ئاسایشا باشوورێ کوردستانێ پشتی ریفراندۆمێ
سامان عومەر
فشارێن لسەر باشوور ؟
ئاشکەرابوو چەند فشار ھاتن سەر باشوور ژلایێ حکۆمەتا سەنتەرالا بەغدا و وەلاتێن ھەفسنۆر ھەتاکۆ نەتەوەیین ئێکبوویی ومەزنە دەولەتێن وەک ئەمریکا ،بریتانیا ،فەرەنسا ،ئەنجامێن ھەولێن ئەڤان لایەنان ھەموویان ب بەیانامەیا نەتەوەیێن ئێکبوویی بدۆماھیک ھات ب چەند رۆژەکان بەری رۆژا ریفراندۆمێ، ئەوژی ئەم دگەل ئەنجامدانا ریفراندۆما باشوور نینن وپشتەڤانیێ لی ناکن، ریفراندۆم دێ ببت ئەگەرێ تێکدانا سەقامگێریێ ل ناوچێ ،داخواز دکن باشوور ریفراندۆمێ ئەنجام نەکەت !، ھەتاکۆ ئەڤرۆ ئەف فشار دبەردەوامن ژلایێ ئەڤان لایەنان ھەموویانڤە، تایبەت حکۆمەتا سەنتەرالا بەغدا ب سەرۆک وەزیریا (حەیدر عەبادی) و(نوری مالکی) سەرۆک وەزیران وجێگرێ سەرۆک کۆمار وسەرۆکێ پارتا (الدعوە الاسلامی) دگەل گەفا حەشدا شەعبی،ئەڤان کەس وھێزا داگیرکرنا پەرلەمانی کرییە، یاسایێن تۆند دژی ئاسایشا باشوور دەردئێخە ب رەنگەگێ ئابلۆق وبلۆککرنا باشوور دھێتکرن، ژوان یاسایان :لادنا ئالایێ کوردستانێ ل کەرکۆک، لادانا پاریزگارێ کەرکۆک، گرتنا ئاسمانێ باشوور بۆ فرۆکەڤانی، گەفێن گرتنا گومرک وخالێن سنوری، مانۆرایێن لەشکەری دگەل تورکیا و ئیران ب سوپایێ عیراق و حەشدا شەعبی ل سنورێن جۆگرافیا باشوور، ئەڤە دگەل ھاتنە پێش و رازیبوونا وەلاتێ تورکیا و ئیران بۆ ئەڤان کاران ، دگەل رازیبوونا پتریا سەرکردێن شیعە وسونەێن شوفینی ب ئەڤان ھەولان ،بێ گۆمان وەلاتێ ئیراق کۆ ئیران نووکە برێڤە دبت وتورکی ھەتاکۆ سووریا ژ ترسا کوردێن ئەوێن ل وەلاتێن وان ھاتینە پارڤەکرن دترسە، باشوور گاڤا دبت دەۆلەت دێ ھێزەک مەزن بت بۆ ماف وبەرژەوەندێن وان ، دیسان مەزنە وەلاتێن دیارکری :بەرژەوەندێن خوە جیوساسی ، جیوستراتیژی ھەنە ، ترسا وان ھەیە ژ دەستدانا بەلانسان ، دیارە ھێشتا باش نابینن لدویف دەم و خواستا وان ، جارێ دەمێ ئەنجامدنا ریفراندۆمێ نینە ، پێکھینانا دەولەتێ ، بەرسڤەک ب رەھەندێن ئەم دگەل مافێن باشوور بەلێ نە نووکە ! ، گرنگە بھێت زانین باشوور ب ئاشتیانە داخوازا مافێ خوە دکت ، دڤێت عیراقو تورکی و ئیران و سوریا دئەڤێ راستیێ بگەھن ، پاراستنا ھەفپەیمانی و بەرژەوەندێن ھەڤبەش بکن ، لدەمەکێ ببن گەفێن لەشکەری و سیاسی و ئابۆری ، باشوور دشێت ببت گەف بۆ سەر وانان ! .
باشوور چ بکت ، ئایندێ ئاسایشا باشوور ؟
ھەمبەر ھەلویستێن نەرینی بەغدا ووەلاتێن ھەفسنۆر وکێمتر جیھانێ،کارێ باشوورێ کوردستانێ کری جھی رازیبوونێ ب ئۆرگانێن حکۆمەت وپەرلمان وئەنجومەنێ بالایێ ریفراندۆم کۆ ھات گھورین بۆ سەرکردایەتی سیاسی کوردستان-عیراق ،ئەوژی رەدا ھەموو فەرمان وکارکرنێن بەغدا پێ دەرکەفتی دراستا باشوور بەری وپشتی ریفراندۆمێ، ھەمان دەم ھەلویستێ وەلاتێن ھەفسنۆر وجیھانێ جھێ پرساروگۆمان ژبلی دەستویردانا دکاروبارێن عیراقێ وئاسایشا وێ ، چاوا ئەوی مافی ددن خوە ھەمبەر نەتەوە وگەلەکی بئاڤخن نابت ھوون ئازاد بژین، مافێ ھەوە نینە ببن خوەدان دەۆلەت ، نابت شاد ببن ب پیرۆزی وبەرژەوەند وئاسایشا خوە، گرنگە باشوورێ کوردستانێ لەزێ بکت، کاروبارێن پێکھینانا دەولەتێ ب ھەری باشی کار لسەر بکت، ژ پەرمانێ کوردسستانێ دەستپێبکەت ب راسپاردە و یاساێن: فرەھکرنا ژمارا کورسێن پەرلەمانی بۆ دەڤەرێن ئارتیکەلا١٤٠، دروستکرنا سرۆد،ئالا، پاسپۆرت وبەلگەنامە ،دەراڤ ،زەنگینکرنا یاسایێن ئاسایشا کەسی وپێکھاتان، فەرمانێن مانۆراێن لەشکەری سەر سنۆران،دیسان حکۆمەت وسەرۆکاتی وئەنجوومەنێ سیاسی پێکھینانا لژنە بۆ دان وستاندنا دگەل بەغدا، لژنەێن :ئابۆری،سیاسی،لەشکەری،کۆمەلایەتی داکۆکیێ بکن ل :پەترۆل وکانزا، ئاسایشا ئاسمان وجۆگرافیا وئاڤ وکشتۆکالی ولەشکەری، چاند وھونەری ،دیسان لژنە بۆ وەلاتێن ھەفسنۆر وعەرەبی وئاسیایی وئەفریقی و ئەورەپی وئۆرگانێن ناڤدەولەتی و وەلاتێن زلھێز ب مەرەما وەرگرتنا پشتەفانی وھەفپەیمانی، دگەل خۆرتکرنا پەیوەندیان دگەل لایەنێ کوردی تایبەت رۆژئاڤایێ کوردستانێ برێکا وان رووسیا بۆ درۆستکرنا بۆریەکا گازێ و ئاسایشا ئابۆری داکۆ ژ ترسا تورکیا وبرینا بۆریان رزگارببن ،دیسان گرنگە لوبیێ کوردستانی سەر ئاستێ جیھانی بھیز بگەڤە ژ مەزنە پارت وسیاسی وئەکادیمی وپەرلمانتار وراویشکار ورۆژنامە و سەنتەرێن ڤەکولینێ دگەل رەڤەندا کوردی داکۆکیا مافێن باشوور بکت ،گرنگە باشوور داکۆکیێ بکت : گەلەکە داخوازا مافێن خوە دکت لدیف ئارتیکەلێن ناڤدەولەتی ،حکۆمەتا بەغدا ئەوا پارتا سونەیان وسەدام حوسینێ دکتاتۆر لدوھی پێ چێنەبوویی بکت دگەل مە ئەڤرۆ شیعە ب مالکی وعەبادی یێ دگەل مە دکن ب ئارمانجا قرکرنا نەتەوەیی ،ب ھیج رەنگەکێ ئەم ئامادە نینن دگەل وان دووبارە بژین ،باشوور نابت گەف بۆ سەر ئاسایشا چ وەلاتەکی، سیستەما ژیانا وێ دیموکراسی، کاردھێتکرن بۆ حکۆمێ دەستھەلاتا باش، مافێن مرۆف و زارۆک وپەکفتی وژنان دپاراستینە ،ئاسایشا نەتەوە وئاین وپێکھاتان ھەیە، ریگرە لسەرھلدانا ھزرا تۆندا ئاینی، دگەل بەرەیێن جیھانی بۆ ژناڤبرنا تیرۆر وھزرا تیرۆری، باشوور چاڤەرێ ئەنجامێن ئەڤان ھەموو وەلاتان بکت لدەمەکێ دۆماھیک جار ئەو بریارا ھەری باش پەسند بکت ھەر وەک ئەنجامکرنا ریفراندۆمێ، نابت باشوور رازیببت ب ھیچ بژاردە وسیناریویەک ژ چ لایەکێ تەنھا دەولەتبوون نەبت یاکۆ ریفراندۆم لسەر ھاتی ئاڤاکرن،پشتی دەولەتبوونێ دشێت دگەل سونە، شیعە دعیراقێ ، وەلاتێن ھەفسنۆر و ھەموو لایەک ئامادەیی پیکھینانا پلانا بەرەڤانیا ئاسایشی بت ب ھەڤرا ئاسایشا ئێک و دوو بپارێزن ، بەلی باشوور گەرەکە نووکە ماوەیێ پەرلمان و حکۆمەت و سەرۆکاتی درێژ بکت ھەتاکۆ راگەھاندنا دەۆلەتێ ، ھەمان دەم بەشداریێ دھەلبژارتنێن پەرلەمانا عیراقا بھیت نەکەت بەلکۆ دوان کاودانان دەۆلەت بھیت راگەھاندن ، نابت باشوور گیرۆ ببت ، ھەردەمێ ئارێشە و ناکۆکی نەمان وبەغدا ھێز کەڤت ترسا ژ نافچوونا و لیدانا ئاسایشا باشوور ھەیە ، ل وی دەمی کا چاوان ریفراندۆم بوو دیفاکتۆ وئامادەکارێن دانپێدانێ پێدھێنکرن دنووکەدا، دێ دەۆلەت ژی بت دیفاکتو ودانپێدان پێبھێتکرن ، بەرۆڤاژی لێدانا ئاسایشا باشوورە ژلایێ پارت وبزاڤێن سیاسی ئەڤە بخوە خیانەتا مەزن ژ ئەوان دراستا گەلی ب قۆربانێن وان،ژ ئێکەم رۆژا بەرخوەدانا وان ھەتاکۆ ئەڤرۆ،ئەوێ گەلێ بەشەک مەزنێ وی سەرەرایی نەبوونا وەک پیدڤی ژ ئاسایشا کەسی ولێدانا مافێن وی: سیاسی،ئابۆری،کۆمەلایەتی،چاند وھونەر، درێژیێ ب خەباتا خوە ددت ژبۆنا ئازادی و ئاسایشا سەرتاسەری ژ وان بەرھنگاریا سەدام وشەرێ داعش وئەنجامکرنا ریفراندۆمێ .
