پاریزگاری ل ژینگه‌ه و به‌رده‌وام بون
پەروین رەمەزان دوسكى
ژینگه‌ه پاریزی بواره‌کی زور گرنگه ل فئ سه‌رده‌می دا، کو نه بتنئ په‌یوه‌ندی ب ژیانی نه‌وه‌کانی ئه‌فروکه هه‌یه، به‌لکو دریژ دبیته‌وه بو پاشه‌روژه‌کا نزیک و دویر و ژیانی نه‌وه‌یین داهاتوو دیاری دکه‌ت. ل ده‌مه‌ک دا هیزی تایبه‌تی زیره‌فانی هه‌یه بو پاراستنی ژینگه و دارستان و هه‌روه‌سا ب یاسا کارین ریکخراو و راوکرن و کوشتنا ئاژه‌ل و بالنده و برین و سوتاندنا دارستانان و پیس کرنا سه‌رچاوه‌یین ئافا رووبارا و جوکا هاتیه قه‌ده‌غه‌کرن و به‌رده‌وام رووبروویئ سه‌وزایی د ناف شارو شاروچکان و ده‌وروبه‌ران دا، زور دبیت. رینه‌مایین تایبه‌ت فیت بده‌ینه کار‌گه‌هان و بیخینه ژیر چافدیریئ. هه‌م ل بواری ساخله‌میئ و هه‌م ل بواری ژینگه‌ه پاریزیئ و دفیت ئه‌و کیماسیین دناف ژینگه‌ه پاریزی دا هه‌نه چاره‌سه‌ر بکه‌ین بو نمونه:
1. استانداردکرنا یاسا و رینه‌ما و ریکاره‌یین ژینگه پاریزی لسه‌ر بنه‌مایین ستانداردین جیهانئ.
2. به‌رزکرنا سزا و ریکاره یاساییان ده‌رهه‌ق ب سه‌رپیچی کرن ل هه‌موو سیکته‌ره‌کان و راوکرنا ئاژه‌لان و برینی دار و دارستان و پیس کرنا ئاف.
3. ده‌رکرنا یاسا یان بریاره‌ک کو هه‌می خودان ملک و دوکان و مارکیت یان هه‌ر به‌رژه‌وه‌ندییه‌کی دی، ل وان جورانه بهیته نه‌چار کرن، دارو که‌سکاتی و گول و گولزار بهینه پاراستن و سه‌رپه‌رشتی کرن.
4. دیفچون بهیته کرن بو پروژه‌یین که‌سکاتیئ دناف شارو شاروچکان دا.
نیچیرفان بارزانی، سه‌روک وه‌زیرانی هه‌ریمی کوردستان ل گوتارا خو دا باسی پاراستنا ژینگه‌هئ دکه‌ت و دبژیت: هندی ژینگه‌ه پاقژ بیت مه‌ترسی لسه‌ر ژیان کیمتره و ئه‌گه‌ر ژی ژینگه‌ه پیس بیت مه‌ترسی لسه‌ر ژیانئ زورتره.
به‌رزبونی پله‌ی گه‌رما، مه‌ترسیه‌کا زور لسه‌ر ژینگه‌ه دروست کریه و هه‌روه‌سا ژینگه‌ها کوردستانئ کره ئارمانجا خو، وه‌کو قوربانیین ئه‌نفال و هه‌له‌بچه کو گازی ژه‌هراوی لسه‌ر وان بکار ئینای. ل راستی دا ئه‌م نه‌شیاینه فی ئه‌رکی ب دروستی جئ به جئ بکه‌ین. چونکی دفیت فی ئه‌رکی دا هه‌ر هاوولاتیه‌ک ژلایئ خوفه هاریکار بیت هه‌تا بشین هه‌تا راده‌یه‌ک فئ ئه‌رکی جئ به‌جئ بکه‌ین.
فیتن هاوولاتی ، که‌لتورو هوشیاری پاراستنا ژینگه‌ه هه‌بیت. فیتن هه‌ست ب فئ چه‌ندئ بکه‌ت کو خودانا ژینگه‌هئ یه و نه هیلین ژینگه‌ه پیس بیت. چاوا پاریزگاری ل مالا خو دکه‌ین و ناهیلین مالین مه پیس بن فیتن به‌رپرسیار بین ژئ شه‌قام و باژیرین خو. ده‌مئ دچینه گه‌ریانا، گلیَشئ خو ل سروشتی دا نه‌هیلین. زاروویین خو هه‌ر نها فیر بکه‌ین کو فیری پاقژیئ بن. ئه‌م ماموستایین وانین. زارووک ل دایک و بابئ خو فیری ره‌وشت دبیت. ده‌مئ دبینیت کو ئه‌م هه‌ول ده‌ین کو سروشتی پاقژ رادگرین ئه‌و ژی دئ چاف مه که‌ن و دفی ب کریارین خو وان فیری پاراستنا ژینگه‌ه و پاقژیا ژینگه‌هئ بکه‌ین.
