گەلۆ مەژیێ کوردان بۆ کەنگییە؟

گەلۆ مەژیێ کوردان بۆ کەنگییە؟
ئەو چەند ھزار سال بی فەیلەسۆف و زانایێن مە ئەم بسەردا بربین و وەسا تێگەھاندبین کە "مەژی"، ئەو پشکا فیزیۆلۆژیکا دکەڤیتە د کلۆخێ سەری دا، یێ ژپێخەمەت ھندێ ھاتیە دروستکرن دا ئەرکێ ڤاڤێر و جۆداکرنا قەنجیێ و خرابیێ و ھندەک شۆلکێن ھۆسا نیشانی مرۆڤان بدەتن. ئەم ھۆسا بسەرداچۆبین، ھەتاکۆ زانایەکێ مەزن بەریتانی، چارلز ڕۆبێرت دارڤین (١٨٠٩-١٨٨٢- Charles R. Darwin) چەند سالەکا چۆ و ل دارستانێن ئەفریقیا ڤەکۆلین ئەنجامدان و بەرھەمێ وان ھژمارەکا تیۆرێن گرنگ بین کە ئاماژەنە بۆ ھەبوونا " ململانێ بۆ مانێ" دناڤ گیانەوەر و زیندەوەران دا. بدیتنا وی سروشت باشترین مامۆستا و ئافرینەرە. ئەندام و کۆئەندامێن مرۆڤی وەک ھەر گیانەوەرەک و گیایەک دیتر دەستکردێ سروشتیە. کا چەوا گۆل و ھندەک داران ستری پێڤە ھەیە دا خوە ژ گەرما و تەحرا ھاڤینێ و سڕ و سەقەما زڤستانێ بپارێزن، و کا چەوا زەرافەی حەفکەکا درێژ ھەیە دا ژیانا خوە بپارێیتن و کا چەوا پلنگی و شێری و گۆرگی ددان و پەڕنجیک و نینۆکێن دڕ یێن ھەین بۆ بەردەوامیدان ب ژیانا خوە، و کا چەوا ماری ئالاڤێ پێڤەدانێ ھەیە و ... ھتد، و ئالاڤێن دیترێن خۆ پاراستنێ ھەنە، وەسا ژی بۆ مرۆڤێ کەلەش بچویک و لاواز و بێ دەستھەلات دڤیا ئامیر و کەرەستە و ئەندامەک جیاواز ھەبیتن دا ھاریکارییا وی بکەتن و وی ژ ژناڤچۆنێ بپارێزیتن و ئەڤ ئەندامە ژی تنێ مەژی( مێشکە). ب ھاریکارییا ڤی ئەندامی مرۆڤی یا شیای ب ھزاران سالان خوە لبەر زۆردارییا سروشتی و دڕنداتیا گیانەوەرێن ھۆڤ بگریتن.
ئەڤرۆکە ئەم جارەکا دیتر بۆ ڤێ چەندێ یێن ل ھیڤیا ھاریکارییا مەژیێ خوە. مەژیێ مرۆڤی بدرێژاھییا دیرۆکێ سەدان و ھزاران ئالاڤ داھیناینە دا ئەو بڕێکا وان خوە بپارێزیتن. ئەڤرۆکە ل کوردستانێ بەرەیەک یا ھەی و د ڤێ ڕاستیێ دگەھیتن و مەژیێ خوە بۆ ھندێ ئەم کوردستانێ ژ ژناڤچۆنێ و ھزاران جۆرێن زۆرداری و کیمیابارانکرن و ئەنفال و جینۆساید و ... ھتد، بپارێزین، ھزرەکا مەزن یا داھینای و ئەو ژی " بدەولەتبوونا کوردستانێ " یە و ئەڤە نە بەرژەوەندییەک تایبەت ب کەسەک و پارتەکێ ل کوردستانێ یە، بەلکۆ بەرژەوەندییەک گشتیە بۆ ھەمی ئاکنجیێن کوردستانێ بێی جۆداھییا نەتەوەیی و مەزھەبی و پارتایەتی و ئایینی و ...ھتد. بەلێ ل بەرامبەر ڤێ داھینانێ، بەرەیەک یێ پەیدابووی ل دژی ڤێ داھینانێنە و نەڤێتن ئەڤ پرۆسێسە سەر بگریتن. ھێجەت ژی گەلەک و مشەنە، مووچە، نەچاکسازی، قەیران، بایکوت، و ...!! ئەم نزانین بۆ وان و مەژی و مێشک و مێنتالیتەیا وان چ بێژین؟ بۆ وان یان بۆ خوە بگرین؟ بەلێ ئەم دێ پرسیارەکێ ئاراستەی وان کەین: ئەرێ ھوین بخۆدێ کەن مەژیێ ھەوە بۆچی ھاتیە ئافراندن؟ ھوین نزانن و نەشێن و یان وە نەڤێتن وەکی گۆرگەکی یان شێر یان پلنگەکی یان ژی ھیچ نەبیتن، بابۆ ھەما وەکی گۆلێ یان گیایەکی، کا چەوا بۆ بەردەوامیدان ب ژیانا خوە پەنجە و ددان و نینۆک و دڕک و ستری یێن خوە بکار دئینن، مفای ژ ڤی مەژی ( ئەقلی ) وەربگرن، پا ھوین لڤێ جیھانێ چ دکەن و بۆ چی ل ڤێ کوردستانێ دژین؟ ھەکەر مەژیێ وە ھند شیان نەبن د ڤێ داھینانێ بگەھن، دا بڕێکا وێ ھوین خوە و زارۆک و ئاییندێ خوە ژ ژناڤچۆنەکا مسۆگەر بپارێزن، پا مەژیێ وە چی تێدایە؟ بۆچی مەژیێ ھەوە بۆ تێکدانێ و شێواندن و بێبەختیکرن و ئاژاوە و ھێجەتگرتن و بەخالەتێ و دلڕەشی و زکڕەشیێ ھزاران داھینانان دکەتن بەلێ نەشێتن پەسنا ڤێ داھینانا کەڤنار و سروشتی بکەن، ئەوا ھندەیە خەلک و کورد و جیھان پێ دئاخڤیتن و بۆ ھاتنا وێ ڕۆژان و خولەک و چرکەیا دھژمێریت؟ پا ھوین چنە و مەژیێ ھەوە ژ چی ھاتیە دروستکرن؟ ھوین باوەرن گۆرگەک یان شێرەک، گاڤا دوژمنێ وان ل وان نێزیک دبیتن و دڤێتن وان ژناڤ ببەتن، دەست لسەر دەست ڕۆننە خوارێ و ل ھیڤیا پارچەپارچەبوونا خوە بمینن، و بھێن بایکوتا ژیانێ و خوارنێ بکەن یان بمیننە ب شێرێن دیتر ڤە و وان بخۆن و یان کارێن ھۆسا بێ ڕامان بکەن،و لدەمەکی وان نینۆک و ددانێن تێژ یێن ھەین؟ پا ئەڤ ددانە و نینۆکە بۆ کەنگینە؟... و پا مەژیێ ھەوە بۆ کەنگییە؟! ئەڤە ھوین چ تشتن!!؟؟
*ئەڤ بابەتە ل ژمارا (١٩٧١) ێ ڕۆژناما ئەڤرۆ ل ( ١٦/١٠/٢٠١٦) ل لاپەڕێ(١٣) ھاتیە بەلاڤکرن.
*بسپۆرێ ئەکادیمی د زانستێن سایکۆلۆژی و پێداگۆگی/ زانینگەھا زاخۆ




Top