(ئوستادی سیاسەتەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە زانكۆی میزوری)

لە سەرەتای مانگی ئابی رابردوودا، دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام(داعش) بە شێوەیەكی كتوپڕ پەلاماری هەرێمی كوردستانی دا، ئەمە رەوشەكەی بە جۆرێكی دیكە گۆڕی كە تا رادەیەك متمانە بە خۆبوون و گەشبینیی كورد لەق بوو، بۆیە لە سەرەتادا كورد هەستی بە بێكەسی و تەنیایی دەكرد، چونكە كاریگەریی شكستە سەربازییەكان هەموو لایەكی نیگەران كردبوو، ئەوەندەی نەبرد خۆشبەختانە هاوكاری گەیشت، ئەو هاوكارییانەش لەلایەن كوردانی برا لە پارچەكانی دیكەی كوردستان هەروەها لە دەوڵەتانی جیهانەوە و بەشێكیش لە بەغداوە گەیشتن.
ترس و نیگەرانی لەو كاتەدا زیاتر باڵی بەسەر خەڵكی كوردستاندا كێشا كە هێزەكانی داعش بەرەو هەولێر پێشڕەوییان كرد و لەوەش دڵنیا نەبوون كە هاوكاری دەكرێن یان نا، ئەو حاڵەتەی بەر لە 70 ساڵی رابردووی بەبیرهێنانەوە كاتێ جاڕی یەكلایەنەی سەربەخۆیی لەلایەن كوردەوە درا و كۆماری كوردستان لە مەهاباد دامەزرا، رووخانی ئەو كۆمارەش بە كاریگەریی سۆڤییەتی ئەو كاتە بوو كە دەستبەرداریی پشتیوانیكردنی ئەو كۆمارە بوو.
بەڵام بە دڵنیاییەوە هەرێمی كوردستانی عێراق(KRG)، كۆماری كوردستان لە مەهاباد نیيە، پێشبینی ئەوەش دەكرێت كە پێشمەرگە ئەدایەكی زۆر باشتریان هەبێت لە دژی ئەوانەی كە دوژمنایەتی دەكەن. هاوكات ئەو وڵاتانەی وەك توركیا و ئێران و رۆژئاواش كە لە هەرێمی كوردستان وەبەرهێنان دەكەن، دەبنە هۆكار بۆ كەمكردنەوەی ئەگەری تێكچوونی شیرازەی بارودۆخی هەرێمی كوردستان، تەنانەت ئەگەر هەوڵی ئەوەش بدات كە هەنگاو بەرەو دەوڵەتی سەربەخۆ هەڵبگرێت. لەگەڵ ئەوەشدا نابێت نكۆڵی لەوە بكرێت كە جیابوونەوە لە عێراق مەترسيی گەورەی لێ دەكەوێتەوە و رەنگە لەمەشدا باجەكەشی بدرێت و رەچاوی هەموو پێوانە و مەترسییەكان بكرێت لە حاڵەتی مانەوە لەگەڵ عێراقدا. دیارە كارێكی سەختە كە هەموو لایەنە ئەرێنی و نەرێنییەكانی پێوانە بكرێت، تاوەكو حكومەتە نوێیەكەی عەبادی لە بەغدا دەرفەتی ئەوەی نەدرێت مەرام و نیازەكانی خۆی پیشان بدات.
رەنگە هەر لەبەر ئەم هۆكارەش بووبێت كە كورد لە ژێر فشاری زۆری واشنتۆن و تاراندا، هەڵوێستەكەیان راست و دروست بوو، كاتێ پشتیوانیكردنیان بۆ پێكهێنانی حكومەتی نوێی عێراق راگەیاند، بە تایبەتیش بە لەبەرچاوگرتنی ئەو گۆڕانكاريیانەی كە (داعش) هێنایانە ئاراوە، رەنگە حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی تازەی عێراق لەسەر چەند مەسەلەیەك سازش بكات كە نوری مالیكی ئامادە نەبوو سازشیان لە بارەوە بكات، رەنگە زۆربەی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێمی كوردستان ببنە بەشێك لە كوردستان، دەكرێت كورد بەهرەمەند بن لە مافی دانپێدانراو بۆ بەڕێوەبردن و هەناردەكردنی نەوت و غازی خۆیان(بەو مەرجەی داهاتەكەی لەگەڵ ناوچەكان دیكەی عێراقدا دابەش بكەن.)
بۆی هەیە هەرێمی كوردستان بەشە بودجەی خۆی - لە بودجەی نیشتمانی- بۆ بگەڕێتەوە، كە ئەو بەشەش لەم كاتەدا زۆر لەو داهاتە زیاتر دەبێت كە هەرێمی كوردستان(KRG) لە هەناردەكردنی نەوت بە شێوەیەكى سەربەخۆ بەدەستی دەهێنێت. بۆی هەیە پێشمەرگە مووچەیان لەلایەن بەغداوە بۆ دابین بكرێت. خاڵی كۆتاییش، كە ئەمەیان لەوانی دیكە كەمتر گرنگ نیيە، كورد وەك بەشێك لە عێراق مافی ئەوەیان دەبێت داوا لە سوپا و هێزی ئاسمانی عێراق بكەن، پشتیوانیيان بكات ئەگەر هاتوو دووچاری هەڕەشە بوونەوە، وەك ئەوەی لەلایەن دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش) رووبەڕووی بوونەوە (رەنگە ئەمە وەك نوكتەیەك دەربكەوێت، بەڵام لە راستیدا هەندێ یەكەی باش هەن لە نێو سوپای عێراقدا، كە پڕ چەك و تفاقن).
ئەگەر ئەمانە لەلایەن حكومەتەكەی (عەبادی)يەوە بخرێتە بەردەم كوردەوە، ئەو كاتە ئەو خۆحوكمڕانيیەی لە عێراقدا هەیانە، دەبێتە خۆحوكمڕانيیەكی راستەقینەتر و پارێزراوتر. بە بەهرەمەندبوون لەم سوودانە، ئەوا هۆكارێكی كەمتر لە ئارادا دەبێت بۆ ئەوەی خۆیان دووچاری مەترسی بكەن و سەركێشی جیابوونەوە بكەن، لەبەر ئەوەی هەر چيیەك لە عێراقدا رووبدات، ئەوا كورد كۆنتڕۆلی داهات و یاساكان و خاكی خۆیان دەكەن.
لەگەڵ ئەوەشدا، ئەگەر لە كۆتاییدا حكومەتەكەی عەبادی هاوشێوەی حكومەتەكانی پێشووی بەغدا بێت و هاووێنەی ئەو حكومەتانە هەڵسوكەوت بكات، ئەوا هەوڵ و سەركێشييەكانی هەوڵدان بۆ دامەزراندنی دەوڵەتێكی كوردی پاساوی زیاتری دەبێت. هەروەها دواجار سەرجەم جیهان دان بەو راستیيەدا دەنێن كە كورد چەندین دەرفەتیان بە عێراق دا، بەڵام هیچیان سوودیان نەبوو. لە سایەی هەلومەرجێكی لەم چەشنەدا، ئەوا دەوڵەتی سەربەخۆی كوردی زۆر ئاسانتر دانی پێدا دەنرێت.