ھندەک مرۆڤێن مەزن ھەتا نەمرن کەس بۆھایێ وان نزانیتن. فەیلەسۆف و زانایێ ئەرەبی یێ مەزن عەلی وەردی ( ١٩١٣-١٩٩٥) ئێکە ژ ڤان تۆخمە کەسان. ھندی ئەو یێ ساخ بی و دلێ وی لێددا ھەمیان و نەخاسمە لایەنێن ئۆلی و ئایینی دژاتیا وی دکرن و نۆکە ھێدی یا دەردکەڤیتن دنیا قەرداری وییە. وی نیشانی مرۆڤان دا چەوا ھزر بکەن دا د خوە و جیھانێ و ژیانێ بگەھن و بەختەوەر ببن. وی چ ( مۆعجیزە ) نینن، بەلێ تنێ شیا بیروباوەرێن زانایان بکەتە کۆد(code) و سیمبۆل بۆ بەختەوەرییا مرۆڤان، و نەخاسمە ل دەڤەرێن مە و ڕۆژھەلاتا ناڤین.
لەوما یا فەرە و پێدڤی و ئەرکە ھەمی مرۆڤێن ڤێ دەڤەرێ کار و ژیانان خوە بھێلن و بڕوینن پەرتووکێن وی بخوینن. سیاسەتوان، بازرگان، پێشمەرگە و فەرماندە، مامۆستا و قوتابی، مەلا و نەمەلا، ڕۆشنبیر و نەڕۆشنبیر، ئاغا و خۆلام، چایچی و ڕێڤەبەر، پرۆفیسۆر و نەپرۆفیسۆر، ژنێن مال و خاتون، یێن کرێت و یێن جان، ھەژار و بەلەنگاز، و دەولەمەند و فول زەنگین، فیتەر و گاڤان و شڤان، پیرەکچ و پیرە کۆڕ، و پیرەمێر و پیرەژن، شەریف و نەشەریف، مەی ڤەخوار و جگارەکێش، ھۆستا و شاگرد، دۆست و دوژمن، سکۆلاریزم(علمانی) و ئیسلامی، و فەرمانبەر و دەرچۆیێن نەدامەزرای، پالە و سەرپالە، حەمال و ھۆنەرمەند، مۆسلمان و نەمۆسلمان، کورد و فارس و ئازەر، و ئەرمەن، و تاجیک و بەلووچ ، و ئەرەب و تورکمان و تورک و ڕۆمی و و ئەفغانی، پاکستانی و ...ھتد، و دیندار و بێ دین و ( مۆلحد)، باش و خراب، ئاقل و بێئاقل، بەختەوەر و بەختڕەش، زیرەک و تەمبەل، ساخ و نەساخ، کەچەل و نەکەچەل، کۆرە و یێ ب چاڤ، و نڤستی و یێ ھشیار، و ...ھتد( ببۆرن ھەکەر مە تەخ و چینەک بێدەستی ژبیر کربیتن)، بلا پێکڤە دەست ژ کاری بەردەن و وەکی " ژان ددانی" ل ئەرد و ئەسمانی ل بەرھەمێن عەلی وەردی بگەڕھن و بدەستخۆڤە بینن و بخوینن دا تاما ژیانێ بزانن. ھەکەر بزانن دێ پارێ وان تێرا نانەکێ بتنێ بۆ ھەر دانەکێ ھەیە بلا وی پارەی ل کڕینا ڤان پەرتووکان بمەزێخن، و ژ خوە ھەکەر پارێ وان زەحفە و تەژی بێدەرانە و ل ژێر زەمین و بن ئەردی و ل بانکێن کوردستانێ و سویسرانە بلا گەلەکێ – نە ھندەکێ – ژێ ڕابکێشن و پەرتووکێن عەلی وەردی بکڕن و لسەر خەلکێ نەدار ژی دابەش بکەن دا بەختەوەری ژ وان ژی بگریتن و خێرەک ژی بگەھیتە خۆدانێ پارەی و ل شوینا مشک یان دزەک یان تورک و سویسرییەک پارێ وان بخۆتن یان ژی پارێ وان ب دەردێ پارێ سەدامێ گۆڕ ب گۆڕ بچیتن، بلا کورد و مرۆڤەک خێرێ ژێ ببینیتن. ( دنیا ) بەر ھندێ ناکەڤیتن مرۆڤ لسەر پشتا خەلکێ پارەی کۆم بکەتن و " مالێ ب تڕا ھاتی دێ ب فسا چیتن"! ژ خوە ھەکەر ھندەک نەزانن ب زمانێ وەردی وان پەرتووکان بخوینن بلا پاەی بدەنە ھندەک ڕەوشنبیر و وەرگێڕێن زیرەک و بێ لایەن و دروست و بویژدان تا وان بۆ سەر زمانێ شرینێ کوردی وەرگێڕن و بێخنە بەردەستێ خواندەڤانان. ھەکەر وەرگێڕ نەباش بن دێ ڕۆحێ عەلی وەردی تووشی ژانێ بیتن و پێنەخۆش بیتن.
ئەوێن لڤێ دەڤەرێ دژین و بەلکۆ ژی ھەمی جیھانی و پەرتووک و بەرھەمێن عەلی وەردی نەدیتین و نەخواندین ( خۆسارەتی دین و دنیایێ نە) و ھیچ تشتەکی ژ ژیانێ نزانن و نزانن جیھان ژ کیڤە دھێتن و کیڤە دچیتن. ئەو بازرگانێ خوە کرییە بەندە ( عەبدێ) پارەی، و ئەو حەز ژێکەرێ میسی و پیسی و ڕۆنالدۆیێن سەرکردێن مافیایێن شەلاندنا بەریکا نەزانان ل جیھانێ، و ئەو گەنج و سنێلەیێ بەندەوارێ ھێلا ئەنترنێتێ، و ئەو ژنکێن سپێدێ ھەتا ئێڤارێ نە بۆ قەنجی و ئاڤاکرنێ، بەلکۆ بۆ بەلبەلێ و فتنێ فەسادییا ڤی و یێ دی دکن و ڤەناندینە کا کی دێ فەسادییا مالا خوە بۆ وان کەتن و دا ئەو وەکی ڕادیۆیا (BBC) ڤەگۆھێزیتن، و ... ھتد، بلا چەند دەمژمێران ژی خوە ب چەند پەرتووکێن عەلی وەردی ڤە مژویل بکەن، دا خوە و خەلکێ و جیھانێ بنیاسن. دبێژن کەشتیەک ژ جھەکی بۆ جھەک دیتر بڕێکەفت و ل نیڤەکا دەریایێ بێ سەر و بن بەرزە بی. زانایەکێ زمانێ ئەرەبی تێدا بی و گۆتە کەسەکی کا ئەو چ ژ ڕێزمان( سەرف و نەحوێ) دزانیتن یان نە و زەلامی دا دیارکرن کە نزانیتن و زانای گۆتێ وەی بۆ تە و ژیێ تە ھەمی ( بەلاش) چۆ، و پشتی چەندەکێ تیفانەک مەزن ڕابی، و زەلام چۆ لایێ زانای و پرسیارا ھندێ ژێ کر کا مەلەڤانیا دزایتن یان نە و زانای ژی بۆ دیار کر " نە"، ئینا زەلامێ گۆتێ: " وەی بۆ تە ژیێ تە ھەمی ب ئاڤێ دا چۆ"! و ئەم ژی دێ لڤێرێ بێژین وان کەسێن بەرھەمێن عەلی وەردی نەدیتین و نەخواندین:" ئاخ بۆ ژیێ وان. ژیێ وان ھەمی ( بەلاش) و ب ئاڤی َدا چۆییە!"
ڕزگارکرن ژ نەباشیێ و بەختەوەرییا مرۆڤان خەما مەزنا عەلی وەردی بی و ئەڤە ژی ھەمان ئەو ئەرکە ئەوێ پێغەمبەر و فەیلەسۆف و مەزنان بستۆیێ خۆڤە گرتی. لەوما جھێ ئێکێ وەکی عەلی وەردی وەکی ھەر مرۆڤەکێ ڕاست و بەرھەمھینەر و خزمەتکەر بەھشتا بەرینە.
*بسپۆرێ ئەکادیمی د زانستێن سایکۆلۆژی و پێداگۆگی/ زانینگەھا زاخۆ