ئه‌مه‌وه‌ڵامی لوغزه‌كه‌تانه‌

ئه‌مه‌وه‌ڵامی لوغزه‌كه‌تانه‌
*زۆربه‌ی زۆری نێوه‌نده‌ستراتیژو توێژه‌ره‌كانی ئه‌مریكا پرسیارێكیان لا بووه‌به‌لوغز كه‌بۆچی له‌ساڵی (1990) تا ئه‌مڕۆ ئه‌مریكا له‌بورای سه‌ربازی سه‌ركه‌وتو بووه‌له‌عێراق به‌ڵام به‌دیوی سیاسی نه‌یتوانیوه‌ئامانج بپێكێ و حكومه‌تێكی مه‌ده‌نی هاوچه‌رخ دروستبكات. سه‌ره‌تا ده‌مه‌وێ ئه‌و باسه‌بگێڕمه‌وه: به‌ر له‌ته‌سلیمبوونی سه‌دام حوسێن له‌دانیشتنی خێمه‌ی سه‌فوان عیزه‌ت دوری چووه‌ئێران و ویستی له‌گه‌ڵ محه‌مه‌د باقر حه‌كیم دانوستان و دیدار ڕێكخا، حه‌كیم گوتبوی: گه‌ر هاتووه‌جڵه‌وی ده‌سه‌ڵاتمان ته‌سلیم بكا و واز‌له‌كورسی ده‌سه‌ڵات ده‌هێنێ ئاماده‌م بیبینم گه‌رنا با بڕواته‌وه‌و چاوه‌ڕوانی ئێمه‌بێ!. ئه‌م وه‌ڵامه‌وای كرد رێكه‌وتنی ره‌شماڵه‌كه‌مۆربكرێ و بۆشی باوك ده‌ستبه‌رداری له ‌ناوبردنی حوكمی به‌عس بێ، ئه‌مه‌ش به‌و هۆیه‌ی سه‌روه‌زیری به‌ریتانیا گوشاری خسته‌سه‌ر بۆش كه‌‌گه‌ر سه‌دام بروخێنێ ئه‌وا شیعه‌ی عێراق دێنه‌سه‌رحوكم و ئه‌وسا ئێران به‌ری ره‌نجی هاوپه‌یمانیه‌(30) قۆڵیه‌كه‌ده‌دورێته‌وه‌و وڵاتانی كه‌ندا و و میسر كه‌له‌و جه‌نگه‌ئه‌و په‌ڕی هاوكارمان بوون ده‌ڕه‌نجێن. ئه‌م كاریگه‌ریه‌وای كرد جۆرج بۆش له‌ترسی هه‌ژمونگه‌رایی ئێران ناچار بێ پرۆسه‌كه‌تا قۆناغی بۆشی كوڕ دوابكه‌وێ.
*روداوه‌كانی (11)ه‌ی سێپتێمبه‌ر گوشاربوون ئه‌مریكا ناچار بێ له‌هه‌ندێ بوار په‌له‌بكات ئیتر هه‌مومان ده‌زانین له‌ئه‌فغانستان چی رویدا و پاشان رژێمی ئه‌وسای به‌غداش روخا به‌ڵام میتۆدی هه‌ژمونی ئێران سه‌ركه‌وت و ئه‌مێستا ده‌بینین خه‌ریكه‌دوای په‌ڕ و باڵكردنی سوننه‌له‌ ناو خۆشیاندا حساباتی به‌فاكته‌ری به‌رژه‌وه‌ندی ئابوری و وه‌لای زیاتر بۆ تاران بكه‌ونه‌وێزه‌ی یه‌كتر.
*ئه‌مڕۆ شیعه‌له‌عێراق ته‌نها و ته‌نیا له‌سه‌ر پڕه‌نسیپی تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌به‌رامبه‌ر سوننه‌یه‌كگرتوون ناتوانن شه‌ڕی عه‌لی و عومه‌ر كه‌(1400) ساڵ به‌ر له‌ئه‌مڕۆ بو، خۆیانی لێ ده‌ربازكه‌ن. له‌كاتێكدا زۆربه‌یان وه‌ك رۆبۆت به‌كارده‌هێندرێن به‌ده‌لیلی ئه‌وه‌ی وڵاتی باڵا ده‌ست له‌م بواره‌بۆ به‌رژه‌وه‌ندی خۆی به‌كاریان ده‌هێنێ و به‌و هۆیه‌وه‌ئه‌مریكای ناچار كردووه‌له‌هه‌ر پرسێكی په‌یوه‌ند به‌عێراق له‌گه‌ڵ ئیران دابنیشێ و رێك بكه‌ون.
*له‌وه‌ڵامی پرسیاری به‌رایی، ئۆباما بۆیه‌هه‌میشه‌له ‌مه‌ڕ كتابی عێراق دڕدۆنگه‌، ئه‌و قسانه‌ی جۆن مێجه‌ری، بیركه‌وتۆته‌وه‌وه‌لێ تازه‌چاری ناچاره‌و گه‌ر شه‌ڕی داعش نه‌بوایه‌مه‌حاڵبوو ئه‌و هاوپه‌یمانیه‌تیه‌ی هه‌نوكه‌ی پێ ساز بوبا. به‌ڵام هاوكات شیعه‌ی سیاسی بزماریان له‌نه‌عشی خۆیاندا كاتێك به‌و چه‌شنه‌ی ئه‌مڕۆ هه‌ڵسوكه‌وت ده‌نوێنن كه‌ئه‌مه‌فریادڕه‌سه‌بۆ ئه‌مریكاش.
*كۆشكی سپی ئێستا ناتوانێ داوای یه‌كپارچه‌یی خاكی عێراق بكات شیعه‌تێكیدا نه‌ك كورد، شیعه‌سوننه‌ی ناچاركرد عه‌ره‌بی سوننه‌خه‌و به‌(وحدة – حریة – اشتراكیة) كه‌ی به‌عسه‌وه‌نه‌بینن و خوا خوایانه‌هه‌رێمێكیان پێ ڕه‌وا ببینرێ.
*واتا مه‌به‌ستمه‌بڵێم گه‌ر سه‌نته‌ره‌كانی توێژینه‌وه‌له‌ئه‌مریكا ده‌یانه‌وێ وه‌ڵامیان ده‌ست بكه‌وێ ده‌بێ به‌دوای تێزه‌كه‌ی جۆزێف بایدنه‌وه‌بچن كه‌داوای سێ جوگرافیای سه‌ربه‌خۆی ده‌كرد له‌عێراق. عێراق مه‌حاڵه‌ئارامی نه‌ناوخۆ نه بۆ‌هه‌رێمایه‌تی به‌خۆیه‌وه‌ببینێ، تا وه‌ك ئه‌مڕۆ بمێنێته‌وه‌.
*سه‌ربه‌خۆیی كوردستان دۆستێكی ستراتیژی بۆ واشنتۆن له‌ناوچه‌كه‌زیاد ده‌كات، كێ ده‌ڵی ڕه‌نگه‌سوننه‌كانیش هاو هه‌ڵوێست بن له‌وباره‌وه‌، به‌پێچه‌وانه‌وه‌نێوه‌نده‌كانیان هه‌رده‌بێ، به‌دوای لوغزی شكسته‌سیاسییه‌یه‌ك له‌دوای یه‌كه‌كاندا وێڵ و سه‌رگه‌ردان بن.
Top