گەشەپێدان دیاردەکا بەرفرەهـ و گشتگیرە و پروژەکێ (کومەلایەتى - سیاسى – ئابورى) یە بو گهورینا هەمى ئاستێن ژیانا مروڤى بەرەف قوناغەکا باشتر و گونجاى دگەل ژیانا سەردەمانە، د سالێن شێستان دا گەشەپێدان ژلایێ (فرانسو بیرو) بو چوار ئاستێن جودا هاتیە پارڤەکرن ژوانا (ئاراستە یێن ئابورى - گهورین د هەیکەلێ ئابورى دا - گهورین د هزر و دام و دەزگەهێن دەولەتێ دا - پێشئێخستنا ئارمانجا گەشەپێدانێ).
گەشەپێدان ئەو سەرکەفتنن ئەوێن د هەمى بوارێن ژیانێ دا دهێنە ئەنجام دان ب مەرەما خزمەتکرنا مروڤایەتى و سەقامگێریا سیاسى، دروست بوونا بزاڤێن ئازادى خواز د وەلاتێن دونیایێ دا فاکتەر بوینە کو وەلات بەرەف گەشەیێن جودا جودا بچن، دبیت قوناغێن وێ ژ ئێک جودا بن چونکە د قوناغا ئێکێ دا زوربەى وەلاتان بانگا گەشەپێدانێ دکر بەلێ ئەو پلان و بەرنامە نەبوینە کو بشێن بکەنە پراکتیک و کار ل سەر بکەن و ئەڤ قوناغە پشتى شەرێ جیهانى یێ دووێ سەرهلدایە، قوناغا دووێ داخوازا پشتەڤانى کرنا نیڤ دەولەتێ بویە ب تایبەت بو وەلاتێن پاشڤە ماى چونکە ئاستێ ژیانا وان وەلاتان زور خراب بویە و قوناغا ژ هەمیان گرنگتر ئەوە کو گەشەپێدان کریە بنەما بو دروست کرنا سیستەمەکێ ئابورى یێ جیهانى یێ نوى کو یێ گونجاى بیت دگەل پێشکەفتنێن مروڤایەتى.
ل هەرێما کوردستانێ ب تایبەت پشتى سالا (2003)ـێ ب شێوەیەکێ ستراتیجى گرنگى ب ئەڤى چەمکى هاتیە دان چ وەکو پروسەک بو گهورین و چاڤدیرى کرنێ یانژى وەکو پروژەکێ مروڤایەتى و گرنگىدان ب ئاڤاکرنا تاکێ کورد و دبیت ئەگەر ئەم هەلسەنگاندنا ئەڤى بوارى بکەین تا نوکە مە نەشیایە ئارمانجێن خو ژ ئەڤێ پروسێ وەربگرین چونکە د زوربەى کابینێن بوورى دا وەکو پێدڤى مفا ژ هەر سێ قوناغێن گەشەپێدانێ نەهاتیە وەرگرتن، وەکو ستراتیجیەت حکومەتێ گرنگى دایە ئەڤان جورە بابەتان بەلێ ئەڤ چەمکە د ناف دام و دەزگەهێن خوارێ یێن حکومەتێ دا قول نەبوینە بەلکو تانوکە عەقیلەتا خێلەکى کاریگەرى ل سەر ژیانا روژانە یا خەلکى دکەت بەلێ ب رێژەیێن زور کێمتر ژ قوناغێن دەستپێکا بزاڤا حوکمرانیا هەرێمێ، گومان تێدا نینە ئەگەر کەسێ ئێکێ ل وەلاتى باوەرى ب ئەڤان جورە بابەتان نەبیت یانژى ب مەترسى ببینیت ل سەر پێگەهێ خو وى دەمى مەحالە گەشپێدان دروست ببت خالا جهێ سەرنجێ ئەوە کو سەروک وەزیرێن بەرى نوکە یێ هەرێمێ کارەکێ جدى کریە بو هندێ تاکى بکەتە سەنتەر و خزمەتا مروڤایەتیێ بکەت سەرەراى هندێ کو زور کوسپێن ئابورى وسیاسى و کومەلایەتى هەبوینە.
ئەگەر گەشەپێدان گهورین بیت وەکو گەلەک پێناسە ددەنە دیارکرن یان پروژەکێ مروڤایەتى بیت یان نوی بون بیت د ڤان هەرسێ تێگەهان دا مە پێنگاڤێن باش هاڤێتینە.
گەشەپێدان گرێداى چەند رەهەندێن سیاسى یە چونکە ئەگەر سەقامگێریا سیاسى دروست نەبیت یانژى جڤاکێ نیڤ دەولەتى هەڤکار و پشتەڤان نەبیت گومان تێدا نینە پروسێسا گەشەپێدانێ ژلایێ سیاسى ڤە دێ زور لاواز بیت چونکە دەولەت دبیتە فاکتەر بو دروست کرنا ئەوێ ژینگەهێ یاکو گهورین و نوى بون و پێشکەفتن تێدا دروست دبیت و سیستەمێ سیاسى یێ دەولەتێ کاریگەریا خو هەیە، ئەو وەلاتێن دکتاتوریەت تێدا زال ب هیچ رەنگەکى رێکێ نادەن ئەڤ جورە بابەتە سەرهلدەن بەلام وەلاتێن دیموکراسى ل سەر هەمى ئاستان گرنگیێ پێ ددەن، ئەم نەشێین کاریگەریا شارستانیەتا (روژ ئاڤا) ل سەر ئەڤان جورە بابەتان ڤەدەر بکەین ژبەرکو ئەدەبیاتێن وان یێن سیاسى زور کاریگەرى ل سەر هزر و فەلسفا روهەلاتا ناڤەراست هەیە و گەلەک ژ وەلاتێن روژ ئاڤا ئەڤان بابەتان ب پیلان دژى شارستانیەتا خو دزانن بەلێ ل هەرێما کوردستانێ پێچەوانە گرنگیەکا ئێک جار مەزن پێ هاتیە دان چ هاتنا رێکخراوێن نیڤ دەولەتى بن یان وەرگرتنا پروژە و رێنما و جێبەجێ کرنا ئالاڤێن پێشکەفتنێ بن دناف هەرێمێ دا و هەلبەتە نێچیرڤان بارزانى کەسەکێ زور ڤەکرى بویە ل سەر گەشەیا عەقل و هزرى ب مەرەما سەنتەرکرنا تاکێ کورد بو هەر خزمەتەکێ، ئێک ژ بنەمایێن گەشەپێدانێ یەکسانیا جیندەرى یە ئەگەر ئەم ژڤێ خالێ هەلسەنگانەکێ بکەین دێ بومە دیار بیت کو ئەم شیاینە مفاى ژ ئەڤێ پروسا گرنگ وەربگرین..
ل دوماهیکا گوتارێ گەهشتمە ئەنجامەکى کو ئەگەر دەستهەلاتا سیاسى بو هەر دیاردەکا جیهانى یا بەرهەف نەبیت نەشێت خو گونجاندنێ دگەل تێگەهێن سەردەم دروست بکەت.