تێكستی ئەدەبی، بوونەوەرێكی ئازاد و سەربەخۆیە و بەشێوەیەكی سروشتی لە دایك بووە و درێژە بە تەمەن و ژیانی هەمیشەیی خۆی دەدات، هەر بۆیە ڕاستوایە مامەڵەی بابەتی و زانستیانەی لەگەڵدا بكرێت و ئازادی تێكستە ئەدەبیەكە بپارێزرێت.
"چەپكێ‌ خوێندنەوە بۆ چەند بابەتێكی ئەدەبی" ناونیشانی كتێبێكی دكتۆر (عەبدوڵڵا ئاگرین)ە، یەكێكە لە زنجیرە بڵاوكراوەكانی ئەكادیمیای كوردی، لەساڵی 2013 لەدووتوێی سێسەدو هەشتاوهەشت لاپەڕەی قەبارە مامناوەندی چاپ كراوە. بەهۆی بەرهەم، بابەت و لێكۆڵینەوەكانی دووتوێی ئەم كتێبە، ئاگرین، پلەی بەرزكردنەوەی زانستی(پڕۆفیسۆر)ی بەدەست هێناوە. بەر لەوەش بۆ یەكەم جار، ئاگرین تێزی نامەی ماستەرەكەی لە ساڵی 1996زایینی، بە چاپ گەیاندووە. هەروەها لە ساڵی 1999زایینی، لەكاتی تاوتووكردنی نامەی دكتۆراكەیدا بۆ هەر یەكێك هەبوو ئازادانە ئامادە بێت. ئاگرین، لەكتێبەكەیدا، نووسیویەتی: ((بەدەستهێنانی هەر بروانامەیەك و گەیشتن بەهەر پلەیەكی ئەكادیمی، بەپلەی پڕۆفیسۆریشەوە، نەك ئاواتی سەرەكیم نەبووە، بەڵكو بە ئاواتی لاوەكیشیم دانەناوەو لە بەرنامەی ژیانمدا نەبووە، تەواوكردنی ئەو قۆناغەی خوێندن وادەبینم: تەنیا قۆناغێكە و حەزێكی ساتەوەختی تێدا بەدی هاتووە. ئاواتی مەزن و سەرەكیم: ئازادی مرۆڤ و میللەتی كورد، ڕزگاركردنی خاكی كوردستان، دامەزراندنی دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستانیی یەكگرتووە.)) كاتێك لە زانكۆ و دەزگا ئەكادیمیەكاندا، هەر بابەت، بەرهەم و لێكۆڵینەوەیەكی فیكری و تیۆری دوای هەڵسەنگاندن دەبێت بە دوو وێستگەی سەرەكی تێپەر ببێت ئینجا بڕیاری ئەوەی لەسەر دەدرێت، وەك كار و بەرهەمێكی زانستیانە بناسرێت و مامەڵەی لەگەڵدا بكرێت.
یەكەم وێستگە: هەر بەرهەم و لێكۆڵینەوەیەكی بواری: مرۆڤایەتی، تیۆری، زانیاری و پراكتیكی سەرەتا پێویستە لە گۆڤارێكی دانپیانراوی زانكۆیەك، یاخود دەزگایەكی ئەكادیمی بڵاو بكرێتەوە. ئەوەیش بەپێی هەلومەرج و پرەنسیپی زانستیانە، بەم شێوەیە:
بابەتەكە لەلایەن بەرپرس و دەستەی نووسەرانی گۆڤارەكەوە، لەگەڵ فۆرمی زانیاریی بەشێوەیەكی نهێنیی بۆ سێ شارەزا، پسپۆر، ئەكادیمی دەنێردرێت تا ئەوان پاش هەڵسەنگاندن و دڵنیا بوون لەوەی:
ئەلف – بابەتەكە نوێ و بەسوودە.
با – لەهیچ شوێنێك بڵاو نەكراوەتەوە.
جیم – لەهیچ بابەتێكی دیكە وەرنەگیراوە.
دال – سەرچاوە و ژێدەرەكان بەڕوونی ئاماژەیان بۆ كراوە.
دواتر بڕیاردەدەن: بابەتەكە شیاوی ئەوەیە لەگۆڤارەكەیاندا بڵاو بكرێتەوە یاخود نا. پلەی نرخاندنی "پەسند، باش، زۆرباش، نایاب" ی بۆ دادەنرێت.
دووەم وێستگە: ئەو مامۆستای زانكۆ و لێكۆڵەرەی ئەكادیمییەی بیەوێت، پلەی زانستیی بەرز بكرێتەوە، پێویستە سیمیناری زانستیانە لەنێو كۆلێژدا لە بەردەم چەند پسپۆر و مامۆستایەكدا بە ئاشكرا ساز بكات.
ناوەڕۆكی كتێبەكە بەم جۆرە كەوتووەتەوە: ئاشنابوون و هێشوو، تەكنیكی نوێی سەردەم و دیاریكردنی یەكەم كورتە چیرۆكی هونەری كوردی، جوانیی زمان لە تەكنیكی داڕشتنی كورتە چیرۆكی نوێی كوردیدا، كورتە چیرۆكەكانی لەتیف حامید و خۆشەویستی شاری كەركووك، چنین و جۆری چەند كورتە چیرۆكێكی هونەری كوردی، حەللاج لە ناخی شیعرەكانی مەحویدا، خوێندنەوەیەكی نوێ بۆ ئەدەبی شێوەزاری گۆرانی، هونەری شیعری نوێ و ململانێی فیكری و ئەدەبی لای حەسیب قەرەداغی، هەڵوێست و بەرخوردان لە شیعرەكانی شێخ مەحموودی حەفیددا، عەقڵیكراوە و بیركردنەوەی سەردەمییانەی مەلای گەورە و كاریگەریی لەسەر ڕێنیسانسی فیكری و بزووتنەوەی ئەدەبیی شاری كۆیە و كوردستان.
چیرۆكی هونەری ژانرێكی سەربەخۆ و داهێنانێكی هاوچەرخانەی دونیای ئەدەبە، خاوەنی خەسڵەتی خۆیەتی، چیرۆك لەنێو هەموو میللەتانی جیهان، لە هەموو قۆناغێكی مێژوویی و كولتوورێكدا هەیە. لەهەر شوێن وكاتێك، ژیان هەبوو بێت، چیرۆكیش هەبووە، (ستیڤن كۆهین و لیندا شایرس) لە كتێبە هاوبەشەكەیاندا "گێرانەوەی چیرۆك: شیكردنەوەیەكی تیۆری چیرۆكی هەڵبەستراو دەڵێن: ((خەسڵەتی تایبەتی چیرۆك لەوەدایە كە ڕووداوەكانی بە ڕێكوپێكییەوە ڕێكخراون.))
نووسەری كتێبی"چەپكێ‌ خوێندنەوە بۆ چەند بابەتێكی ئەدەبی" دەڵێت: ((كورتە چیرۆكی هونەری، لە ناخ و هۆش و ژیری مرۆڤی بەهرەدار و داهێنەرانەوە سەرهەڵدەدات.)) چیرۆك هونەرێكی نوێی هاوچەرخە و لە فەزاییەكی بێسنوور و پانتاییەكی قووڵدا دەژی، دكتۆر ئاگرین دەشنووسێت: (( زۆرجار چیرۆك تێكەڵی ژانرە ئەدەبیەكانی دیكە كراوە وەك: حیكایەتی فۆلكلۆری یاخود میللی یان لەگەڵ ژانری پەخشانی ئەدەبیدا گرێدراوە.))
ئەگەرچی تێكستی ئەدەبی چیرۆكی هونەری بۆخۆی نوێیەو لە دونیای ئەدەبی كوردیشدا ناوبەناو لەلایەن چیرۆكنووس و لێتۆژەرەوەی ئەدەبییەوە ئاوڕی لێدراوەتەوە، وەلێ لەگەڵ هەموو ئەوانەشدا سەرچاوەی پێویست كەم و هەژارە.
دكتۆر عەبدوڵڵا ئاگرین، یەكێكە لەناوە دیارەكانی دونیای ئەدەبی كوردی كە ڕۆڵی هەبووە لە پێشخستنی چیرۆكی كوردی و ساڵانێكی زۆرە بە بەرهەمەكانی لایەنەكانی چیرۆكی كوردی دەوڵەمەند كردوە.