ژ سالا 1901 و تا نها هه‌ر سال رێوره‌سێمێن خه‌لاتێ نۆبلێ بۆ ئاشتییێ دهێـته‌ و تانها 117 كه‌سایه‌تى و رێكخراوێن جڤاكێ و پارتێن سیاسى ئه‌ڤ‌ خه‌لاته‌ وه‌رگرتیه‌، لێ ئه‌گه‌ر چیرۆكا ڤان وه‌رگرێن ئاشتیێ بهێتـه‌ خواندن، ئێكسه‌ر هزرا خوانده‌ڤانى بۆ هندێ دچیت چما چ كه‌سایه‌تێن كورد دناڤا وه‌رگرێن خه‌لاتێ نۆبلێ بۆ ئاشتیێ نینن، چونكى پتریا كه‌سێن ڤى خه‌لاتى وه‌ردگرن د بزاڤێن خوه‌ بۆ راگرتنا شه‌رى و خوێن رژتنێ سه‌ركه‌فتى بووینه‌، ل گۆرى ڤی پیڤه‌رێ نوبلێ دناڤ كوردان ژى گه‌له‌ك كه‌سایه‌تى و سیاسی هه‌بووینه‌، بۆ نموونه‌ روودانێن ڤێ داویێ یێن دناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ و حكومه‌تێ ئێراق چێبووین كو پێشبینیا شه‌ره‌كێ دژوار و دۆمدرێژ دهاته‌ كرن، ل پردێ و سحێلا و تلسقۆفێ ب دژوارى شه‌ر دناڤبه‌را هێزێن پێشمه‌رگه‌ى و سوپایێ ئیراقێ و حه‌شدا شه‌عبی روودان، كه‌ركووك و شنگال و گه‌له‌ك ده‌ڤه‌ر هاتن داگیركرن، دۆرپیچه‌كا دژوار ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ هاته‌ دانان و زه‌ڤی و ئاسمان لێ هاتن داخستن ب ئارمانجا وێ یه‌كێ كو په‌یوه‌ندییا حكومه‌ت و خه‌لكێ هه‌رێمێ ب جیهانا ژ ده‌رڤه‌ نه‌مینیت، لێ دڤێ قۆناغا وه‌سا دژوار دا نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆكێ حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ب رۆلێ راوه‌ستاندنا شه‌رى و چێكرنا ئاشتی و ئارامیا ره‌وشێ رابوو، ب سركرنا ئه‌نجامێن ریفراندۆمێ و سه‌ره‌دانێن وه‌لاتێن زلهێز و رازیكرنا وان ب وێ بریارێ، شیا گڤاشتنه‌كا زۆر لسه‌ر حكومه‌تا ئیراقێ و حه‌یده‌ر عه‌بادى دروست بكه‌ت، كو ژلایه‌كى ڤه‌ هه‌موو ئاماژه‌یێن روودانا شه‌رى ب دووماهى ئینان و ئه‌و روو ب رووبوونا پێشتر دناڤبه‌را هێزێن پێشمه‌رگه‌ى و هێزێن ئیراقى دهاته‌كرن؛ هات راوه‌ستان. كه‌واته‌ ل ڤێرێ كوشتن و خوێن رژتنا مه‌زن كو پێشبینیا وێ دهاته‌ كرن ب دبلۆماسیه‌تا نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆكێ حكومه‌تا هه‌رێمێ هاته‌ راگرتن و به‌غدا و حكومه‌تا عه‌بادى نه‌چار كر ده‌ستان ژ گه‌له‌ك مه‌رجێن خوه‌ به‌رده‌ت و تاراده‌یه‌كێ بێ روودانا هیچ شه‌ره‌كى ب واقعه‌كێ نوو رازی بیت، نها ئه‌و بزاڤێن نچێرڤان بارزان قۆناغێن باش برینه‌ و ده‌ستپێكرنا دانوستاندن و ئاماژه‌یێن چاره‌كرنا ئاریشه‌یان دهێنه‌ دیتن، له‌ورا رۆلى نێچیبرڤان بارزان هیچ ژ رۆل و خه‌باتا (خوان مانوێل سانتۆس) سه‌رۆكێ كۆلۆمبیا و وه‌رگرێ خه‌لاتێ نۆبلێ ئاشتیێ یا سالا 2016 كێمتر نینه‌، چونكى سه‌رۆكێ كۆلومبیا شیا شه‌ره‌كى ب داوى بینیت كو بۆ ده‌ما 51 سالان بوو ل ناڤخوه‌یا كۆلۆمبیا دناڤبه‌را گروپه‌كێ چه‌كدارى و حكومه‌تا وى وه‌لاتى به‌رده‌وامى هه‌بوو، پشتى چار سالێن دانوستاندنان سه‌رۆكێ كۆلۆمبیا شیا ئه‌و شه‌ر هاته‌ رابگریت و گروپێ چه‌كدارى ژى ب چه‌كدانان هاتنه‌ دناڤا پرۆسه‌یا سیاسى یا وى وه‌لاتى، ب هه‌مان شێوه‌ ئه‌وا نێچیرڤان بارزانى پشتى روودانێ 16ى تكتۆبه‌رێ كرى ئه‌گه‌ر ل ئاستێ خه‌باتا (خوان مانوێل سانتۆس) پتر نه‌بیت، ره‌نگه‌ هیچ ژ وێ كێمتر نه‌بیت، چونكى ریفراندۆما سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ سیاسیێن عه‌ره‌ب ل به‌غدایێ تووره‌ كرن و ل داویێ ب 13 بریارێن په‌رله‌مانى عه‌بادى نه‌چارى شه‌ره‌كێ مه‌زن كرن كو هیچ شرۆڤه‌كاره‌كێ سیاسى و سه‌ربازى پێشبینى نه‌دكر ب ره‌نگه‌كێ وه‌ها زوو داوى ب وى شه‌رى بهێت و هه‌ر دوو ئالى نزیكى هه‌ڤ بنن، لێ ل دووماهیێ ئه‌وێ ب ڤى رۆلى رابووى سه‌رۆكێ حكومه‌تا هه‌رێمێ نێچیرڤان بارزانى بوو و شیا د بزاڤێن خوه‌ دا سه‌ربكه‌ڤیت، له‌ورا نها د مه‌دیا و رۆپه‌لێن رۆژنامه‌یێنجیهانى دا بوویه‌ مژارێ نڤێسه‌ر و رۆژنامه‌ڤانان كو نێچیرڤان بارزانى بۆ سالا 2018 هه‌ژى خه‌لاتێ نۆ‌بل بۆ ئاشتیێ یه‌..