کەسایەتیا شەھید د.سلێمان و تێگەھێَن سایکۆلۆژی

کەسایەتیا شەھید د.سلێمان و تێگەھێَن سایکۆلۆژی
سایکۆلۆژیا تژی وان تێگەە و زاراڤە و ئایدیۆم و وشەیانە یێن ژ ئالیێ ھژمارەکا دەروونناسان و بۆ مەبەستی شرۆڤەکرنا گەلەک لایەنێن گرێدای ب کەساتی و رەفتار و ھزر و بیرو بۆچۆن و مێنتالیتە و فەلسەفا ژیانێ و جیھانبینێ و کریارێن مرۆڤان ھاتینە ڤەدیتن و داھێنان و بکارئینان. مرۆڤایەتی قەرداری وان زانایانە. ڤیکتۆر فرانکل (١٩٠٥-١٩٩٧)، زانا و فەیلەسۆفێ جۆھی ئێکە ژ وان کەسان. ڤیکتۆر ئێکە ژ وان قۆربانیێن تیرۆریزما نازی کە ژ ھۆلاکۆستێ قۆرتالبووی، لدەمەکی کە دەیک و باب و خویشک و برایێن وی ل ئۆردیگایێن ھیتلەرێ دیکتاتۆر د کویرھەخانەیێن قەلاندن و سۆتنا مرۆڤان ھاتنە ژناڤبرن. ڤیکتۆرێ خۆدێ ژێ ڕازی د پەرتووکەکا بناڤ و دەنگ لبن ناڤ و نیشانێ " گەڕھان لدوویڤ ڕامانێ" ئەزموون و سەربۆرا خۆ یا تەحل و وان ڕۆژێن دژوار د زیندانا نازیسما دڕندە دا، بەرچاڤ دکەتن دا مرۆڤایەتی و خواندەڤان تیرۆریزمێ باش بنیاسن. ژ تێگەھێن وی شکۆدارکرن یان بەرز و بلند و سافیکرن( تسامی یان تێعید یان sublimitation) کە مەبەست ژێ گھۆڕینا ئاراستەیا ھێز و وزەیەکێ یە ژ ڕەنگەکێ نەجڤاکی و بەلکۆ ب زیان بۆ تشتەکی پەژراندنی و ھەژی و بمفا. بگۆتنەک دیتر مەبەستا وی بکارئینانا وی زاراڤەی ڕێنماییکرنا مرۆڤەکێ خۆدان ئێش و ئازارێن دەروونییە بۆ کار و بەرھەم و داھینان و خزمەتکرنێ بگھۆڕیتن دا بشێتن ڕامان و واتایەکا جوانتر و ھەژی تر بدەتە ژیانا خۆ و ھەم ژی بەرھەمەکی پێشکشی جڤاکا خۆ بکەتن. و دبیتن ئەو کەس مرۆڤەک ئاسایی و دەرووندروست ژی بیتن.
گەلەک کەسێن ھەین ڤی کاری دکەن. شەھیدێ بەھشتی د.سلێمان ئێکە ژ ھزاران نموونێن وەسا. وی دگەل ھاتنا تیرۆریستێن داعش بۆ سەر کوردستانا پیرۆز سەرێ خۆ شۆر نەکر و نەما ل ھیڤیا خەلکێ بچن بەڕەڤانیێ ژ ئاخ و نیشتمان و ( کەرامەت) و پرستیژ و زارۆک و خویشک و برایێن وی بکەن، بەلکۆ ھەمی ئەو خۆشی و تەناھی ھێلان و قەستا سنگێن جەپھەی کر. شەھید سلیمان مەزنترین بەلگەنە دسەلمینن ئەو تێگەھێ ڤیکتۆر فرانکلی بکارئیناندی جھێ خۆ د سایکۆلۆژییا ناخ و دەروونێ ھندەک مرۆڤان دا بوونا خۆ یا ھەی. شەھید د.سلێمان دشیا ل ئەوروپا پالدەتن و پێیەکی لسەر پێ دی بھاڤێژیتن و نە ل منێ نەل تەیێ بکەتە فەلسەفا ژیانا خۆ، بەلی خیرەتا وی (قەبیل) نەکر. ئەوی، وەک فرانکل حەز دکەتن، ڕامان و واتایا ژیانا خۆ د واتا و ڕامانا ژیان و مانا خەلکێ کوردستانێ دا ددیت. ھزاران مرۆڤ ل کوردستانێ و جیھانێ ھەژینە گۆری پێلاڤا د.سلێمان ببن. گەندەلچی، دز و جەردە، نەیار و ئاژاوەگێڕ و...ھتد. د.سلێمان و پێشمەرگێ قەھرەمانێ کوردستانێ و فەرماندێ وان یێ گشتی جەنابێ سەرۆک بارزانی و شەھیدێن کوردستانێ ھێمایێ جوانترین تێگەە و زاراڤە و وشەیێن جوانێن مرۆڤایەتی و زانستێ نە و ھەلگرێن ئالایێ " ویستا ڕامانێ" ( ادارە المعنی)نە، کە سایکولۆژیا شانازیێ ب ھەمبێزکرنا وی تێگەھی دناڤ خۆ دا دکەتن. دەمێ مرۆڤ کویر ھزرێ تێدا دکەتن ل مرۆڤێ دمینیتە حێبەتی: باشە چەوا ھندەک مرۆڤێن پایە بلند د ڤێ ئاستێ ھزری و مێنتالیەتا جوان و مرۆڤدوستانە و نیشتیمانپەروەریێ دانە و ھندەکێن ھەین ڕامانا ژیانا خۆ د تێکدانا مرۆڤایەتی و کوردستانێ و ئاژاوگێریێ و ھەمی ڕەفتارێن دویر ژ ھەستا بەرپرسیارەتیێ و کوردایەتیێ دبینن؟ باشە ما مرۆڤ چ تشتە؟ خۆزی یان ھەمی مرۆڤ فریشتە و یان ھەمی ئبلیس بان، دا جیھان یان ببیتە شاما شەریف یان ژی بجارەکێ وێران ببیتن و مرۆڤ ژی وەکی دەیناسۆر و فیلێن مامووت نەمابان و ( فەنا ) ببانە! سەیرە د. سلێمان ژ کوردستانا باکوور و ژ وەلاتێ ئەلمانیا بھێتن و بگەھیتە ڤی ئاستێ بەرپرسیارەتیێ و ڕەوشتی، و ھندەکێن دیتر ژی ژ وی جھی بێن و وەسا نەبن، و ژلایەکی ڤە ھەلگرێ ئالایێ لێنینێ مەغۆل و نەڤیێ چەنگیزخانی، و ئەنگلس و مارکسێ خۆدێ نەنیاس، و ستالینێ گۆرجیێ دیکتاتۆر و شیۆعی بن و ژلایەک دیترڤە لبن عەبایێ مەلایەکێ وەکی خۆمێینیێ مۆسلمان ڤە ، یێ کو تنێ سالەکێ بەری ھنگی (و بڕێکا عەبدۆلا جەوادیێ ئامۆلی فەیلەسۆفێ مەزنێ وی سەردەمیێ ئیرانی ل ( ١٤٠٨ ک.) دەمێ دچیتە نک میخاییا گۆرباچۆڤی-سبھانی، ٢٠١١، ٤٠١ ) مزگینیا ھەڕفتنا دیوارێن شیۆعیەتێ و مارکسیزم-لێنینیزمێ ددەتە مۆسکۆ، دەواتێ بۆ تێکدانا کوردستانێ بکەن ؟ چ بوونەوەرک ھندی مرۆڤی یێ سەیر و سەمەڕ نینە. بەلێ پا ھندی فریشتەیێن وەکی شەھید د. سلێمانی و پێشمەرگەی ھەبن و فەلسەفا ژیانا وان ئەو بیتن یا ئەم دبینین و ئەو بھایێ ژیان و گیانێ خۆ د خزمەتا جڤاکا کوردستانێ دا دبینن، دێ ئەھریمەنپەرێست و دیکتاتۆر و تیرۆریست و گەندەلکار و ئاژاوەگێڕ و پڕبێژ و نیشتیماننەپەروەر و دوژمنێن کوردستانێ سەرشۆڕ و دامایی دمینن. شەھید سلێمان ئەم فێرکرین مرۆڤەکێ ڕاستەقینە و دەرووندروست و ڤالە ژ ئێش و ئازار و نەساخی یێن سایکۆلۆژی تنێ ئەو کەسە یێ ل ڕاستایا مرۆڤایەتی و کوردستانیان ھەست ب بەرپرسیارەتیێ ھەبیتن و ژیانا ڕۆژەکێ ب مێرخاسی و ئازادی ب سەد سالێن بندەستی و سەرشۆڕی ناھێتەگھۆڕین. مەزناھی بۆ خۆدایێ ئەھوەرامەزدا، و سەرفیرازی بۆ کوردستانێ و بەھشتا بەرین بۆ سلێمانی و تەڤایا شەھێدێن کوردستانێ بیتن، چونکی ئەوان فەلسەفا دروست یا د ژیانێدا ھەلبژارتی و ئەنجامدا ئەو فەلسەفە گۆپیتکا ساخلەمییا دەروونی لنک وان نیشان ددەتن. لدۆماھیکێ یێ شەھید نەبیتن بێگۆمان دێ د ناڤ نڤین و پێچۆلکێ و لسەر پشتێ مریتن، لێ تێگەھێ شەھید لبەر ناڤێ مرۆڤی مەزنترین پیرۆزی و دەستکەفتە، چونکی ب ھەمی پیڤەران شەھیدبوون پیرۆزە.
*ئەڤ بابەتە ل ژمارا (١٩٨٦) ێ ڕۆژناما ئەڤرۆ ل ( ٦/١١/٢٠١٦) ل لاپەڕێ(١٣) ھاتیە بەلاڤکرن.
*بسپۆرێ ئەکادیمی د زانستێن سایکۆلۆژی و پێداگۆگی/ زانینگەھا زاخۆ



Top