تیۆرییەك هەیە دەڵێ، ناوی رەنگ پێوەرە بۆ ئاستی كەلتوورییانەی هەر نەتەوەیەك، نیشانەی دێرینایەتی و قووڵیی شارستانیەتی نەتەوەیە. ئەو تیۆرییە روونتر دێتە قسەو دەڵێ: هەرچەندی ناوی زۆرترین رەنگ لە زمانێكدا وشەی سادە بێت، ئەوە نیشانەی ئەوەیە نەتەوەی خاوەنی ئەو زمانە لە شارستانیەتدا فرە دێرینە.
وەك زانایانی رەنگناسی و پسپۆڕانی رەنگسازی باسی دەكەن، مرۆڤ لە سەرەتادا هەردوو رەنگی (رەش و سپی)ی ناسیوە، واتە هەموو شتێك وەك رەنگ بە لای مرۆڤەوە یان رەش بووە یان سپی. رەنگە وێنەی جارانی رەش و سپی، كە هێشتا فۆتۆی رەنگدار پەیدا نەبووبوو، وێنایەكی روون سەبارەت بەم بابەتە بە دەستەوە بدات. بۆیە دەشبینین ناوی ئەم دوو رەنگە لە زۆربەی زمانەكاندا پەیڤی سادەیە نەك لێكدراو یان داتاشراو. رەنگناسان دەڵێن، دوای جووتە رەنگی رەش و سپی، مرۆڤ رەنگی سووری ناسی، پاشان شین و زەرد و سەوز. بەم جۆرە تا مرۆڤ لە رووی شارستانیەت و ژیارەوە رووی لە هەڵكشان و پێشكەوتن كردووە، پتر لە دنیای رەنگ نزیك بووەتەوە، هەنگاوی بە ئاراستەی ناسینی رەنگ و فەلسەفەكەی هەڵێناوە.
ئەگەرچی ئەمڕۆ بۆ ناونانی گەلێ جۆرە رەنگ، كورد پەنا دەباتە بەر ناوی ئەو رەنگانە بە پێی ناوی بیانییان. ئەمەش كەم و كوڕییەكە لە ئاستی شارستانیدا، پێویستی بە پڕكردنەوەیە، بەڵام پڕكردنەوەیەك بە هۆشیاری و بە گوێرەی ریشە و دەستووری زمان و كەلتووری كوردی. لەگەڵ ئەوەشدا كورد بە گوێرەی ئەو تیۆرییەی لە سەرەتای ئەم وتارەدا ئاماژەمان پێ دا، دەكرێ وەك میللەتێكی خاوەن شارستانیەتێكی قووڵ و دێرین لێی بڕوانین. بۆ نموونە، ژمارەی ناوی سادەی رەنگ بە كوردی زیاترە لە ژمارەی ناوی سادەی رەنگ بە زمانی عەرەبی. ناوەكانی سادەی رەنگ لە زمانی كوردیدا ئەمانەن: (رەش، سپی، سوور، شین، زەرد، سەوز، پەمبە، بۆر، مۆر، بۆز). رەنگە ناوی دیكەش هەبێت و من نایزانم. بە گوێرەی ئەم تیۆرییە بێت، كورد لە رووی شارستانیەتەوە،یەكێكە لە نەتەوە هەرە دێرینەكان. كەم زمانی دنیا هەیە هێندەی زمانی كوردی ناوی سادەی رەنگی هەبێت. كەچی ئێستا كورد لە رووی ناوی رەنگەوە، نەتەوەیەكی هەژارە. دنیای رەنگ هێندە فراوان بووە، بە سەدان رەنگی نوێ پەیدا بوون، كەم زمانیش هەیە پەی بەو ناوانە ببات، كاریش بەو ئاراستەیەدا دەڕوات، كە فەرهەنگێكی هاوبەشی جیهانی بۆ ناوی رەنگ لە هەموو زمانەكاندا، گەڵاڵە ببێت.
لەگەڵ ئەوەشدا دەكرێ میكانیزمێكی دروست دابندرێ، بۆ وەرگرتن و هەرس كردنی ناوی نوێ و جێ كردنەوەیان لە نێو فەرهەنگی زمانی كوردیدا. هەڵبەت رەنگسازی هونەرە و هەم زانست. هەر رەنگێكی سەرەكی شەبەنگێك رەنگی لە تیرەوە بەرەو كاڵ لێ دەبێتەوە. رەنگ چووەتە نێو سیستەمی دیجیتاڵ و كۆمپیووتەریشەوە. واتە تەكنیك هاتووەتە خزمەتی رەنگەوە. خۆ ئەگەر لە سروشت بڕوانین، رەنگە بگەینە ئەو بڕوایەی كە رەنگ سنووری نییە، لە ژمارە نایەت. رەنگناسی ئەو زانستەیە، كە دەخوازێت پەی بە دنیای رەنگ و نهێنی و واتاكانی ببات. راڤەیەك لە بارەیەوە پێشكەش بكات.
رەنگ بەشێكە لە بوون و كەینوونەی شتان. زانستی فیزیا دەركەوتنی رەنگ بە هەڵگەڕانەوەی پرشنگی رووناكی گرێ دەدات. فیزیاناسان پێیان وایە رەنگ لە دیاردەیەكی فیزیاییەوە سەرچاوەی گرتووە. دەكرێ بڵێین یەكێ لە خەسڵەتە سەرەكییەكانی هەر شتێك رەنگە. هەموو شتێك بە جووتەی (رەنگ و شێوە)، (رەنگ و قەبارە: بارستایی) دەناسرێتەوە. واتە رەنگ بەشێكە لە هەبوونی هەر شتێك، هیچ شتێك نییە رەنگدار نەبێت.
لە رووی هزر و دەروونەوە، رەنگ ئاوێتە بە بیر و ئەندێشە و خەیاڵی مرۆڤ دەبێت، لە نێو هەست و نەستی ئەودا ئامادەیە. لەو سۆنگەیەوە، رەنگ وەك دیاردەیەكی دیدەیی دەردەكەوێت. هەر لە پای ئەمەشە، كە رەنگ لە چەندین هونەردا وەك توخمێكی سەرەكی ئامادەیە. لە تێكڕای لقەكانی هونەری شێوەكاریدا، رەنگ توخمێكی پێكهێنەری بەرهەمی هونەرییە. ئەگەر لە باری گریمانەدا، رەنگ لە هونەر دوور بخەینەوە، ئیدی ئەوكات هونەر لە هونەرایەتی دەكەوێت. هەڵبەت دوور خستنەوەی رەنگ لە هونەر و لە هەر رواڵەتێكی ژیان، كارێكی كردەنی نییە، نابێت و نەبووە، چونكە هیچ شێوەیەك، هیچ رواڵەتێك، هیچ قەبارە و روووبەرێك، هیچ دیمەن و مەودایەكی بینین (تەنانەت خاڵ و هێڵیش) بێ رەنگ نییە. هەڵبەت مرۆڤ هەر چۆنی بڕوانێت، بجوولێت، كار بكات یان بە خەیاڵدا بچێت، رەنگ لە ژیانی و هزر و زەین و خەیاڵی ئەودا ئامادەیە.
رەنگ لە هەموو بوارێكی ژیانی مرۆڤدا ئامادەیە، بەڵام لە هونەری شێوەكاریدا رەنگ یەكێكە لە دوو توخمی سەرەكی (رەنگ + شێوە).بەدەر لە هەبوونی رەنگ، ناكرێ وێنای تابلۆ یان هەر چەشنە هونەرێكی دیدەیی بكەین. رەنگ پەیوەندییەكی بەتینی بە لایەنی دەروونی، هەروەها سەلیقە و حەز و خولیای مرۆڤەوە هەیە. جا بۆیە دەبینین لە پۆشینی بەرگ و پۆشاكدا، لە دیكۆر و هەر كردەیەكی رەنگسازیدا، هەمەڕەنگییەكی بێ سنوور لە رووی رەنگەوە بەدی دەكەین. لە رووی بیر و ئایدیاشەوە، مرۆڤ بە پێی شوێن و كات، بە پێی باری شارستانی و كەلتوور، بە گوێرەی رەوشی دەروون و ژینگە، بە شێوەی جیاجیا لە رەنگ دەڕوانێت. رەنگ مۆركێكی هێماییانەشی هەیە، لە هەموو بوارێكی ژیاندا سوود لەو مۆركە وەردەگیرێت. بۆ نموونە، هەر وڵات و نەتەوەیەك ئاڵایەك دەكاتە هێمای خۆی. ئەو ئاڵایەش لە دوو توخمی (رەنگ + فۆرم) پێك دێت. فۆرمەكە زۆر جار لە شێوەی هێڵكارییەكی ئەندازەیی یان نەخشێكی سادە و چڕە هێمادارە، رەنگ ئەركی تەواوكارانە لە گەڵاڵە بوونی هێماییانەی ئاڵادا بەدی دەهێنێت.رەنگ بە دەم خواستی دەروونی و حەزی مرۆڤەوە دەچێت. رەنگ خۆی رواڵەتێكی بێلایەن و بابەتییانەیە، مرۆڤ دێت واتا و رەهەندی هێماییانەی پێ دەبەخشێت.