بوونی دەوڵەتی كوردستان ، هۆكاری سەقامگیری دەبێت لە رۆژهەڵاتی ناوەرٍاست ..
رێبوار حەمەلاو شوانی
"هه‌موو یاریکه‌ره‌کانی ناوچه‌که پێویستییان به کوردستانه، ناوچه جوگرافییه‌که‌ی له‌و بارودۆخه‌دا زاڵه، ده‌ستگرتن به‌سه‌ر خاکی کورددا له عێراق و سووریا بۆ ئێران زۆر گرنگه، هه‌روه‌ک چۆن ده‌یه‌وێت پشتێنه‌یه‌کی نه‌پساوه دروست بکات له عێراقه‌وه بۆ سووریا و لەسوریاش له‌سه‌ر سنووری تورکیا، بۆ شاری عه‌فرینی ڕۆژئاوای حه‌له‌ب، تا بگاته بنکه‌ی ده‌ریایی ڕووسیا له ته‌رتووسی که له که‌ناره‌کانی سووریایه."ڕاوێژکارە سه‌ربازییەکەی ئه‌مریکا ده‌ڵێت "ده‌سه‌ڵاتدارانی ئێران چاویان بڕیوه‌ته خاکی کورد له ڕۆژئاوای موسڵ، بۆیه ئه‌و هه‌موو چه‌کداره شیعه‌یه‌ی که له بنه‌ڕه‌تدا سه‌ر به خۆیانن و ژماره‌یان ١٥هه‌زار کەس ده‌بێت، له‌و ناوچه‌یه جێگیر کردووه". هه‌روه‌ها ئاماژە بەوە دەکات کە "ئه‌و چه‌کدارانه له ئێستادا شاری ته‌له‌عفه‌ریان داگیر کردووه کە له نێوان موسڵ و سنووری سووریایه و به داگیرکردنی خاکه‌که‌ی کوردستان له‌و ناوچه‌یه ئێران خۆی به سووریاوه ده‌به‌ستتێته‌وه.ئێرنی ئودێنۆ لە وتارەکەی خۆیدا بۆ واشنتۆن تایمز، باس لەوەش دەکات کە "ئه‌مریکا و تورکیا پێویستیان به کورده له دووباره سه‌قامگیرکردنه‌وه‌ی ناوچه‌که و ناتوانن ده‌ستبه‌رداری بن". هەروەها دەنووسێت "کوردستان ئه‌و پانتاییه جوگرافییه‌یه که ڕێ له پرۆژه فراوانخوازییه‌که‌ی و کشانی به‌ره‌و ده‌ریای ناوه‌ڕاست ده‌گرێ و له‌و کاره‌دا ئه‌مریکا و هه‌روه‌ها تورکیا که دوای ڕاپرسی یه‌که‌م گرفتی ده‌بێ به ئێران، ناتوانن ده‌ستبه‌رداری کوردستان بن." لەو ڕووەوە ئۆدێنۆ داوا ده‌کات که "ئه‌مریکا ناوچه‌یه‌کی ئارام له ڕۆژئاوای کوردستان دابمه‌زرێنێت، هه‌روه‌ها بنکه‌یه‌کی سه‌ربازیی گه‌وره‌ی هه‌میشه‌یی له هه‌رێمی کوردستان بکاته‌وه، چونکە کوردستان کلیلی هاوسه‌نگیی هێزه له ناوچه‌که و ئامانجه ستراتیژییه‌کانی ئه‌مریکا و تورکیا له ناوچه‌که‌دا ته‌نیا له ڕێی کوردستانه‌وه به‌دی دێت، پێویسته ئه‌مریکا بنکه‌یه‌کی سه‌ربازیی هاوشێوه‌ی ئه‌وەی له سه‌رده‌می شه‌ڕی سارددا له ئه‌ڵمانیا دروستی کرد، له کوردستان دروست بکات."
لە ماوەیەكی نە زۆر دوور خاكی داگیركەراویی كوردستان بۆ خاوەن زوڵمكێراو و داگیركراوەكەی دەگەرێتەوە ، كوردیش دەگاتە ئەو ئاوات و ئامانجەی دەیان ساڵە لە پێناویدا قوربانیی بۆ دەبەخشێت و تێدەكۆشێت ..دوای 100 ساڵ لە كۆتایی هاتنی نەخشەی سایكس پیكو و هەڵوەشانەوەی نەخشە دروستكراو و لكاندنی كوردستان بە خاكی 4 وڵاتی توركیا، عێراق و سوریا و ئێران ، گۆرانكارییەكانی ناوچەكە وا دەخوازێت كە كورد بە هەموو تواناییەكەوە پشتیوان و یەكریز بن بۆ ئەوەی گشت مافە لە دەستچوو ەكانی بگەرێتەوە ..لە هەرێمی كوردستان زۆر لە توخمەكانی دەوڵەتبوون بوونی هەیە، واتە نیمچە دەوڵەتە، بەڵام پێویستە ئەمەش كاری زیاتری لەسەر بكرێت، لەبەر ئەوەی هەرگیز هەموو توخمەكان تەواو نابن، لەمەشدا مەبەستم ئەوەیە نابێت پرۆسەی ریفراندۆم لەسەر ئەوە دوابخرێت كە هەموو ژێرخانەكانی دەوڵەتبوونمان نییە، بۆیە وێڕای هەموو ئەو قەیرانانەی بوونیان هەیە، ئێستا هەلومەرجێكی نێودەوڵەتی، دەرفەتێكی گرنگی بۆ كورد درووست كردووە و نابێت لەدەست بدرێت.سەربەخۆیی كوردستان مافێكی رەوای گەلی كوردستانە و دەبێت لەسەر دەستی سەرۆك بارزانی ئەو سەربەخۆیە بەدەست بهێنین وەچەرخانێكی گرینگە بۆ جیلی داهاتووی گەلی كوردستانوگەلی كوردستان گەر چی لە ماوەی رابردوو وتووشی چەندین هەوراز و نشێو بەربەستی ناوەخۆ و دەرەكی هاتبوو، بەڵام بە لێهاتووی و شارەزای سەركردایەتی سەرۆك بارزانی توانی بەسەرجەم ئەو گۆسپ و تەگەرانە دا زاڵ بێت.بۆیە ئەمرۆ سەرۆك بارزانی بە شانازیەوە بەرەو دەوڵەتێكی سەربەخۆیمان دەبات، و سەرۆك بارزانی و بە پشتیوانیی دڵسۆزانی گەلەكەمان توانی دەسكەوتی مەزن بۆ میللەتەكەمان دابین بكات، لە ئاكامی ئەو خەبات و قوربانی و داستانە مەزنانەی كە مژدەی سەركەوتی دەبەخشێت.
بۆیە هەر وەك دەبینن ئێستا وڵاتانی داگیركەری كوردستان پەڵەقاژەیانە و هەموو تواناكانیان خستۆتەگەر تا رێگری و كۆسپ لە بەردەم گەرانەوە خاكی كوردستان بۆ خاوەنە رەسەنەكەی دروست بكەن ، ئەگەر چی بە شێوەی راستەوخۆ خۆیان دەرناخەن بەڵام ، گەیشتوونە ئەو باوەری كە چیتر ناتوانن ئەو نەخشە شكستخواردوو و كۆتایی پێهاتووە رۆژهەڵاتی ناوین پێكەوە نالكێنرێتەوە و لە ماوەیەكی زۆر نزیكدا كورد بەرەو قۆناغی دەوڵەتبوون و سەربەخۆییی یەكجاری كۆتایی دێت ..
ئەوەی لە رابروو و ئێستاشدا كە لە عێراقدا روودەدات ئەوەمان نیشان دەدات كە تەنیا لەسەر نەخشەو بە نووسین دەوڵەتێك هەیە ناوی عێراقە، ئەگینا لە رووی كردەییەوە ئەم رووبەرە جوگرافییە هیچ بنەمایەكی دەوڵەت و دەوڵەتداری نەماوە. ئەوانەشی فەرمانڕەوایی ئەم بەناو وڵاتە دەكەن، بە گشتی كەسانی داخراوی مەزهەبی و تائیفی كەسایەتی بچووكن كە یان حەوزەی قوم یان حەوزەی نەجەف یان پرینسیپی شۆڤێنیست خیڵەكی عەرەب و پان عەرەبیزم بەڕێوەیان دەبات. كە هیچ كام لەمانەش لەگەڵ دیموكراسی و ژیانی پەرلەمانی و هەڵبژاردن و دەستوورو یاسا ناگوجێن. لەسەرەتادا كە ئەم پێكهاتە مەزهەبی و خێڵەكیانە كەمێ ملكەچ بوون بۆ دانانی دەستوورو یاساكان، یەكەم لە ترسی ئەمەریكیەكان بوو، دووەمیش لەبەرئەوە بوو كە هێشتا پێگەیان لاوازبوو. بەڵام ئێستا كە هەژموونی ئەمەریكیەكان وەكو ئەوسا نەماوەو خۆیشیان كەمێ جێگایان گرتووە لە عێراقدا، بۆیە دەیانەوێت هەموو ئەوانی دەرەوەی خۆیان فڕێ بدەنە دەرەوەو لە پێش هەموو ئەو دامەزراوانەی لە وڵاتی بەناو عێراقدا هەن، سوكایەتی بە پەرلەمان بەكەن، وەكو باڵاترین دامەزراوەی تەشریعی و جێگای نوێنەری زۆرینەی عێراقیەكان. ئەمەش ئاشكراترین بەڵگەیە بۆ ئەوەی كە ئەم پێكهاتە مەزهەبی و تائیفی و خێڵەكیانە نە دەستووریان دەوێت و نەیاساو نە نوێنەرایەتی پێكهاتەكانی عێراق.مەحاڵە عێراقی دروستكراوە و لێكترازاو بە ئاسانی نابێتە وڵاتێكی دیموكراتی تا پەرلەمان و دامەزراوەی تەشریعی هەبێت. هەروەك عێراق بەو كەلتوورە خێڵەكی و تائیفی و مەزهەبیە داخراوەیەوە نابێتە وڵاتێك تا كورد تیایدا ببێتە هاوبەشی راستەقینە لە بەڕێوەبردن و ئەرك و مافدا. بە مانایەكی تر عێراق بەم كەلتوورەیەوە نابێتە وڵاتی هەمووان و بە ئاسانی شتێك پێكنایەت بە ناوی گەلی عێراق و چەمكی هاووڵاتیبوون بەئاسانی جێگیر نابێت تیایدا. لەبارێكی وەهاشدا كورد لەم بەناو وڵاتەدا هەر وەكو ئەوی دووەم یان ئەوی نەیارو تەنانەت ئەویی دوژمنیش سەیر دەكرێت. بۆیە بڕوابوون بە عێراقی هاوبەش و عێراقی دیموكراسی و عێراقی فیدراڵی و گەیشتنی كورد بە مافە نەتەوەیەیكانی لە سایەی عێراقی یەكگرتوودا بێجگە لە خەیاڵپڵاوی هیچی تر نیە. بۆیە چاوەڕوانی هیچ ئایندەیەكی گەش بۆ كورد ناكرێت لەم بەناو وڵاتەدا كە ناوی عێراقە و باشترین رێگە چارە ئەوەیە كە بۆ هەتا هەتایە ماڵئاوایی لە دەوڵەتێكی دروستكراو و فاشڵ و تاوانكار بكەین بە هەموو رژێمەكانییەوە ..
