ـ دیرۆکا پەیوەندیێن کوردا دگەل ئەمریکا بۆ سەردەمێ سەرۆکێ ئەمریکی ( وۆرد ویسلون ) ی دزڤریت. ل ریککەفتی (۸) ی کانونا ئێکێ ل سالا (۱۹۱۸) ێ بۆ جارا ئێکێ حکومەتەکێ ئەمریکا د کۆمبونەکا هەڤبەشێ کۆنگریسێ پشتگیریا کوردان کر ، و دبەیاننامەیەکا چاردە خالیدا ئاماژە ب مافێ رزگارکرنا گەلێ کورد و ئەرمەنان کریە لژێر دەسهەلاتا ئیمبراتۆریەتا ئۆسمانی ب بەهانەیا کو دەولەت بۆ نەتەوەیێن بێ دەولەت بهێنە دروستکرن. هەر چەندە ئەڤ بەیاننامە ب خۆشحالیڤە ژ لایێ دبلوماتکارێن ئامادەبوو ل کۆنفرانسا ئاشتیا پاریسێ ل فەرەنسا هاتەوەرگرتن ، لێ هەڤپەیمانان چ گرنگیەک بڤێ پشتگیریێ نەدا ؛ چونکی ئەمریکایێ چ رۆلەکێ گرنگ نەبوو ل دەڤەرێ . پێخەمەت ئاشتی و سەقامگیریا دەڤەرێ دەولەتێن زلهێز دوێ باوەڕێ دابون کو تورکیا رازی بکەن و دۆزا کوردی هاتە بچوککرن کو ل داویێ ژلایێ دەولەتێن نوو ل دەڤەرێ بڕیار لسەر بهێتەدان نەک دەولەتێن زلهێز .پشتی جەنگێ دووێ یێ جیهانی هەتا سالێن نۆهەتان گەلەک گوهۆرین و ئەڤراز و نشێڤی بسەر پەیوەندیا کوردان دگەل ئەمریکادا هاتن .

ل (۳۰) ی تشرینا ئێکێ ل سالا (۱۹۹۹) ێ ئۆپۆزسیۆنا ئیراقێ بفەرمی لژێر چاڤدێریا ئەمریکا ل نیۆرکێ کۆمبو . (جەلال تالەبانی ) وەک نوینەرێ ئێکەتیا نشتیمانی و ( سامی عبدالرەحمان ) ژ پارتا دیموکراتا کوردستانێ و هندەک کەسایەتێن دن یێن کورد تێدا بەشدابون .ئیدی ئەڤ کۆمبونە بو بنیاتەک ژبۆ ژناڤبرنا رژێما بەعس ل ئیراقێ.

ل سالا (۲۰۰۳) یێ ئاستەکێ نویێ پەیوەندیێن دبلوماسی دناڤبەرا کوردان و ئەمریکا دا دروست بوو. کورد هاریکارێ ئەمریکا بوون بۆ ژناڤبرنا حکومەتا ( سەدام حوسێن ) ی . ل (۱۲) ی تەموزا سالا (۲۰۰۳) یێ (مەجسلسا حوکم ) ل ئیراقێ ژ (٥۲) کەسایەتیێن ئیراقێ هاتە دروست کرن کو ( ٦ ) ژوان کورد بوون. ژ وان (٥۲) کەسایەتیان تنێ (۱۲) کەس هاتن هەلبژاردن کو بۆ ماوێ سالەکێ حوکمی ل ئیراقێ بکەن . رێزدار جەلال تالەبانی ل (۱)بۆ (۳۰) تشرینا ئێکێ و رێزدار مەسعود بارزانی ل (۱) بۆ (۳۰) نیسانا ۲۰۰۳ یێ ، ل ٦ ی نیسانا ٥۲۰۰ ێ ئەمریکا رەزامەندی نیشاندا ب دانانا جەلال تالەبانی وەک ئێکەم کورد ل دیرۆکا ئیراقێ کو ببیتە سەرۆک کۆمارێ ئیراقێ . و پاشی بۆ ئێکەمجار ل سالا ٥۲۰۰ ێ بفەرمی ل کۆچکا سپی پێشوازی ل شاندەکێ کوردی ب سەرۆکایەتیا رێزدار مەسعود بارزانی هاتەکرن . ل سالا ۲۰۰۸ ێ ئاستێ پەیوەندیێن دبلوماسیا کوردستانێ دگەل ئەمریکا بلندتر بوو ، ب ڤەکرنا کونسلخانەیا ئەمریکا ل هەولێرێ . ل سالا ٤۲۰۱ ێ شەڕێ داعشێ جارەکادی بەرژەوەندیێن کوردستانێ ئەمریکا پتر لێک نزیک بوون .ئەڤ پەیوەندییە لسەر ئاستێ ( سەربازی ، ئابوری ، سیاسی ) هاتنە رێکخستن و کورد بونە یاریزانەکێ سەرەکی ل شەڕێ دژی داعشێ . لدویڤ دیتنا چاڤدێرێن سیاسی دهێتە چاڤەڕێکرن لسەردەمێ ( دۆنالد ترامپ ) سەرۆکێ نهایێ ئەمریکا پەیوەندیێن کوردستانێ و ئەمریکا گوهۆڕین تێدا بهێنە کرن و ئاراستەکێ بهێز و پۆزەتیڤ وەربگرن .

ئەگەر ئەم بپرسین بۆچی ئەمریکا هەڤکاریا کوردان دکەت و هەبونا پەیوەندییەکا بهێز دناڤبەرا ئەمریکا و کوردان لجەم وان گرنگە ؟

دێ شێین بێژین جیۆپۆلۆتیکا کوردستانێ بویە ئەگەرێ هندێ کو ئەمریکا و وەلاتێن رۆژئاڤا گرنگیەکا تایبەت ب هەرێما کوردستانێ بدەن . بۆ ئەمریکا و رۆژئاڤا سەقامگیری و ئارامیا هەرێما کوردستانێ گرنگە ؛ چونکی دەڤەرەکێ ئارامە و دناڤ شەڕ و ئاژاوەیا ئیراقێ و رۆژهەلاتا ناڤیندا . هەلبەت پاراستنا هەرێما کوردستانێ ژلایێ ئەمریکاڤە ب ڕامان و پاراستن و زێدەکرنا کاریگەریا ئەمریکا ل ئیراقێ دهێت . دەربارەی ڤێ چەندێ رۆژنامە نڤیس و بیرمەندێ بناڤ و دەنگێ ئەمریکی ( فەرید زەکەریا ) دبێژیت : (پاراستنا کوردان د بەرژەوەندییا ئەمریکادایە . کورد هێزەکێ دیموکراتیکە و دۆستێ رۆژئاڤایە لدەڤەرێ هەرچەندە ئەگەر ئەمریکا و هەرێما کوردستانێ لسەر کێشەیا نەفتێ ناکۆک بن ، لێ ل واشنتۆنێ کێم کەس هەنە دوێ باوەڕێ دا نەبیت کو کورد نێزیکترین هەڤپەیمانێ ئەمریکایە ل ئیراقێ ) . هەروەسا ئەمریکا و وەلاتێن رۆژئاڤا وێ یەکێ باش دزانن کو هەرێما کوردستانێ دوماهیک ئارامگەها نەتەوە و ئاینێن جودایە ل ئیراقێ . ئەڤەژی خالا بهێزا هەرێما کوردستانێ یە لجەم دەولەتێن رۆژئاڤا .

هەبونا پەیوەندییەکا بهێز دناڤبەرا هەرێما کوردستانێ و ئەمریکا د ڤان سالێن دوماهیێ ب ئاشکرایی هەست پێ دهێتەکرن . ل هەیڤا (۷) ل سالا ( ۲۰۱۸ ) ێ ، ب ئامادەبونا رێزدار نێچیرڤان بارزانی سەرۆکێ حکومەتا هەرێما کوردستانێ بەرێ بنیاتا مەزنترین کونسلخانەیا ئەمریکی ل جیهانێ ل هەولێرێ هاتەدانان . هەرچەندە بەری دانانا ئەڤێ پڕۆژێ کونسلخانا ئەمریکی ل هەولێرێ هەبوو ؛ لێ ب راگەهاندنا ئەڤێ پرۆژا مەزن گرنگیا هەرێما کوردستانێ لجەم ئەمریکا ب شێوەیەکێ مەزنتر دیاربوو . هەبونا کونسلخانا ئەمریکی ل هەولێرێ گەلەک گرنگە . هەرچەند کارێن هەر ئێک ژ بالوێزخانە و کونسلخانێ تەمامکەرێن ئێکن ، لێ کونسلخانە زێدەتر گرنگیێ ب لایەنێ جڤاکی و هەڤکاریێن ئابوری و سەربازی و سیاسی ددەت.

ب دیتنا مە ئەگەرێن ڤەکرنا مەزنترین کونسلخانا ئەمریکی ل هەولێرێ بۆ ئەڤان خالان دزڤڕیت :

۱ـ ئەو ئارامی و ئاسایشا ل هەرێما کوردستانێ هەیی ، ل دەڤەرێن دن یێن ئیراقێ نینە .

۲ـ ڤەکرنا ئەڤ کونسلخانا مەزن بەلگەهە بۆ هندێ کو کورد ژ سوننە و شیعەیێن ئیراقێ پتر بوینە جهێ باوەڕییا ئەمریکا.

۳ـ پاراستنا بەرژەوەندیێن ئەمریکا ل هەرێما کوردستاناێ گرنگە، دێ شێین بێژین ئەمریکا دڤێت کوردستانێ پتر بخۆڤە گرێ بدەت .

٤ـ جیۆپۆلوتیکا هەرێما کوردستانێ لدەڤەرێ بۆ ئەمریکا گرنگە .

ئەڤە و چەندین خالێن دن بوینە ئەگەرێ دروست بونا گرنگی دانا ئەمریکا ب هەرێما کوردستانێ .ژبەر هندێ حکومەتا هەرێما کوردستانێ ب سەرۆکایەتیا رێزدار نێچیرڤان بارزانی هەردەم سیاسەتەکا نەرم پەیڕەو کریە کو دگەل بەرژەوەندیێن هەرێما کوردستانێ و ئەمریکا بگونجیت .

ل چەند رۆژێن بوری پشتی ( مایک پۆمپیۆ ) وەزیرێ دەرڤە یێ ئەمریکا ب سەرەدانەکا نەچاڤەڕێ کری گەهشتە هەرێما کورستانێ دگەل سەرۆک مەسعود بارزانی و سەرۆکێ حکومەتێ نێچیرڤان بارزانی و شێوەرمەندێ ئاسایشا هەرێمێ مەسرور بارزانی کۆمبوو .لدویڤ راگەهاندنا وەزارەتا دەرڤەیا ئەمریکا مایک پۆمپیۆ دکۆمبونا خوەدا دگەل نێچیرڤان بارزانی دا جەخت ل پالپشتی و پەیوەندییەکا

درێژ دگەل حکومەتا هەرێما کوردستانێدا کریە. و پیرۆزبایی ل نێچیرڤان بارزانی کریە ب هەلکەفتا بەربژێرکرنا وی بۆ پۆستێ سەرۆکایەتیا هەرێما کوردستانێ . لدویڤ دیتنا چاڤدێرێن سیاسی دچەند رۆژێن داهاتیدا ترافیکا سیاسیا هەولێرێ و گۆڕەپانا سیاسیا هەرێمێ دێ قەلەبالغ بیت . پشتی هاتنا وەزیرێ دەرڤەیێ ئەمریکا و پاشی هاتنا وەزیرێ دەرڤەیێ ئیرانێ ، دهێتە چاڤەڕێکرن هژمارەکا دن ژ وەزیر و سیاسیێن دن یێن دەرڤە سەرەدانا هەرێما کوردستانێ بکەن. ژوانا ( جان لۆدریان ) وەزیرێ دەرڤەیێ فەرەنسا ل رۆژێن داهاتی دێ سەرەدانا بەغدا و پاشی هەرێما کوردستانێ کەت . هەلبەت ئەڤەژی رامانا هەبونا پەیوەندییەکا دبلوماسی پێگەهێ بێهێزێ هەرێما کوردستانێ یە دگەل وەلاتێن دەرڤە.