عێراق بەرەو کوێ؟
September 3, 2018
وتار و بیروڕا
ئەوەی ئێستا لەسەر گۆڕەپانی سیاسی عێراق دەگوزەرێ ئەوەیە کە ئەو حکومەتەی لە عێراق دادەمەزرێ (ساخت ایران) دەبێ، یان (Made in USA)؟ بۆ ئەو مەبەستەش هەردوو لایان واتا ئێران و ئەمەریکا کەوتوونە کێبڕکێی یەکتری و وڵاتانی تری ناوچەکەش بێ دەور و رۆڵ نین، هەرچی ئەمەریکایە هەوڵدەدات لە عێراقەوە رۆڵ و کاریگەری ئێران لەسەر ناوچەکە کەم بکاتەوە، هەرچی ئێرانیشە لەوە گەیشتووە ئەگەر رۆڵ و کاریگەری لە عێراق کەم ببێتەوە، ئەوا خەونی هیلالی شیعی و گەیشتنەوە بە دەسەڵات و سەڵتەنەتی ئیمپراتۆری سەفەوی کۆتایی دێ و تەنانەت کۆمارە ئیسلامیەکەیان لە ئێرانیش دەکەوێتە ژێر مەترسی داڕمان.
عێراق وەک پێگەیەکی سیاسی و سەربازی بۆ ئەمەریکا زۆر گرنگە، بۆ ئێرانیش هەمان گرنگی و بگرە زیاتریشی هەیە، چونکە ئەمەریکا تەنها لە عێراقەوە دەتوانێ پێش بە سیاسەتی فراوان خوازی ئێران بگرێ و شکست بە هیلالی شیعی بێنێ، جا ئەگەر ئەوە نەکا و لە عێراق سەرکەوتن بەدەس نەهێنێ، ئەوا لە ناوچەکە بەرامبەر بە ئێران دەدۆڕێ.
گرنگی عێراق بۆ ئێرانیش دوو سەرەیە، یەکەمیان شیعە لە عێراق زۆرینەیە و ئەگەر بەو زۆرینەوە ئێران لە عێراق بدۆڕێ، ئەوا خەونی گەڕانەوەی بۆ دەسەڵات و سەڵتەنەتی ئیمپراتۆری سەفەوی دەباتە گۆڕەوە، دووەمیشیان هەم هیلالە شیعیەکەی تێکدەچێ و هەمیش بە ئاسانی دەستی بە سوریا ناگات و لەو وڵاتەش تووشی شکست دەبێ، بەوەش شەڕی ئێران و ئەمەریکا دەچێتە ناوماڵی ئێران و ئەمەریکاش ئەو ئامانجەی هەیە.
تا ئێرە ئەو کێشە و گێژاوە هەرێمی نێودەوڵەتیانەن کە بەرۆکی عێراقی گرتووە، لە رووی ناوخۆییشەوە عێراق بۆتە گۆڕەپانی بەریەککەوتنە سیاسی و نەتەوەیی و دینی و مەزهەبیەکان، ئەوە کێشە کورد و عەرەب، ئەوە کێشەی نێوان سوننە و شیعەی عەرەب، ئەوە پەرتەوازە بوونی ناوماڵی شیعە و دابەشبوونی بەسەر چەندین کوتلە و ئاراستەی جیاوازدا، ئەو کێشە و گرفتانەش دەرگا بە رووی دەستوەردانی زیاتری هەرێمی و نێودەوڵەتیدا دەکەنەوە و وا دەکات لە دەرەوەی عێراق و دوور لە ئیرادەی خەڵکەکەی بڕیار لە چارەنووسی عێراق بدرێ، ئەوەش عێراق بەرەو کەناری دابەشبوون دەبا و جگە لە کەناری دابەشبوون هیچ کەنارێکی تر عێراق بە خۆی ناگرێ، لێرەدا دوو گریمانە درووست دەبن.
گریمانەی یەکەم:ــ ئەگەر حکومەتەکە (ساخت ایران) بوو، ئەوکات جەنگە گەورەکە درووست دەبێ و ئیسرائیل و وڵاتانی سوننەی عەرەبیش دێنە ناو جەنگەکە و کۆتایی ئەو جەنگەش بە شکستی بەرەی ئێران و میلیشیاکانی تەواو دەبێ، ئەوەش گۆڕانکاری لە نەخشەی سیاسی ناوچەکە بە دوای خۆیدا دێنێ.
گریمانەی دووەم:ــ ئەگەر حکومەتەکە (Made in USA) بوو، ئێران لە رێگای گرووپ و میلیشیاکانی سەربەخۆی لەناو حەشدی شەعبیدا عێراق بەرەو شەڕی ناوخۆ دەبەن و دواتر ئەو شەڕە پەرە دەستێنێ و زۆر وڵاتی تر دێنە ناو شەڕەکە، لەو شەڕەشدا ئێران و دەستە و گرووپەکانی تووشی شکست دەبن و لایەنی براوە گۆڕانکاری لە نەخشەی سیاسی ناوچەکەدا درووست دەکات.
وەک لە شرۆڤەکەدا هاتووە هەر کامێک لەو گریمانانە رووبدەن، جەنگەکە بەرۆکی ناوچەکە دەگرێ و بە رووخانی ئێران و گۆڕینی نەخشەی سیاسی ناوچەکەش کۆتایی دێ، ئەوەش ئەرکێکی سیاسی و نەتەوەیی دەخاتە سەر شانی هەموو حزب و لایەنە سیاسیەکانی هەر چوار پارچەی کوردستان، جا هەر حزب و لایەنێک بەو هەرکە هەڵنەستێ و بە هەڵوێستی کوردانە و بە ئامانجی نەتەوەییەوە نەچێتە ناو رووداو و گۆڕانکاریە چاوەڕوان کراوەکان، ئەوا خیانەت لە گەل و نیشتیمانەکەی دەکات.