ئەوەی مایەی سەرسامبوونی زیاترە پشتیوانی روو لە زیادی جیهانە بۆ كورد. ئەو گەلەی پێشتر تەنها چیاكانی دۆستی بوون، كەچی ئێستا لە دەیان وڵاتەوە پشتیوانی و كۆمەك و تەنانەت چەكیشیان بۆ دەستەبەر دەكرێت. هەواڵەكان لە یابانەوە بۆ كەنەدا، هەر هەموویان خەباتی پاڵەوانانەی كورد پیشان دەدات دژی هێزێك كە سوپای عێراقی تێكشكاندووە، ئێستا هاوسۆزی و هۆشیاری لە ئاست كوردا لە ئاستێكی باڵای نوێدایە. باشترین هەڵمەتی پەیوەندییە گشتییەكان لە جیهاندا، ئەو لۆبیستانەی زۆرترین كرێ وەردەگرن و زیرەكترین هەڵمەتی بانگەشەكردن بەكاردەهێنن، نەیاندەتوانی ئەو هەموو هاوسۆزییە لە سەرتاسەری جیهاندا بۆ كورد كۆبكەنەوە. جارێكی دیكە ئەمە بەهۆی جیهادییەكانی دەوڵەتی ئیسلامیەوە ئەنجام درا.



دوای ئەوەی كورد ئەوەندەی لە دەستیان دێت جیهادییەكان دەكوژن، رەنگە دواتر بیرێك لەوە بكەنەوە كە تیرۆریستانی دەوڵەتی ئیسلامی چی بۆ كردوون. ئەوەی دەوڵەتی ئیسلامی لە ماوەی چەند مانگێكدا كردوویەتی بۆ هێنانەدی یەكێتی كوردی زیاتر بووە لەوەی بە هەزاران لوتكەو بە هەزاران كۆبوونەوەو سەدان ساڵی سەركوتكاری دەوڵەتان بكرێت. هاووڵاتیانی كوردی ئاسایی فرمسێكی خۆشیان هەڵڕژاند كاتێك بینییان پێشمەرگە و هەڤاڵ و گەریلاكانی پارتە سیاسییە كوردییە جیاوازەكان چوونەتە یەك بەرەوە و لە یەك هێزدا دژی پەلاماری دەوڵەتی ئیسلامی وەستاونەتەوە. هیچ كاتێك نەبووە هێندەی ئێستا یەكێتی نێوان بەشە جیاوازەكانی كوردستان روون و دیار بێت.
تاكتیكە بێ ئەندازە بەربەری و خوێنڕێژییەكانی جیهادییەكانی دەوڵەتی ئیسلامی هاوكار بوون لە یەكخستنی ركابەریی ناوخۆیی كوردیدا. كاتێك تەواو ئاشكرابوو بۆ كورد كە ئەوە خەباتی مان و نەمانە- كاتێك ئاشكرابوو كە بوونی ئێزیدییەكان یان بوونی كورد بە گشتی، كە بە سەربەستی وەك كورد دەژیان- لە ژێر هەڕەشەدایە، سەرجەم ناكۆكی و جیاوازییە سیاسییە كۆنەكانی نێویان وەك شتێكی كەمبایەخ دەركەوتن. ئەگەرچی جیهادییەكان گرتەی ڤیدیۆیی سەربڕینی بەندكراوەكان و كوشتنی بە كۆمەڵ بڵاودەكەنەوە بۆ ئەوەی ترس و لەرز بخەنە دڵی دوژمنەكانیانەەوە، كەچی ئەمە كاریگەریەكەی لەسەر كورد تەنیا بووەتە هۆكارێك بۆ بەهێزكردنی ئیرادەیان بۆ ئەوەی پێكەوە كۆببنەوە و شان بە شانی یەكتر شەڕی ئەم دڕندانە بكەن.
بەهۆی دەوڵەتی ئیسلامییەوەیە، ئێستا دەبینین پێشمەرگەی هەرێمی كوردستان لە رێی توركیاوە سەفەر دەكەن بۆ ئەوەی ببنە پاڵپشت بۆ شەڕڤانانی پارتی یەكێتی دیموكراتی (پەیەدە) لە رۆژئاوا. لە هەمان كاتدا، گەریلاكانی پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە) شان بە شانی پێشمەرگە لە كوردستانی عێراقدا دژی دوژمنێكی هاوبەش شەڕ دەكەن. جەنگاوەرانی پارتە كوردییە ئێرانییەكانیش هاوكاری و یارمەتی خۆیان پێشكەش كردووە. ئایا تەنیا چەند مانگێك پێش ئێستا كێ بیری لەوە دەكردەوە كە ئەمە مومكین بێت، یان تەنانەت بە خەیاڵیشدا بێت؟
ئەوەی مایەی سەرسامبوونی زیاترە پشتیوانی روو لە زیادی جیهانە بۆ كورد. ئەو گەلەی پێشتر تەنها چیاكانی دۆستی بوون، كەچی ئێستا لە دەیان وڵاتەوە پشتیوانی و كۆمەك و تەنانەت چەكیشیان بۆ دەستەبەر دەكرێت. هەواڵەكان لە یابانەوە بۆ كەنەدا، هەر هەموویان خەباتی پاڵەوانانەی كورد پیشان دەدەن دژی هێزێك كە سوپای عێراقی تێكشكاندووە، ئێستا هاوسۆزی و هۆشیاری لە ئاست كوردا لە ئاستێكی باڵای نوێدایە. باشترین هەڵمەتی پەیوەندییە گشتیەكان لە جیهاندا، ئەو لۆبیستانەی زۆرترین كرێ وەردەگرن و زیرەكترین هەڵمەتی بانگەشەكردن بەكاردەهێنن، نەیاندەتوانی ئەو هەموو هاوسۆزییە لە سەرتاسەری جیهاندا بۆ كورد كۆبكەنەوە. جارێكی دیكە ئەمە بەهۆی جیهادییەكانی دەوڵەتی ئیسلامیەوە ئەنجام درا.
ئەوە روونە كە مەسەلەكە پێویستی بە بوونی لایەنێكی وەك دەوڵەتی ئیسلامی هەبوو، بۆ ئەوەی قەناعەت بە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكاو ئەوروپاو وڵاتانی دیكە بكات تا بە شێوەیەكی راستەوخۆ پشتیوانی لە كورد بكەن. دەركەوت ئەو چەك و پارەو كەلوپەلانەی دران بە سوپای عێراق و موعارەزەی «میانڕەو»ی سووریایی و ئەوانی دیكە ئێستا لە دەستی دەوڵەتی ئیسلامیدان. ئەوانیش جگە لە سوپاكانی خۆیان لایەنێكی دیكەیان شك نەبرد پەنای بۆ ببەن، ئەوانیش نایانەوێت جارێكی دیكە لە زۆنگاوی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستەوە تێوەبگلێن، لە كۆتاییدا ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا و زۆرێك لە هاوپەیمانەكانی دەستیان كردووە بە رەواندنەوەی ترس لەسەر مەسەلەی سەربەخۆبوونی كورد. ئەگەرچی هێشتا ئەوان بەرهەڵستی سەرهەڵدانی دەوڵەتێك، یان زیاتر لە دەوڵەتێكی كوردی دەكەن، بەڵام لە كۆتاییدا سیاسەت داڕێژەرانی رۆژئاوا دەستیان كردووە بە پێداچوونەوە بەو شێوازە كۆنەی مامەڵەكردنیان لەگەڵ كورد و ئەولەوییاتەكانی رابردوویان.
بە دڵنیاییەوە، ئەوە دەكەوێتە ئەستۆی كورد خۆیان بۆ ئەوەی درێژە بە ساتەوەختی یەكگرتوویی خۆیان بدەن. وشەی شەرمەزاربوونیش هێشتا كەمە بۆ ئەو سەركردە سیاسییە كوردانەی ئەگەر بە زوویی بگەڕێنەوە بۆ دژایەتیكردنی یەكتر و بەرژەوەندییە نەتەوەییەكان، هەر كاتێك هەڕەشەی راستەوخۆی دەوڵەتی ئیسلامی لەسەریان داكشا. لە كاتێكدا كە پێویست ناكات لەسەر هەموو شتێك هاوڕابن، بەڵام دەبێت پارتە كوردییەكان لە رەفتارەكانیاندا لە ئاست یەكتردا ئاگایان لە هێڵە سوورەكان بێت و رێزیان لێ بگرن.
پێویستە كورد بە گشتی وریا بن و درێژە بەو ئیرادە باشە بدەن كە لە جیهانەوە بەدەستیان هێناوە. دەبێت ئامادەبن بۆ ئەوەی كار لەگەڵ هاوپەیمانە راستەقینەو رێزلێگیراوەكاندا بكەن لە بەغدا و ئەنقەرە و شوێنەكانی دیكە، ئەگەر ئەمە كارێكی كردەنی نەبوو، ئەوا سوود لەم ساتەوەختە وەربگرن بۆ ئەوەی لە مەودای دووردا مافە بنەڕەتییەكانی خۆیان بچەسپێنن. هەروەك زۆر شوێنی دیكەش، لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا چونكە ماف دەسەندرێت، نادرێت. چەندین تەنگژە لە ئارادا دەمێنن، ئەگەری ئەوە هەیە شەڕكردن لە دژی دەوڵەتی ئیسلامی و ئەوانی دیكەی كە چاویان بە خێری كورددا هەڵنایەت بۆ ماوەیەكی دیكەش بمێننەوە.
لەم كاتەدا، كوردانی سەرجەم بەشەكانی كوردستان دەتوانن بیر لەوە بكەنەوە كە دەوڵەتی ئیسلامی و «خەلیفە» بەغدادی چی بۆ كردوون، بۆ ئەو لایەنە ئیجابییەی لەم شەڕەدا بۆ ئەوان دروست بووە. لە كاتێكدا دەوڵەتانی دیكە لە دەوروبەریان توانییان كورد لە دژی یەكتری دابەش بكەن، ئەوا ئەم دەوڵەتە «ئیسلامییە» كارێكی پێچەوانەی بۆ كوردان كرد.




(ئوستادی سیاسەتەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە زانكۆی میزوری)