بەپێی دەزگای ناوەندیی ئاماری سەر بە وەزارەتی پلاندانان وهاوكاریی نێودەوڵەتی عێراقی دەركەوتووە كە رێژەی لە23%ی دانیشتووانی عێراق لەخوار هێڵی هەژاریین، كەهێڵی هەژاریی تیایدا بە 77000 دینار بۆهەر تاكێك لە یەك مانگدا دیاریی كراوە، ڕێژەی بێكارییش لە ئاستی 15%دایە
لەبارودۆخێكی ئاوادا زۆر زەحمەتە قسە لەسەر ژینگەو گەشەپێدان بكەین، چونكە پاراستنی ژینگە وەك چەمكەكانی دیموكراسی و مافی مرۆڤ و كۆمەڵگەی مەدەنی و لێبوردەیی و پێكەوە ژیان و ...تاد، پێویستی زۆری بە كۆمەڵگەیەك هەیە كەلای كەمی پێداویستیە سەرەكیەكانی لە ژیاندا دابین كرابێت، هەر لەبەر ئەمەشە دەڵێن: دیموكراسیی پەیوەستە بە بووژانەوەی چینی ناوەند لە نێو كۆمەڵگەدا، چونكە ناكرێت زۆرینەی كۆمەڵگە هەژاربن و نەخوێندەواربن و ، لە هەمان كاتیشدا دیموكرات بن و لە چەمكە نوێیەكان تێبگەن.
پاراستنی ژینگەش لەبەردەم هەڕەشەی هەژاریدایەو، هەژاران ناپەرژێنە سەر خەمی پاراستنی ژینگە لە كاتێكدا ئەوان ئاوی خواردنەوەی پاكیان پێ ناگات و ، كارەبایان نییەو، نەخوێندەوارن.
پێناسەی زۆر بۆ هەژاریی ونەبوونیی لەلایەن توێژەرانەوە كراوە كەدواجار گوتراوە:(هەژاریی بارودۆخێكی سەختی ژیانە لە نەبوونی و كەمدەرامەتی و بەدخۆراكیی و نەخوێندەواریی و نەخۆشیی و ژینگەی داڕووخاوو، تێكڕای بەرزی مردنی مناڵانی شیرەخۆرو، تێكڕایەكی نزمی تەمەن).
دیاردەی هەژاریی لەسەر سێ كۆڵەگە دەوەستێت: بێكاریی، كەمیی كرێی كار، جیاوازیی گەورەی نێوان مووچەكان، ئەمە جگە لەنزمیی ئاستی ئاسایش و سەقامگیریی، دیاردەی تیرۆر.
دیارە كە خەڵكی هەژار لە سایەی ئەو پێناسەیەی سەرەوەو، لەبەر نەبوونیی و ، لە خەمی درێژەدان بە ژیانێكی سەختدا، بیر لە ژینگەو پاراستنی پێكهاتەكانی ناكەنەوە، بەڵكو هەژاریی ناچاریان دەكات بۆ سووتەمەنی و خۆ گەرمكردنەوە دار ببڕنەوەو، پاوانە سروشتیەكان بەكاربەرن و ، ئاوی ناتەندروست بخۆنەوەو، پاك و خاوێنی شوێنی ژیانیان بۆ ڕانەگیرێت و ، لە نێو پاشماوەی ڕۆژانەی خۆیاندا بژین و ، هەركاتێكیش بەو ژیانە ڕازیی نەبن، ئەوا بەلێشاو ڕوو لە شارە گەورەكان دەكەن و ، هەمان ژینگەی ناتەندروست لە كەناری شارەكاندا دروست دەكەن و ، زیان بە ملیۆنەها خەڵك دەگەیەنن.
بەپێی(بەرنامەی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆژینگە)لەكۆی (10)گرفت و لەمپەری بەردەم پاراستنی ژینگەدا، هەژاریی بە پلەی یەكەم دێت و، هەروەها لەكۆی خاڵەكانی پێشنیاركراو بۆ چارەسەری پیسبوونی ژینگە، دووبارە كەمكردنەوەی رێژەی هەژاریی هەر بەپلەی یەكەم دێت.
دەوڵەتێكی وەك عێراق كە دەرامەتی ساڵانەی تاك تیایدا(4219)دۆلاربوو لەساڵی 1979، ئەم بڕە لەساڵی 2006دا، بۆ(1456)دۆلار دابەزی بۆهەرتاكێك. چونكە ڕێژەی هەڵاوسان هەر لەوساڵەدا گەیشتە(53%).
هەژاران وەك ئەنجامدەری پیسبوونی ژینگەن لەبەر نەبوونی و نەخوێندەواریی، هەر خۆشیان قوربانیی یەكەمی پیسبوونی ژینگەن، چونكە هەژاریی وەك ئەنجامی كۆمەڵێك هۆكارە، لە هەمان كاتیشدا هۆكارە بۆ كۆمەڵێك ئەنجامی دیكەی نەخوازراو.
ئەمڕۆ بە پەلەو بێ دواكەوتن پێویستە بارودۆخی هەژاران چاك بكرێت و ، خوێندەوار بكرێن و ، تواناكانیان بەگەڕ بخرێن، شوێنی نیشتەجێبوونی تەندروستیان بۆ دابین بكرێت، چونكە هەژاریی هەڕەشەیە لە ئاسایشی ژینگەو داوتریش لەئاسایشی نیشتمانیی بۆیە پێویستە چارەسەر ئەمە بێت:
یەكەم : نەهێشتنی هەژاریی پێش هەموو شتێك،بەباشكردنی دەرامەتی تاك و، خزموگوزاریی و، ریفۆرمی ئابووریی .
دووەم : پەلەكردن لەسڕینەوەی ئاسەوارەكانی جەنگ و، دووبارە شیاندنی زیانلێكەوتووانی بواری جەنگە زۆرەكانی عێراق.
سێیەم : كردنەوەی خولی بەردەوام بۆ هۆشیاریی ژینگەیی و، چۆنیەتی مامەڵەكردنی تەندروست لەگەڵ پاشماوەكانی جەنگدا.
چوارەم :-زیاد كردنی چینی ناوەند، چونكە هەژاری نەدارو دەوڵەمەندی لە ڕادەبەدەر هیچیان لە بیری پاراستنی ژینگەدا نابن، هەژاران لەبەر نەبوونی و ، دەوڵەمەندانی گەورەش لەبەر قازانج !!
پێنجەم :- چوونە نێو رێككەوتننامەو پەیماننامە نێودەوڵەتییەكان و ئیمزاكردنیان لەلایەن عێراقەوە.
لەبەر رۆشنایی ئەم خاڵانەو هی دیكەشدا، دەتوانین لەعێراقدا بایەخی زیاتر بە پاراستنی ژینگە بدەین و، دەست بكەین بە بنیاتنانی تواناكان و بڵاوكردنەوەی رۆشنبیریی و هۆشیاریی ژینگەیی.