شۆرەشا مەزنا ئەیلوولێ ، مەزنترین و درێژترین شۆرەشا چەکداریا کوردستانی بوو د دیرۆکا بزاڤا رزگاریخوازیا کوردستانی دا ، ئەڤ شۆرەشە ژ ئەنجامێ ماندەلکرنا مافێن خەلکێ کوردستانێ یێن نەتەوی و رەوشەنبیری و ئازادی و مرۆڤایەتی و پەروەردە ژلایێ رژێمێن عیراقێ ل ١١ ێ ئەیلوولا سالا ١٩٦١ ب رێبەری و سەرپەرشتی و پلانا بابێ دیرۆکی و کنیاتیێ نەتەوا کورد و دامەزرێنەرێ پارتی دیموکراتی کوردستان مستەفا بارزانی بەرپا بۆ .
ھەرچەندە ئەڤ شۆرەشە ، زێدەتر ب شۆرەشەکا چەکداری دھێنە ناسین ، ئەڤەژی د جھێ خودایە چونکی لدەمەکێ کێم دا شۆرەشگێرێن ڤێ شۆرەشێ ب شیان و پێتڤیێن کێم و سادە . مەزنترین داستانێن بێ وێنە لسەر لەشکرێ زەبەلاح و شیاندارێن مادی و سەربازی و مرۆڤی تۆماربکەن .
لێ د بنەڕەت دا بەرپابوونا شۆرەشا ئەیلوولێ ژ پێخەمەت ئازادیا کورد و کوردستانێ و چەسقاندنا ئاشتیێ و پێکڤە ژیانێ بۆ لسەر ئاستێ باشوورێ کوردستانێ و عیراقێ .
ئەڤەژی نە تنێ درۆشمە بەلکی ستوونێن سەرەکی یێن پلان و بەرنامێ پارتی دیموکراتی کوردستانێ و رێبازا پیرۆزا بارزانی نەمر ، بەڵگە لسەر ڤێ چەندێ پەیڤا پیرۆزا بارزانی نەمر دەمێ کەرەمکری ( ئەم شەری دکەین ژ پێخەمەت نەمانا شەری ) .
ژلایێ پراکتیکی ژی ئەگەر ھەمی لاپەرێن دیرۆکا پارتی دیموکراتی کوردستان بخوینین ، ھەردەم ئاشتی و دیالۆگ پێشەنگا پرنسیپێن پارتی بوویە دگەل دوژمنا و لناڤ خۆی کوردستانێ ژی ئەڤ چەندە چەسپاندی یە ،
ل دەڤەرێن رزگارکری یێن ژێر دەسھەلاتا شۆرەشا ئەیلوولێ ، ھەردەم ئاشتی ھاتیە چەسپاندن و ھەمی و ئۆل و ئەتن و کێم نەتەوا بێ ئاریشە پێکڤە ژیانە و جوداھی دناڤبەرا واندا نەھاتیە کرن ، ئەڤێ چەندێ ژی وەکریە ھەمی ئەڤ ئۆل و ئەتن و کێم نەتەوە پشکداری دناڤ شۆرەشێ دابکەن بۆ بەردەمای دان و پاراستنا ڤێ پێکڤە ژیانێ .
پشتی رژێمێن عیراقێ دناڤبەرا ساڵێن ( ١٩٦١ ــــ ١٩٧٠ ) بەرامبەر پارتی دیموکراتی کوردستان و شۆرەشا ئەیلوولێ تووشی شکەستنێن مەزنێن بووی نەچار داخازا دیالۆگ و دانۆستانان بکەت و د ئەنجامدا رێکەفتنا پیرۆزا ( ١١ ) ێ ئادارا سالا ١٩٧٠ لسەر بنەمایێ عیراقەکا دیموکراسی و مافێ ئۆتۆنۆمی بۆ کوردستانێ بەرھەم ھات ،
ھەرچەندە پشتی چار سالێن دانۆستاندنا رژێما عیراقێ پشتی خۆ رێکخستیەڤە لڤێ رێکەفتنێ پەشێمان بوو ،
لێ بۆ دۆزا سیاسی و نەتەوی یا کوردستانێ و شۆرەشێ ئەڤە دەسکەفتەکێ مەزن بوو ، چونکی دانپێدانەکا فەرمی ب مافێن گەلێ کورد ھاتە کرن و لسەر ئاستێ جیھانێ ژی ھاتە نیاسین ، ژلایەکێ دی دوان چار سالاندا ( ١٩٧٠ ــ ١٩٧٤ ) پارتی دیموکراتی کوردستان و بارزانی نەمر و شۆرەشا ئەیلوولێ بۆ خەلکێ کوردستانێ و عیراقێ و جیھانێ خۆیاکر کۆ گەل وشۆرەشگێرێن کورد ، ھەلگرێن پەیامێن ئاشتیانە و مرۆڤ دووستانەنە و دوێ نیمچە ئازادیا وان سالان دا ئاشتی و ئازادی ل باشوورێ کوردستانێ بەرپا بوو و بێ جوداھیێن ئایینی و نەتەوی و مەزھەبی خزمەتا کوردستانیا ھاتە کرن و گەشەبوونەکا باش یا جڤاکی و ئابووری و ئاڤەدانی بخۆڤە دیت .
پارتی دیموکراتی کوردستان پشت بەستن ب رێبازا پیرۆزا بارزانی نەمر بەردەوامی دا ڤان پرنسیپان و ھەتا ئەڤرۆ ژی یا بەردەوامە ، نمۆنە لسەر ڤێ چەندێ ل شۆرەشا گۆڵانا پێشکەفتنخواز ( ١٩٧٦ ــ ١٩٩١ ) ھەمی تەخ و چین و ئایین و مەزھەبێن کوردستانێ پشکداری تێدا ھەبوو و دگەل دوژمنی ژی ھەردەم سەرەدەریەکا ئاشتیانە و مرۆڤانە ھەبوو ، سەرەرایێن سەرەدەریا ھۆڤانە یێن رژێما عیراقێ بەرامبەر گەلێ کورد و شۆرەشێ ل کیمیا رارانکرنێ و ئەنفال و گرتن و وێرانکرنێ ، د بەرتەنگترین کاودان دا باشترین سەرەدەری دگەل دیلێن رژێمێ دکر و بریندارێن وان ژی چارەسەر دکرن .
ل سەرھەلدانا پیرۆزا سالا ١٩٩١ ێ ژی بۆ ناڤ خۆی کوردستانێ جەنابێ سەرۆک مەسعود بارزانی لێبۆرینا گشتی دەرکر و ب دەھان ھزارا لەشکرێ داگیرکارا یێن کەفتینە ددەستێ خەلکی و پێشمەرگەھی دا ، نان دایێ و بێ گۆتنەکا زڤر ژی بێ بەرامبەر ئازاد کرن .ئاشتیخوازی و لێبوورینا ئەڤرۆ ژی یا پارتی دیموکراتی کوردستان ، چ دگەل حزب و لایەنێن کوردستانی یان عیراقی لسەر وی بنەمایێ شۆرەشا مەزنا ئەیلوولێ و رێبازا پیرۆزا بارزانی نەمرە و ھێڤێن و حیکومەتا و سەرکەفتنا پارتی دیموکراتی کوردستانە و خرڤەبوونا پرانیا خەلکێ کوردستانێ یە لدوور پارتی دیموکراتی کوردستان .
پشتی لەشکرکێشیا رژێما نھو یا عیراقێ بۆ سەر ھەرێما کوردستانێ پشتی خیانەتکاریا ( ١٦ ) ئکتۆبەرا سالا ( ٢٠١٧ ) یا پشکەکا حزبەکا کوردستانی .
ھەلویست و سەرەدەریێن رێزدار نێچیرڤان بارزانی سەرۆکێ حکومەتا ھەرێما کوردستانێ یێن ئاشتەوایی و پێکڤە ژیانێ ، ژێدەرێن پرنسیپێن رێبازا بارزانی نەمر و شۆرەشا ئەیلوونێ بوون ، کۆ شیای لدەمەکێ کێم ھەرێما کوردستانێ ل مەزنترین پیلانا سەرھەلدانا شەرێ نافخۆیی و نەھێلانا گیانێ لێبۆرینێ و پێکڤە ژیانا ئۆل و ئەتن و نەتەوێن ل کوردستانێ رزگار بکەت و ئازادیا کوردستانێ ژی پارستن وەک سەرکردەکێ بێ وێنە یێ ئاشتیخاز و دووربین و ئازادیخاز و پارێزەرێ بەرژەوەندێن خەلکێ کوردستانێ لسەر ئاستێ جیھانێ دیار بوو .
لەوما ب باوەری ڤە دبێژین ئەیلوول ، شۆرەشەکا چەکداری بوو ، ژ پێخەمەت ئاشتیێ و ئازادیێ و پێکڤە ژیانێ .