بەرپرسەكانی ئیدارەی ئۆباما بە روونی رایانگەیاندووە كە دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش) هەڕەشەیەكی ئەمنی جددی و تەنانەت هەڕەشەیەكی وجوودییە لەسەر رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و رۆژئاوای دیموكراتی. بەو پێیە، واشنتۆن- لە رووی ژمارەوە- هاوپەیمانێتییەكی نێودەوڵەتی پێكهێناوە كە جێی سەرسامییە و ئەركە باڵاكەشی تێكشكاندنی ئەو رێكخراوە توندڕەوەیە. بەڵام لایەنێك لە ستراتیژیەتی ئیدارەكەدا هەیە كە مایەی نیگەرانییە و تا راددەیەكیش تەم و مژاوییە، ئەوەیش ئەوەیە كە سەركردەكانی ئەمریكا دان بەوەدا نانێن كە لە ئامانجە جۆراوجۆرەكانی واشنتۆن لە پەیوەندی لەگەڵ شەڕی دژی داعشدا رای دژبەری گەورە هەیە.
لێرەدا بەڵگەی زیاتر دەخەینەڕوو، شەڕی ناوخۆی سووریا بە نموونە وەردەگرین كە تا هەنوكە بەردەوامە. ویلایەتە یەكگرتوووەكانی ئەمریكا هەوڵدەدات لە یەك كاتدا دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش) تێكبشكێنێت و لە هەمان كاتدا بەردەوام بێت لەسەر لاوازكردنی حكومەتەكەی بەشار ئەل ئەسەد، بەڵام ئەو كاتە هەردوو ئامانجەكە بەدەست دەهێنرێن، كە لە سووریا چەند یەكەیەكی سەربازی هەبن كە لە رووی سیاسییەوە میانڕەو بن و دەرفەتی باشیان لەبەردەمدا بێت بۆ ئەوەی بگەنە دەسەڵات، بەڵام میانڕەوەكان بەتایبەتی ئەوانەی پابەندن بە پاراستنی یەكپارچەیی خاكی سووریاوە كە تا راددەیەك لە رووی ژمارەوە كەمن و زۆریك لەوانەی لە ئارادان، بە چەشنی ركابەرە توندڕەوەكانیان باش رێكنەخراون و چەكدار نەكراون. لە راستیدا، هەندێ لەو گرووپانەی پێشتر واشنتۆن بە میانڕەوی دادەنان، لە نێویاندا چەند لایەنێك لە نێو سوپای سووری ئازاددا دەركەوت پەیوەندییان لەگەڵ دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش) هەیە. ئەوەش كاتێك بە شێوەیەكی مەترسیدار روون بۆوە، كە لایەنێكی نێو سوپای سووری ئازاد، ستیڤن سۆتلۆف (رۆژنامەنووسە ئەمریكییە بە بارمتەگیراوەكە)یان، بە بڕی 50 هەزار دۆلار بە دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش) فرۆشت، كە سەرەنجام سەربڕینی دڕندانەی ئەو رۆژنامەنووسە بەدبەختەی لێكەوتەوە.
واقیعەكە ئەوەیە كە هەڵمەتە ئاسمانییەكان بەسەركردایەتی ویلایەتە یەكگرتوووەكانی ئەمریكا و رێوشوێنە سەربازییەكانی دیكە كە ئامانج لێیان لاوازكردنی دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش)ـە، بە شێوەیەكی راستەوخۆ دەبنە هۆی بەهێزكردنی دەسەڵاتەكەی ئەسەد و لە بەرژەوەندی رژێمەكەیدان. سەركردەكانی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكاش نایانەوێت رووبەڕووی ئەو راستییە نەخوازراوە ببنەوە. بەڵام بە زۆری سیاسەتی دەرەوە ئەوەت لێ دەخوازێت لە نێوان بژاردە خراپ و خراپترەكان، هەڵبژاردن بكەیت. پێویستە سەركردەكانی ولایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا ئەو پرسیارە لە خۆیان بكەن كە ئایا دەیانەوێت ئەسەد باڵادەست بێت، یاخود دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش)؟ ئەو ئامانجەی كە خوازیارە هەردووكیان بە تێكشكاوی ببینێت، تەنها خەیاڵێكی بەرزەفڕانەیە.
چەندەها لایەن هەن خوازیاری ئەوەن دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش)، بە تێكشكاوی ببینن، بەڵام هەندێ لەو لایەنانەی كە ئەگەری ئەوەشیان لێدەكرێت ببنە هاوپەیمانی دژی داعش، سیاسەت داڕێژەرانی ئەمریكا بێئەندازە ناڕەحەت دەكەن. سەرەڕای ئەسەد، رژێمی ئایینی ئێران و میلیشیا دڵڕەقە شیعەكان لە عێراق و سووریا و حزبوڵا لە لوبنان، لە نێو دوژمنە سەرەكییەكانی دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش)دان، بەڵام ئاشكرایە ئەوانە لە گۆشەنیگای ئەمریكاوە هاوپەیمانێكی متمانەپێكراو نین، گەرچی دەتوانن شەڕكەرانێكی كارا بن. لە راستیدا، هەندێ لە سەختترین شەڕەكان لە نێوان یەكەكانی میلیشیاكانی حزبوڵا و دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش)دا روویان داوە، كە ئەمەی دواییان ئەدایەكی خراپی هەبوو. بۆیە دووبارە پێویستە سەركردەكانی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا ئەو پرسیارە لە خۆیان بكەن كە ئایا بەرگەی ئەوی دەگرن هاوپەیمانگەلێكی كارای دژ بە دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش) دوور بخەنەوە، تەنانەت ئەگەر جێی متمانەش نەبن؟
پێویستە بەرپرسەكانی ئیدارەی ئۆباما لە كۆتاییدا رووبەڕووی ئەو ئەگەرە ببنەوە كە رەنگە دەستهەڵگرتن لە پاراستنی یەكپارچەیی خاكی سووریا و عێراق ئەو باجە بێت كە دەبێت بدرێت بۆ لە ناوبردنی دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش).
یەكێك لە سەرنجڕاكێشترین هاوپەیمانە عەلمانییەكان لە سووریا بریتییە لە كوردەكانی دانیشتووی باكوور و باكووری رۆژهەڵاتی ئەو وڵاتە، بەڵام زۆرینەی كوردەكانی سووریا لە باشترین حاڵەتدا دڵنیانین لە بنیاتنانەوەی دەوڵەتی سووریای یەكگرتوو كە لەلایەن دیمەشقەوە حوكمڕانی بكرێت. لەبری ئەوە پێیان باشترە هەرێمی خۆبەڕێوەبەری (ئۆتۆنۆمی) دروست بكەن، هاوشێوەی هەرێمی كوردستانی خۆبەڕێوەبەر كە لە عێراقی دراوسێیاندا هەیە. پێویستە بەرپرسانی ئەمریكاش ئەو پرسیارە لە خۆیان بكەن كە ئایا هیچ هۆكارێكی قەناعەتپێهێنەر هەیە لە روانگەی بەرژەوەندییەكانەوە بۆ ئەوەی ئەمریكا پێداگیری بكات لەسەر ئەوەی سووریا، یان عێراق وەك خۆیان بمێننەوە لە چوارچێوەی سنوورەكانی ئێستادا؟ زۆر زەحمەتە تەنانەت پاساوێكی عەقڵانی بۆ ئەم داواكارییە بدۆزرێتەوە، چ جای ئەوەی پاساوێكی قەناعەتپێهێنەر.
پێویستە واشنتۆن كراوە بێت لە ئاست سەرهەڵدانی تەرتیباتێكی سیاسی پتر نامەركەزی لە هەردوو وڵاتی سووریا و عێراق، یاخود كراوە بێت لە ئاست دروستبوونی ئەو دەوڵەتانەی لە نەمانی ئەم دوو دەوڵەتەوە دێنەئاراوە، كە رەنگە قەوارەیەكی عەرەبی سوننە لە رۆژئاوای عێراق و چەند بەشێكی سووریا لە خۆبگرێت و كوردستانی گەورەی سەربەخۆی لە زۆرینەی ناوچە كوردنشینەكانی هەردوو وڵاتەكەدا لێبكەوێتەوە. نابێت قەوارەگەلێك كە دروستكران و سنوورگەلێك كە داڕێژران لەلایەن نووسینگە دەرەكییەكانی هێزە كۆڵۆنیاڵە ئەوروپییەكانەوە لە دوای جەنگی جیهانی یەكەم، تەحەكوم بە سیاسەتی ئەمریكاوە بكەن لە سەدەی بیست و یەكدا. ئەگەر بە نامەركەزیكردن، یاخود تەنانەت ئەگەر دابەشبوونی سووریا و عێراق باجێكی پێویست بن بۆ تێكشكاندنی دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش)، ئەوا نابێت واشنتۆن بەرد بخاتە سەر رێگەی ئەو پرۆسەیە.