پرۆفیسۆر مستهفا زهلمى دهربارهى نێچیرڤان بارزانی چ گۆتیه؟
November 18, 2018
وتار و بیروڕا
ھەرێما کوردستانێ ل سالا (۲۰۱٤) ێ توشی قەیرانەکا دارایی بوو ، ھەلبەت ژ ئەنجامێ ھندەک ئەگەرێن مینا ئەرزان بوونا بەھایێ نەفتێ ل بازاڕێن جیھانێ و ھەروەسا بڕینا بەشە بودجەیا ھەرێمێ ژلایێ حکومەتا عیراقێ ڤە، کو مخابن ھزرا بڕینا بودجەیا ھەرێمێ لسەر پێشنیارا سیایەکێ کورد بوو کو دناڤ سەرکردایەتیا ئێکەتیا نیشتیمانی دا بوو .ئارمانج ژێ ئەوبوو کو حکومەتا ھەرێما کوردستانێ توشی شکەستنێ ببیت و دەست ژ ھزرا سەربخۆییا ئابوری ھەلگریت و ناچار ببیت و ب مەرجێن حکومەتا بەغدا رازیبیت .ژ ئەنجامێ ئەڤان پیلانان حکومەتا ھەرێمێ توشی قەیرانەکا دارایی ھات و نەچار بوو سیستەمێ پاشەکەفتا موچێن فەرمانبەران ئێخستە بوارێ جێبەجێکرنێ . حکومەتا ھەرێمێ بەری قەیرانا دارایی سەربەخۆییا ئابوری ڕاگەھاندبوو . ھەر ئەڤ دەرگەھە بو ئەگەرێ چاەسەریێ و سەرۆکێ حکومەتێ رێزدار نێچیرڤان بارزانی شیا ب ڕێکا ئەو بڕا نەفتێ کو ھەر چەندە بھایێ وێ کێم بوو و دگەل داھاتێ نافخۆیی موچەیێ فەرمانبەران بدەت . پشتی کو بھایێ نەفتێ ھێدی ھێدی بلند بووی، حکومەتا ھەرێمێ شیا گوھۆڕینێ د پاشەکەفتا موچەیی دا بکەت. و ل موچەیێ ھەر فەرمانبەرەکی بڕەکێ کێم ژێ دھێتە پاشەکەفت کرن . د نووترین چاڤپێکەفتنا خوەدا سەفین دزەیی گوتەبێژێ حکومەتا ھەرێما کوردستانێ ڕاگەھاند "بزاڤێن حکومەتێ بۆ نەھێلانا پاشەکەفتا مووچەی بەردەوامن و پێشبینی دھێتەکرن ل دەسپێکا سالا نوی ب ئێکجاری پاشەکەفتا موچەی نەمینیت" . ھەرچەندە حکومەتا ھەرێمێ ل چەند سالێن بوری ب قورسترین قۆناغا سیاسی و داراییا خوەدا دەربازبوو، ب تایبەت کاودانێن حزبێن پشکدار د حکومەتێ دا کو ھندەک ژوان نەشیان بەرپرسیاریەتێ ھەلبگرن، و دژایەتیا حکومەتێ دکەن ، قەت گوھێ خۆ نەددانە بارگرانیا حکومەتێ. ھەلبەت ئەڤەژی پیلانگێڕیەکا روون بوو ل دژی حکومەتا ھەرێمێ و ھەماھەنگیەک بوو دناڤبەرا ھندەک حزبێن کوردی و حکومەتا عیراقێ، لێ کارێزماییا نێچیرڤان بارزانی د سەرکردایەتیا حکومەتێدا ئەڤ بەربەستە ھەمی شکاندن و شیا لۆبیەکێ نێڤدەولەتی دروست بکەت و گەمارۆیێن ئابوری و سیاسی لسەر ھەرێمێ بشکینیت .نھا پشتی ھەلبژاردن ب دوماھیک ھاتی و پەرلەمانێ کوردستانێ ب سەرۆکایەتیا ب تەمەنترین پەڕلەمانتار ئێکەمین کۆمبونا خۆ ئەنجامدا ، دەمێ پێک ئینانا کابینەیا نەھێ یێ حکومەتا ھەرێما کوردستانێ یە . پارتا دیموکراتا کوردستانێ وەک سەرکەفتیێ ئێکێ دھەلبژاردنێن بوریدا ،ھەفتیا بھێت دێ بەربژێرێ خوە بۆ سەرۆکێ حکومەتێ ڕاگەھینیت ، لدویڤ زانیاریێن لبەردەست رێزدار مەسعود بارزانی دێ جەنابێ نێچیرڤان بارزانی راسپێریت کو وەک سەرۆکێ کابینەیا نەھێ دەست بکاربیت . و دھێتە چاڤەڕێکرن دانوستاندنێن دناڤبەرا حزبێن سیاسی بۆ پێک ئینانا حکومەتا نوی دەست پێبکەن .
ب دیتنا مە رێزدار نێچیرڤان بارزانی د کابینەیا حکومەتا نوی دا دێ ھەیکەلێ حکومەتێ بچیک کەت و کومەتا ڤێجارێ ژ گەلەک وەزارەتان پێک ناھێت و بنکە فراوان نابیت . لێ ھەتا نھا بڕیار لسەر چەوانیا وێ نەھاتیەدان .چونکی ژ زیانێن ھەرە سەرەکی د حکومەتا بنکە فراواندا ژبلی ھندێ کو ھەردەم ل ھەمبەر لایەنەکێ سیاسی یان چەند لایەنەکان دایە .پێدڤیە ھژمارا وەزارەتانژی بھێنە زێدەکرن بۆ ڕازیکرنا لایەنێ پشکدار . بۆ نمونە د کابینەیا پێنچێ دا ھژمارا وەزارەتێن حکومەتێ گەھشتنە (٤۲) وەزارەتان . ھەلبەت ئەڤ ھەمی وەزیر و ڕاووێژکارێن وەزیران و دامەزراندنا خەلکی و سودمەند بوون ژ خانەنشینیێ، دیسان بونە بارگرانی بۆ حکومەتێ .
ئانکو بچوکرنا ھەیکەلێ حکومەتێ و کێم کرنا ھژمارا وەزارەتان . کاریگەریێ لسەر ھاولاتیان دروست ناکەت و ڕێژەیەکێ باش ژ خەرجیێ بۆ حکومەتێ دزڤڕینێت. پێشبینی دھێتە کرن کابینەیا نەھێ ب سەرکردایەتیا رێزڕار نێجیرڤان بارزانی حکومەتەکا پڕ خزمەتگوزاری بیت و دیسان پڕۆژێن خزمەتگوزاری وەکی بەرێ دەست پێ بکەنەڤە .نێچیرڤان بارزانی کاریگەرییەکا زۆر لسەر خەلکێ کوردستانێ ھەیە و ب سەرکردەکێ خۆشتڤی و سادە لناڤ خەلکی دھێتە ناسین .ئەڤڕۆ ل گۆڕەپانا سیاسیا نێڤدەولەتی و نافخۆیا کوردستانێ سیاسیەکێ مەزنە و ئاخفتنا وی ب گرنگی دھێتە وەرگرتن . پڕۆفیسۆرێ مەزن ( موستەفا زەلمی ) دەربارەی کەسایەتیا نێچیرڤان بارزانی دبێژیت: ئومێدێکی گەورەم بە نێچیرڤان بارزانی ھەیە؛ چونکە دوایی ئەوەی گوێت لێدەگرێت راوێژت پێدەکات چۆن بکرێتە کردار. ھەر لژێر ڕۆشناییا ڤێ گۆتنا زەلمی، بۆ مە دیاردبیت کو د قۆناغا نھادا ھەرێما کوردستانێ پێدڤی ب سەرکردەکێ وەک رێزار نێچیرڤان بارزانی ھەیە.