لێبورین ئێکە ژوان چەمکان کو زور دهێتە گوهلێبون و بکارئینان د بازنێ رەوشەنبیریا کومەلایەتى و ئایینى دا و رێزگرتن ل هزر و کریارێن کەسێ بەرامبەر دهێتە گرتن، نەخاسمە بەرامبەرێن جیاواز ژلایێ ئاینى و ئایدولوجى و نەتەوەیى ڤە، نەهێلانا وێ جیوازیێ ب شێوەیەکى یە کو کاریگەریێ ل سەر پێکڤە ژیانا ئەوان پێکهاتێن جیاواز نەکەت، لدەمێ سەرهلدانا بزاڤا چاکسازیا (بروتستانتا) ل ئەوروپا ئەڤ چەمکە زور ب بەرفەرهی هاتە بەلافکرن تاکو چویە دناف ئەدبیاتێن سیاسى دا و ژ ئەوى دەمى تانوکە جەدەلەکا مەزن ل سەر هەیە چونکە بەشەک ژ توندرەوێن ئایینى و نەتەوەیی ئەڤى چەمکى ب دابەزینەک دبینن ل سەر بابەتێ پرەنسیپێن رەوشتى، دبینن کو ئەڤە کودەتایەکا سپى یە ل سەر کەلتور و داب و نەریتێن وان نەخاسمە دەمێ تو رێزێ ل هەمى کریارەکێ دگرى د بازنێ لێبورینێ دا، ل سەر دەمێ (رومانی) یا گرنگى ب ئەڤى بابەتى هاتیە دان و ئێکەم کەسێ ئەڤ چەمکە ب فەرمى بکارئینای (باول لودکویک) بویە بەرامبەرى جڤاتا (کونستانس/ ئێکە ژ جڤاتێن گرێدایى کەنیسا کاسولیکا ل ئەوى سەردەمى.
گومان تێدا نینە مە کوردان ب فەلسەفەکا باوەرپێکرى ئەف چەمکە بکارئینایە هەر لسەر دەمێ شێخێ مەزن (عبدالسلام بارزانى) تاکو (شورەشا ئەیلولا مەزن) گرنگیەکا ئێک جار مەزن ب بابەتێ لێبورینێ هاتیە دان د پەرتوکا (بارزانى و بزاڤا رزگارى خوازا کوردى) یا بەرێز (مسعود بارزانى) دا و چەندین نمونە لسەر ئەڤى بابەتى هاتینە نڤیسین ژوانا دەمێ (بارزانی) چوینە د هەوارا (ئەرمەنیان) دیسان باس ل هەلویستەکێ نەڤیێن پاشایێن ئەرمەنیا دهێتە کرن دەمێ ل واشنتن هەڤدوو دبینن ئەوژی ب ئەڤى رەنگى بویە (د دەمێ خو دا پاشایێ ئەرمەنیا لدەف زاروکێن خو پەسنا رولێ بارزانیان کربو و پشتى کو بارزانیێ نەمر دهێتە رەوانەکرن بو (واشنتن) ب مەرەما چارەسەریێ ژ نیشکەکێ ڤە خێزانەکا ئەرمەنى دبینن و دان ستاندن دناڤبەرا وان دا دروست دبیت و نەڤیێن پاشایێن ئەرمەنیا پەسنا رولێ کوردان دکەن د پشتەڤانى کرنا ئەرمەنان دا و نوکە ژى ل کوردستانێ ئەرمەن شانازیێ ب هەمى ناسنامێن خو دبەن چ ئایینى یان نەتەوەیى بن و ڤەکرنا کەنیسا مەزن یا ئەرمەنیان ل هەرێما کوردستانێ نیشانەکا دی یا هەبونا لێبورینا ئاینى یە ل کوردستانێ کو خالەکا هەتا هەتایە مللەتێ کورد و سەرکردایەتى و حکومەتێن کوردستانێ شانازیێ پێ دبەن.
گەلەک کوسپ و هەول دهێنە کرن ژلایێ گروپێن جودا جودا ڤە چ ئەو گروپ ئایینى بن یان سیاسى بو تێک دانا ئەڤێ لێبورینى دناڤبەرا پێکهاتێن جودا جودا ل کوردستانێ بەلام کەلتور و داب و نەریتێن مللەتێ کورد ژى رێکێ نادەنە ئەڤان توخمە گروپان کو هزرێن وان زال بن یان جێگیر بن ل شوینا هزرێن لێبورین و پێگڤە ژیانێ، گەلەک هەول هەنە ب رێکا راگەهاندنێ یان دروست کرنا حزبێن ئایینى پەنایێ دبەنە بەر ئامرازێن توندرەویێ بێى کو رەوشا ئەوان پێکهاتێن دى بەر چاڤ بهێتە وەربگرتن..
مە ل داهاتى پێویستى ب هندێ هەیە لسەر هەرسێ ئاستێن (سیاسى و جەماوەرى و ئایینى) پتر گرنگیێ ب تێگەهێن (لێبورین – پێکڤە ژیان – ئاشتى –ئازادی) بدەین بو هندێ هەمى خەلک ل ئەڤێ هەرێمێ هەست ب هاولاتى بونا خو بکەت ئێزدى یان مەسیحى یان موسلمان یان هەر کەسەکێ دڤێت ل ناخێ خودا ئەو باوەرى بو دروست بیت کو هاولاتیەکە و چ جوداهى دناڤبەرا وى و کەسەکێ دى دا نینە ل سەر بنەمایێ باوەری و ئاینى و سیاسى و نەتەوەیى و ئەڤە ل دەمێ بووری دا ئێک بویە ژ خالێن هێزێ بو حکومەتا هەرێما کوردستانێ کو زوربەیى لێقەومیێن پێکهاتێن دى ژ هەر دەڤەرەکێ دەڤەرەکێ قەستا کوردستانێ کرینە و کوردستان ب مال و ئارامگەها خو هژمارتى یە، ل دوماهیکێ دێ بێژین (بەلێ بو جڤاکەکێ ئارام کو لێبورین تێدا شەنگسە بیت بو ژیانێ).