كە لە ناوەڕاستی شەستەكاندا سوپای ئەمریكا لە ڤێتنام دەجەنگاو، پاشان شكستی هێناو ڤێتنامی بەجێهێشت، ژەنەڕاڵ (وێست مۆڕ لاند) رووبەڕووی سەرزەنشت و لۆمەكردنێكی زۆر بووەوە لەلایەن سەرۆكی ئەمریكاوە سەبارەت بەشكستەكەی، بەڵام ئەو بەم قسەیە بەرگریی لەخۆی كردو گوتی:(ڤێتنامییەكان هەر سوپا نەبوون، ئەوان گەل و سوپا بوون، هەموویان بێ جیاوازی یەكڕیز بوون، لەئاوا حاڵەتێكیشدا هیچ هیوایەك بۆ سەركەوتنی ئێمە نەمابوو).
ئێمەش وەك گەلی كوردستان، ئەزموونەكانی دوێنێ و راستییەكانی ئەمڕۆش هەر ئەوەمان پێدەڵێن كە سەركەوتنەكانمان لە یەكڕیزیماندا بوون و، شكستەكانیشمان لە پەرتەوازەییماندا بوون. بۆیە مێژوونووسانیش ئەم راستییە دەسەلمێنن و دەڵێن: هۆكارە نێوخۆیی و خودییەكانی شكستی هەر نەتەوەو گەلێك چەندە زۆر بن، بەڵام دواجار دەتوانرێت لەم دوو خاڵەی خوارەوەدا دیار بكرێن:
یەكەم: ناتەبایی و خودپەرستی و ململانێ و پەرتەوازەبوونی بەرژەوەندییەكان.
دووەم: ناكامڵیی رۆشنبیریی نەتەوایەتی.
بۆیە ئێمەی كوردستانی كە یەك خاك و یەك زمان كۆمان دەكەنەوە، جێگەی خۆیەتی كە یەك بەرژەوەندیی نیشتمانی و یەك ئامانجی نەتەوەییش كۆمان بكەنەوە، لەبەرامبەر ئەم شەڕەی كە كاربەدەستانی عێڕاقی ئەمڕۆ ڕۆڵی گەورەیان هەبوو لە دروستكردن و گەورەكردنی كێشە سیاسی و سەربازییەكان بە ئاراستەی هەناردەكردنی كێشە نێوخۆییەكانی عێراق بۆ دەرەوەی خۆی، بەمەبەستی لەبیربردنەوەی مافەكانی هاووڵاتییان و پەردەپۆشكردنی پشتگوێخستنی خزمەتگوزارییەكان، هەروەك (تۆماس مارن) دەڵێت: (پەنابردنە بەر ڕێگەچارەی سەربازی تاكە ڕێگەیە بۆ ڕاكردن لەو كێشانەی كە لەئاشتیدا دێنە ئارا).
بۆیە ئەمڕۆ ئەوەی لای ئێمە گرنگە ئەوەیە كە لەم ململانێ سیاسی و سەربازییەی ئەمڕۆدا، نەفەسمان درێژ بێت و، بەرامبەریش تێبگەیەنین كە هیچ حكومەتێكی عێراقی نەیتوانیوە خێر لە شەڕ ببینێت و، ناشتوانێت چارەسەری هەمیشەیی بۆ كێشەكانی عێراق بدۆزێتەوە، هەتا ئەو كاتەی ئەو عەقڵییەت و بیركردنەوەیە نەگۆڕێت كە لەعێراقدا حوكمی پێدەكرێت.
ئەمڕۆ لەگەڵ تێپەڕبوونی كاتیشدا، زیاتر و زیاتر بایەخی شوێن و پێگەی هەرێمی كوردستان بۆ ناوچەكەو جیهان دەركەوت كە هەرێمی كوردستان وەك بەشێكی خاوەن تایبەتمەندێتی لەم عێراقەدا، لەتوانایدایە یاریزانێكی سیاسیی كارا بێت و، دەستیشی هەبێت لە دروستكردنی بەشێكی ئەو ئایندەیەی كە نەخشەی بۆ دەكێشرێت لەناوچەكەدا، لەسەر بنەمای رێزگرتن لە سەروەری و پاراستنی تایبەتمەندییەكانی یەكدی، ئاشتەوایی و بنیاتنانی ئایندەیەكی گەش.
لێرەشدا بەپێویستیی دەزانم كە ئاماژە بۆ قسەیەكی تۆماس جێڤرسۆن (سێیەم سەرۆكی ئەمریكا) بكەم، كە لەنێوان ساڵانی (1801) هەتا(1809) فەرمانڕوایەتی كردووە.
تۆماس جێڤرسۆن لەپێناوی پاراستنی سەربەخۆیی ئەمریكادا، هەمیشە داوای لە هاووڵاتییان دەكرد:
یەكەم: شەڕی ناوخۆ بەرپا نەكەن.
دووەم: یەكتر تۆمەتبار نەكەن.
سێیەم: گلەیی و ڕەخنەكانیان لەیەكدی بۆ رۆژی دوای ناخۆشییەكان هەڵگرن.
بۆیە قسەیەكی بەناوبانگی هەیە كە تیایدا دەڵێت:(ئەگەر ئاگر لە ماڵمان كەوتەوە، پێویستە هەموومان هەوڵی كوژاندنەوەی بدەین، نەك بەوەوە خەریك بین كە ئایا ئەو ئاگرە لەماڵەوە سەری هەڵدا، یان لەدەرەوە هات؟)