گەلەک جاران ھەر ئێک ژ مە بخۆ و دبیتن خەلک و نەتەوەیێن دیتر گۆتنێن وەکی " شەڕ چێترە ژ بەتالیێ" و بەلکۆ گەلەک گۆتنێن پێشیێن کوردەواری بۆ مەبەستێن نەرێنی یان بۆ شکاندنا کوردان بکار ئینابیتن، و ئەو چەند ژی قۆناغ یان جۆرەکە ژ وێ ھەستا کۆژەکا خۆ بکێم دیتن، یاکۆ بیردۆزێن دەروونناسی ب فاکتەرەکێ کۆژەک، چ لسەر ئاستێ تاکی و چ لسەر ئاستێ جڤاکی، دبینن.
دیارە ڕەنگ و ڕووی و وشەیێن ڤێ گۆتنێ د بەرێخۆدانا دەستپێکێ دا کرێت و نەرێنی دھێنەدیتن، بەلێ پێداچۆنەک ب دیرۆکا کورد و کوردستانیان، ژ لایەنێ جڤاکی و کەلتووری و فەرھەنگی و ئایینی وەسا نیشان نادەتن و بەرۆڤاژی ڕامانەک بھێز و ئەرێنی یا تێدا ھەی و د فەلسەفەیا سیاسی و کارگێڕی و جڤاکییا سەردەمدا، وەک ئێک ژ بنەما و پرەنسیپێن دیمۆکراسیەتێ دھێتە دیتن و زانین، لدەمەکی ئەڤە بۆ ھزاران سالانە بابۆکالێن مە وێ بنەمایێ د ژیانا خۆ بکار دئینن، و مە لبن ھەستا خۆ بکێم زانینا کۆ ھندەک نەتەوەیان ل دەڤەرێ و ژ بەر ئەگەرێن ھەڤڕکییا سیاسی و نەتەوەیی و جڤاکی و کەلتووری د دل و دەروونێ مە دا چاندی، وێ وەکی گەلەک تشتێ دیتر ب کێماسییەک ژ خۆ دبینین و ھەتاکۆ گەلەک جاران بۆ خۆ شکاندنێ وێ د گۆتنێن خۆ دا دووبارە دکەین و وەک لاوازییەکا خۆ بۆ خۆ و خەلکێ دیار دکەین، لدەمەکی کۆ دیرۆکا مرۆڤایەتیێ نیشان ددەتن، دەمێ کوردان شارستانیەت ھەی خەلکێ ھێشتان" نان ب گۆھی دخوار" ! بەلێ خەلکێ ھەر یا کرییە د سەرێ مە دا کورد نەتەوەکن بەڵاڕویش و ھەمی دەمەکی ل بەڵایێ و شەڕی و فتنا و ئاریشان دگەڕھن.
یا ڤەشارتی نینە ئاڤێستا، پەرتووکا ئایینی یا کۆ زەردەشتێ میدی، وەک ئێک ژ بزاڤێن چاکسازیێ ل دەستپێکا مرۆڤاتیێ و پێشی نێزیکی (٤٢٠٠) سالان، ھاتی نڤێسین و بەلاڤکرن، ئێکەم پەرتووکە ب زمانێ کوردی ھاتیەتۆمارکرن و فەلسەفەیا ئایینی و پرۆگرامێ چاکسازییا وی پەیامبەرێ کورد و ئاریایی یە، بسەر مرۆڤاتیێ دا باراندی. ڤێ پەرتووکێ کارتێکرنەک مەزن لسەر شارستانیەتێ بگشتی، و ئایێنێن وەکی جۆھیاتیێ ( یەھوودیەت) و مەسیحیەتێ و ھەتاکۆ فەلسەفەیێن دیتر، و نەخاسمە فەلسەفەیا یەونانی و ئەلمانی و ... ھتد، ھەبوویە، و پێداچۆن ب ناڤەرۆکا وان نیشان ددەتن گەلەک ژ وان ژ ئایینێ زەردەشتی یێن ھاتینەوەرگرتن و چاڤلێکرن.
ئێک ژ وان ژی مەزنترین فەیلەسۆفێ حەز ژێکەرێ زەردەشتی، ئانکۆ فریدریک نیچەیە، کە ل سالا (١٧٥٣) پەرتووکەک بناڤێ زەردەشتی نڤێسی و تیدَا باوەرێن خۆ یێن فەلسەفی بەلاڤکرین، و تێدا ب ئاشکرایی خوویا دبیتن کا نیچە چەند کەفتیە بن کارتێکرنا زەردەشتی و چەند ب باوەرێن وی سەھمگرتی و حێبەتییە و وان ب دروست و گرنگ دزانیتن.
دیارە ژی ئەڤ پەرتووکا زەردەشتی، ئانکۆ ئاڤێستا، یاکۆ دناڤ نەتەوەکێ میدی-کوردی ھاتیە گۆڕێ، وەک چەوا ھەمی ئایینێن دیتر ژی وەسا بووینە، ھەر ئایین و پەرتووکەکا وی ئایینی دویر نەبوویە ژ کەلتوور و فەرھەنگێ جڤاکیێ وی نەتەوەی و کوردان، و گەلەک کارتێکرن لسەر ھاتیەکرن.
نیچەیێ فەیلەسۆف، ل جھەکی ژ پەرتووکا خۆ و ب کارتێکرنا زەردەشتی، دبێژیت: " ئەز داخوازا شەڕی و جەنگی دکەم. بەلێ شەڕەکێ تێدا نە ئاسن و نە ئاگر ھەبیتن، بەلکۆ بنەما و پرەنسیپ تێدا ململانێ و شەڕی بکەن، و ھەڤڕکی و کێبرکێیا وێ یا خۆدانێن بیروباوەران بیتن"(ل. ٢٨٦). ئانکۆ ھەمان ئەوە یا کوردان گۆتی و شەڕ پێ چێتر و باشترە ش بەتالیێ ! بەس ئەو شەڕ یێ کۆ چەک و تڤەنگ و کۆشتار و سەربڕین و تالانکرن و جاریە برن و سۆتن و وێرانکرن و مالوێرانی بوونا خۆ نینە. بەلکۆ ل شوینا وان، خۆدانێن بیروباوەر و ھزرێن قەنج و بمفا و بەرھەمھینەر بێن و ھزرێن خوە پێشکش بکەن و کی باشتر بیتن ئەو سەرکەفتی و یێ دیتر دۆڕایە.
بەلێ ئەو جۆریِ شەڕێ کورد دخوازن نھێنییا وێ ئەڤەیە، و ئەڤە ھزاران سالە ئەم و خەلک ب شاشی تێگەھشتینە و دەولە سەرێ وێ شاشیێ ھندەک و یان گەلەک جاران تڕانا ژی بخۆ دکەین. و ئەڤرۆکە ژی، لسەر ھزرا بابۆکالان و پەیامبەرێ کەڤنار و فەلسەفەیا حەزژێکەرێن وی و وێ، و ب کەلتوورەکێ زەنگینێ کوردەواری و قەنجیخوازیێ و ئازادیخوازی، و ل چەرخێ دیمۆکراسیەتێ ھەوار دکەن: شەڕێ چۆنا سەر سندۆقێن دەنگدانێ، و ژپێخەمەت ئاڤاکرنا دەولەتەکێ گەلەک ژ وی شەڕێ ئەڤە سەدان ساڵە ب ھەمی جۆرێن چەکێ گەرم و سار، بێ مفا سەدان ھزار قۆربانی ھەین، چێتر و باشترە.
ژێدەر: نیچە، فریدریک(٢٠١٠). ھکژا تکلم زردشت: کتاب للکل و لا لڕحد، ترجمە: فلیکس فارس، میراپ.
*بسپۆرێ زانستێن پێداگۆگی و پەروەردەیی/فاکۆلتییا پەروەردە/ زانینگەھا زاخۆ