرجەم دەزگا ئەمنییەكاندا، هەروەها حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی تازە، رەوشێكی ترسناكیی هێزی چەكداری ئاشكراكرد كە بریتییە لە بوونی (فچائیین) واتا بندیوار، كە ئەو سەربازانەن كە لە یەكە سەربازییەكان دەوام ناكەن و ئەفسەرەكانیشیان بەشێك، یان هەموو مووچەكانیان بۆ خۆیان دەبەن، لەبەرامبەر دەوام نەكردنیاندا، تەنانەت هەندێكیان هەر بەیەكجاری بوونیان نەبوو، تەنیا ناوی ساختەیە لەسەر كاغەزی ئەفسەرانی گەندەڵدا.
بە دڵنیاییەوە سوپایەكی لەم شێوەیە ناتوانێت هیچ شەڕێك بكات، بۆیە بینیمان كە ئەو هێزانەی لە موسڵ و شوێنی دیكە جێگیر كرابوون، كاتێ هێرشی داعش روویدا، چەكەكانیان فڕێ دا و بێ ئەوەی تەنا تەقەیەكیش بكەن لە شوێنەكانیان هەڵهاتن.
لەبەرامبەردا پێشمەرگە لەدوای ساڵی 1991 وردە وردە لە پارتیزان و فیداكارانەوە بوونە سوپایەكی سیستماتیك، بڕوایان بە مەسەلەیەك هەیە كە لە زانستە سیاسییەكاندا دەچێتە خانەی پرسی رزگاریخوازیی نیشتمانی، یان نەتەوەیی، ئەم مەسەلەیە فاكتەری یەكێتیی و هێزە بۆیان، وێڕای ئەوەی كە پێشتریش بیروباوەڕیی سەربازییان هەبوو كە لەسەر ئەو بنەمایە مەشقیان كردووە و ئەركەكانیان جێبەجێ كردووە.
مەسەلەی نیشتمانی، یان نەتەوەیی وبیرو باوەڕی سەربازیی هەردووكیان نهێنییەكن لەو سەركەوتنە بەهادارانەی كە پێشمەرگە لەو شەڕەی ئێستایان دژ بە داعش بەدەستیان هێناوە، ئەوان لە ماوەی چەند هەفتەیەكی كەمدا توانیان رووبەرێكی فراوان ئازادبكەن وێڕای ئەوەی كە چەك و كەرەستەی قورسیان نییە، كە لای داعش هەیە و لە سەربازگە و بنكە سەربازییەكانی هەردوو سوپای عێراق و سووریا دەستیان كەوتووە، نەبوونی ئەو چەكانەش بەهۆی سیاسەتی هەردوو كابینەی حكومەتی مالیكییەوە بوو كە بەو شێوەیە مامەڵەیان لەگەڵ هێزی پێشمەرگەدا نەدەكرد، وەك بەشێك لە هێزی چەكداری عێراق هەروەك لە دەستووردا هاتووە، بەڵكو دوا حكومەتی مالیكی بە ئەنقەست خەرجكردنی مووچەی پێشمەرگەی بۆ چەند مانگێك پێش هێرشی داعش و دواتریش راگرت.
ئەو شەڕەی كە ئێستا لەگەڵ داعش بەردەوامە یەكەم تاقیكردنەوەیە بۆ هێزی پێشمەرگە. بەڵێ هەندێ لایەنی نەرێنی هەبوو كە لەم تاقیكردنەوەیەدا ئاشكرابوو(كشانەوەی هەندێ لەو هێزانە بە بێ پاساو)، بەڵام باش بوو كە توانرا بەخێرایی ئەو كەموكورتییە چارەسەربكرێت، كە ئەمەش هاوكاربوو تاكو پێشڕەویی لە شەڕدا دژ بە داعش بەدی بێنێت، كە ئەمە لای سوپای عێراقی نییە، ئەو سوپایە پێویستی بە چارەسەركردنی كەموكورتیی مەترسیداری بنیادنان هەیە كە پێوەی دەناڵێت.. پێویستە هەیكەلبەندی و رێكخستنی ئەم سوپایە جارێكی دیكە بگەڕێندرێتەوە، تاكو لە راونانی داعش و بەرگریكردن لە سەروەری و سەربەخۆیی وڵاتدا سەربكەوێت، گەڕاندنەوەی هەیكەلبەندی و رێكخستن مانای بنیادنانەوەی سوپایە لەسەر بنەمای پیشەیی و نیشتمانیدا، هەروەها دانانی بیروباوەڕێكی سەربازی بۆ ئەو سوپایە، تاكو مەسەلەیەكی هەبێت كە لە پێناویدا شەڕبكات، هەتا تووشی هەڵاتن و شكستی زیاتر نەبێت.