بارزان سەید كاكە قایمقامی مەخمور بۆ (گوڵان): باشترین هەنگاو تا ئێستا ئەوە بوو كاتێك سەرۆك بارزانی داوایكرد كە پێویستە بەگشتی بەشێك لەپارەی نەوت بۆ ناوچە دابڕاوەكان تەرخان بكرێ و قەزای مەخموریش بایەخی پێ بدرێت
تیمێكی گوڵان بەرەو شارۆچكەی مەخمور بەڕێكەوتن، لەڕێگا دیمەنی وشكایی ناوچەكە سەرنجی راكێشابوون، گەرچی ئەو ناوچەیە دارودرەخت و سەوزایی كەمە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا رووبەرێكی بەپیتی فراوان پێك دەهێنێت،چونكە باشترین خاكی هەیە بۆ كشتوكاڵ بەتایبەت خاكێكی بە بەرەكەت بۆ چاندنی گەنم و جۆ، هەروەك چۆن قایمقامی مەخمور پێی راگەیاندون كە ناوچەكەیان خاوەنی (یەك ملیۆن دۆنم) زەوی كشتوكاڵییە، بۆیە قەزای مەخمور بەوە ناسراوە كە دەتوانێ پێداویستی ئاردی هەموو وڵاتی عێراق دابین بكات و سایلۆیەكی گەورەی لێیە (200 ) هەزار تەن گەنم و جۆ لەخۆدەگرێت.
جگە لەوە چیای قەرەچوغ چەندین جۆر كانزای تێدایە، هەروەها (300 تا 400) بیرە نەوت لەسنوورەكەیدا هەیە، لەدووتوێی راپۆرتەكەیاندا تیمی گوڵان چاویان بە ژمارەیەك لەدانیشتووانی شارەكە كەوتووە، كەموكورتی خزمەتگوزارییەكان و یەكلایی نەبوونەوەی چارەسەركردنی كێشەی ناوچە دابڕاوەكانی هەرێمی كوردستان و فەرامۆشكردنی ئیدارەی پارێزگای موسڵ لەگرنگترین خەمەكانی ئەو هاووڵاتیانە بوون، ئیدارەی پارێزگای موسڵ بەتەواوەتی و یەگجاری شارەكەیانی فەرامۆش كردووە، هاوكات هاووڵاتیان رەخنە و ناڕەزایەتی گەورەیان بەرامبەر حكومەتی هەرێمی كوردستان هەبووە و بەكەمتەرخەمیان داناوە، لەبەرامبەر تەرخان نەكردنی بودجەیەك بۆ ئەنجامدانی پرۆژە خزمەتگوزارییەكانیان، لەكاتێكدا ئەوان لەگەڵ هێزە شۆفێنیەكانی پارێزگای موسڵ و تیرۆرستان لەپێشەوەی رووبەڕووبوونەوەدان، گەرچی بەپێی وتەكانی قایمقامی مەخمورلە ساڵی 1992 كە پەرلەمان و حكومەتی كوردستان دامەزراوە تاساڵی 2003 لەماوەی ئەو 11ساڵەدا حكومەتی كوردستان پتر لە سێ هەزار گوندی ئاوەدانكردۆتەوە و پڕۆژە و كارو ئیشێكی زۆری بۆ شار و شارۆچكەكانی كوردستان ئەنجامداوە، بەڵام مەخمور و ناوچەكە لەو كارەخزمەتگوزاریانەی حكومەتی كوردستان تا رادەیەك بێبەشبوون، بەمەش مەخمور زیانێكی گەورەی لەبواری ئاوەدانكردنەوە بەركەوتووە. لەدوای (2003)وەش دوو ئیدارەیی كاریگەری نێگەتیڤی لەسەر قەزای مەخمور دروستكردووە.
لە 2006 تا 2008 كە لیستی برایەتی نەینەوا لە موسڵ باڵا دەست بوو هەندێك خزمەتگوزاری لە مەخمور پێشكەش كرا، بەڵام ناكرێت دانیشتووانی ئەم ناوچە فراوانە تاكو ئێستاش كارەباكەیان بەتۆڕی كارەبای نیشتمانی نەبەسترابێتەوەو سەرچاوەی ئاوی خواردنەوەیان لەژێر دەسەڵاتی خۆیان نەبێت و پرۆژەكانی ئاودێری لەناوچەیەكی كشتوكاڵی و لەوەڕگادا پشتگوێ خرابێت و دەیان پێداویستی تری هاووڵاتیان و داواكاری یەكە ئیداریەكەی بێ وەڵام بمێنێتەوەو پشتگوێ بخرێت.
هەر بۆیە دووبارە دیاردەی كۆچی پێچەوانە لەمەخمورەوە بۆ شاری هەولێر دەستی پێكردۆتەوە، ئەمەش نەك تەنیا زیانی لەسەر ئاوەدانكردنەوەی ناوچەكە دەبێت بەڵكو مەترسی ستراتیژی و سیاسیشی لێدەكەوێتەوە، چونكە مەخمور لەناوچەیەكدایە كە هێشتا بەتەواوەتی كێشەی گەڕانەوەی بۆ سەر هەرێمی كوردستان یەكلانەبۆتەوە.
بۆ ئەوەی وەكو (جەلەولا و سەعدیە)مان بەسەر نەیەت لیستی حەدبامان بایكۆت كرد
بارزان سەید كاكە قایمقامی قەزای مەخمور لە وەڵامی چەند پرسیارێكی (گوڵان) دا باسی لە هۆكارەكانی گرفتی خزمەتگوزاری و نەبوونی پڕۆژە گرنگ و پێویستیەكان كرد، ئۆباڵەكەی خستە سەر ئیدارەی لەموسڵ، لەم رووەوە بەڕێزیان پێی راگەیاندین:( شاری مەخمور لە دوای ئازادی عێراقەوە بەهۆی دوو ئیدارەیی لەبواری خزمەتگوزاری بێبەش كراوە، لەم دوو ساڵەی دواییشدا لەئەنجامی باڵادەستی لیستی حەدبا لە ئیدارەی شارەكەدا سستیەكی زۆر كەوتۆتە ناو كارو پڕۆژەكانی ناوچەكەوە، ئەمەش هۆكارەكەی دەگەڕێتەوە بۆ خراپی ئیداریی و ئەو هەڵسوكەوتە شۆفینیانەی دەرهەق بەناوچەكە دەكرێت.
هەر بۆیە ئیدارەی مەخمور بایكۆتی خۆی لەبەرانبەر ئیدارەی پارێزگاكە راگەیاندووە و ئاستی پێوەندییەكانی نێوان لیستی حەدبا و ئیدارەی مەخمور تێكچووە..) سەبارەت بەوەی ئایا هۆكاری بایكۆتەكە چییە و چ سوودێكی بۆناوچەكە هەبووە ؟
قایمقامی قەزای مەخمور ئاماژەی بەوەدا: سروشتی كاركردنی لیستی حەدبا لەیەكەم ڕۆژەوە ڕوون و ئاشكرایە و دوو خەسڵەتی خراپیان هەیە، یەكەم بەهەموو هەوڵ و توانایانەوە دژایەتی كوردی ناوچەكە دەكەن، دووەم خەسڵەتیان ئەوەیە گرنگی زۆر بەناو شاری موسڵ دەدەن.
ئەم دوو هۆكارە كاریگەرییەكی نێگەتیڤانەی لەسەر بارودۆخی قەزای مەخمور دروست كردووە، هەر بۆیە ئێمە لەگەڵ هاتنی لیستی حەدبا بایكۆتمان كردو سوودی بایكوتكردنمان لەگەڵ ئیدارەی حەدبا وایكرد كە ئەوان نەتوانن دەست لەناو ئیشوكارەكانمان وەربدەن ؛ چونكە ئەوان دەیانویست ئاسایش و پێشمەرگە لە ناوچەكە دەربكەن، ئەمەش دەبووە هۆی تێكچوون و شێواندنی باری ئەمنی ناوچەكە، وەكو ناوچەكانی سەعدیە و جەلەولامان بەسەر دەهات ژیانی دانیشتووانی ناوچەكەمان دەكەوتە بەرهەڕەشەو مەترسی و خەڵكەكە دووبارە كۆچیان دەكردەوە، ئەمە جگە لەوەی لەڕووی نەتەوەیی و پەروەردەوە زۆر زەرەرمەند دەبووین، هەر بۆیە دەستبەجێ پەروەردەو فێركردنمان خستەوە سەر هەرێمی كوردستان.
لە قەزای مەخمور تەنیا(6) هەزار خێزان لە كۆی (18500) خێزان قەرەبوو كرانەوە
سەبارەت بەپرسیارێكی گوڵان بەوەی ماددەی(140) لەم ناوچەیە بەكوێ گەیشتووە قایمقامی مەخمور وتی : ماددەی(140) لە هەموو روویەكەوە دواكەوتووەو پێویست بوو لە 2007 قۆناخی سێیەمی جێبەجێ بكرێت، ئەوە(2010)یەو تا ئێستا لە قۆناخی یەكەمداین و دەبێ لە قەزای مەخمور(18500) خێزان قەرەبوو بكرێنەوە، گەرچی تا ئێستایش تەنیا(6) هەزار خێزان قەرەبوو كرانەوە و زەویمان بە خێزانەكان داوە. لەسەرەتا بابێن زەوییەكان لەسەر خۆیان تاپۆ بكەن و لە پاشان داوای پێشینەی خانووبەرە بكەن، گەرچی ئێمە قۆناخ بە قۆناخ كار لەسەر ئەمە دەكەین. پاش قەرەبووەكە زەوییان پێدەدەین و لە پاشان سەرژمێری دەست پێدەكات و پێویستە خەڵكەكە لە كاتی دەنگدان وسەرژمێرییەكەدا ئامادەبن، بێگومان چارەنووسی ناوچەكە و گەڕانەوەی بۆ سەر هەرێمی كوردستان بە تەواوی پێوەندی بە دەنگ و ئامادەبوونی دانیشتووانی ناوچەكە و سنوورەكەوە هەیە.
كارو پرۆژەكانی مەخمور
لەسەر بودجەی حكومەتی كوردستانە
ئیدارەی ئێستای موسڵ بەبیروباوەڕێكی خراپ لە دژی كورد كار دەكەن، ماوەی پتر لەدوو ساڵە گرنگی بەناوچەكە نادەن، بۆیە هاووڵاتیان و ئیدارەی مەخمور هەڵویستیان لەبەرامبەریان وەرگرتووە، بۆئەم هەڵویستە بەرزەی خەڵكی ناوچەكەو ئیدارەی مەخمور؛ دەبێت حكومەتی كوردستان بۆخزمەتكردنی ناوچەكە تا چ ئاستێك كارو پڕۆژەی ئەنجام دابێت؟ بوودجەی كارو پڕۆژەكانی ئەم قەزایە لە كوێوە تەرخانكراوە؟ لەمبارەیەوە قایمقامی مەخمور وتی: حكومەتی هەرێمی كوردستان بەهەرجۆرێك بێت تا ساڵی 2006 لەبواری ئاوەدانكردنەوەو پڕۆژە خزمەتگوزارییەكان بۆ مەخمور درێخی نەكردووە، ماوەی دووساڵە لەگەڵ هاتنی لیستی حەدبا هەموو كارو ئەركەكانی شاری مەخمور كەوتۆتە سەر حكومەتی كوردستان بەتایبەتی لەسەر بوودجەی پارێزگای هەولێر، بەڵام دیسان بەو بوودجەی كە لەلایەن حكومەتی كوردستانەوە بۆ ناوچەكە تەرخان دەكرێت ناتوانرێت كار و پڕۆژەی گەورە و ستراتیژی ئەنجام بدرێت، بەڵكو مەخمور پێویستی بە بوودجەیەكی تایبەت هەیە بۆ بەرزكردنەوەی ئاستی خزمەتگوزارییەكان، هەروەها قایمقامی مەخمور پێی وابوو لە لایەنی كارگێڕی بۆشایی بەدی ناكرێت و لە بواری ئاسایشەوە ئەوپەڕی هەوڵ و توانا خراوەتەگەڕ بۆیە ناوچەكە هێمن و پارێزراوە.
مەخمور سەرەڕای ئەوەی چەند كار و پڕۆژەی بۆ كراوە، بەڵام بەپێی پێویست و لە ئاستی داواكاری دانیشتووانەكەیدا نییە
نەبوونی خزمەتگوزارییە سەرەكییەكانی كارەبا و ئاوی پاك وخاوێن و ئاوەڕۆو پێداویستییە بنەڕەتییەكانی دیكە لە گرنگترین دواكارییەكانی دانیشتووانی مەخمورە؛ سەبارەت بە كارو پڕۆژە خزمەتگوزارییەكان و ئاستی ئاوەدانكردنەوەی ناوچەكە لە ماوەی حەوت ساڵی رابردوودا قایمقامی مەخمور وتی : قەزای مەخمور سەرەڕای ئەوەی چەند كار و پڕۆژەی بۆ كراوە، بەڵام بەپێی پێویست و بەپێی داواكاری دانیشتووانەكەی نییە، بەڵكو پێویستی بە ئاوڕدانەوەی جددی و زیاتر هەیە، لەبەر ئەوەی لەساڵی 1987 لەلایەن ڕژێمی عێراقەوە وێرانكرا و گوندەكانی روخێنرا و ژێرخانەكەی هەر لە ئاوی خواردنەوە تا دەگاتە كارەبا و قوتابخانە و ڕێگاوبانەكانی تێكدرا و ناوچەیەكی خاپوور و بێسەروبەرمایەوە، لەگەڵ ئەمەش دا بەهەماهەنگی لەگەڵ لایەنە پێوەندارەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە بواری خزمەتگوزاری كاریان بۆ كردووین، لەوانە ئەو گوندانەی ئاوەدانكراونەتەوە لە (90%)ی كارەبای بۆچووەو لە ناوەندی قەزا(22) مزگەوت و چوار هۆڵی بۆنە
ئاینیەكان دروستكراوەو ناحیەی دیبەگە لە سەربازگەیەكەوە بۆتە شارۆچكەیەكی جوان و بۆ یەكەمجارە لە مێژووی مەخموردا (ئینارە) بۆ رووناك كردنەوەی شەقامەكانی شارەكە دانراوە، پڕۆژەی دووەمی ئاوی خواردنەوە كە لە گاوەرە دێت ئەنجام دراوە و جووت سایدی (هەولێر – مەخمور) لەژێر جێبەجیكردندایەو بڕیار دەرچووە قوتابخانەیەكی (27 ) پۆلی لە مەخمور دروست بكرێت.
پێویستە تۆڕی وزەی كارەبای مەخمور
بەكارەبای نیشتمانی كوردستانەوە ببەسترێتەوە
هەڵبەتە لەكاتی كەمی بودجەو كەوتنەوەی هەر گرفتێكدا پێویستە یەكە ئیدارییەكان بەپێی پێویست و توانا بكەونە خۆیان و بەبەرنامەو پلانێكی رێكوپێكەوە ڕێگا نەدەن كارەكان بووەستێت و گرفتەكان بێ چارەسەر بمێننەوە، بەتایبەتی گرفتی كەمی پێدانی ماوەكانی كارەبا بەهاووڵاتیان، لە وەڵامی ئەوەی بزانین پێداویستی سەرەكی دانیشتووانەكە چییە و بەرنامەو پلانیان بۆ چارەسەركردنیان هەیە، قایمقامی مەخمور پێی وابوو: ناوچەكە و خەڵكەكەی زوڵم و ستەمێكی زۆریان دەرهەق كراوەو نازیان لەسەر ئیدارەكەو حكومەتی كوردستان هەیە، بۆیە پێویستە بۆ ئاوڕدانەوە لە ناوچەكە بەرنامەو پلانێكی تۆكمەی بۆدابنرێت، تاوەكو بتوانرێت لەماوەیەكی دیاریكراودا شار و گوندەكانی ناوچەكە كەمترین گرفت و كێشەی خزمەتگوزاریان هەبێت، پێش هەموو كارێك پێویستە تۆڕی دابەشكردنی كارەبای مەخمور بە پارێزگای هەولێر ببەسترێتەوە، پێویستە هێلێكی تۆڕی دابەشكردنی كارەبای (132كەی ڤی ) بۆ مەخمور ڕابكێشرێت بۆئەم پڕۆژەیە نووسراومان كردووە لە ئەنجومەنی وەزیران بۆ ئەو پرۆژەیە پێویستمان بە گوژمەی (16) ملیۆن دۆلارهەیە، بەڵام تائیستا ڕەزامەندی لەسەر نەدراوە.
سەبارەت بەوەش ئەگەر ئەمساڵ وشكە ساڵی یان كەم بارانی بێت، چۆن خۆیان بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئامادەكردووە، ئایا بوودجەیان بۆ ئەو مەبەستە هەیە (بارزان سید كاكە) وتی : بۆ ئەو مەبەستە هیچ جۆرە بوودجەیەكمان نییە تەنیا سێ ملیون دینارمان بۆخەرجی ناو فەرمانگەكەمان هەیە، بەڵام هاوكاری و ئاسانكاریمان بۆجووتیاران كردووە كەبیری ئاو لەناو زەوییەكانیان لێبدەن و ئامێری ڕژاندن و تۆوی گەنمیشیان پێدەدەین. لەوكاتەدا ئەگەر بارانیش نەبارێت دەتوانن تۆوی گەنم بكەن.
هەروەها ئاماژەی بەوەشدا پێویستە حكومەت یان پارێزگاری هەولێر لەناو بودجەكەیان بڕێك بۆ یەكەی ئیدارەی مەخمور تەرخان بكەن، تاوەكو كارو پڕۆژەی زیاتر لەناوچەكەدا ئەنجام بدرێت، ئەمساڵ هەندێك دەسەڵاتی ئیداریی دراوە بەبەرپرسی یەكە ئیدارییەكان، بەڵام تائێستا دەسەڵاتی دارایی لەگەڵدا نییە. بەلایەنی كەم پێویستە بوودجەیەك لەبەر دەست بێت بۆ پڕۆژەیەكی بچووك یان بۆ داواكاری گوندیك یان گەڕەكێك، بەڵام لەمبارەوە باشترین هەنگاو ئەوەیە وەك گوێبیست بووینە لەسەر فەرمانی ڕێزدار سەرۆك بارزانی بەشێك لەپارەی نەوت پێویستە بۆ ناوچە دابڕاوەكان بەگشتی تەرخان بكرێت و ناوی قەزای مەخموریش هاتووە كەگرنگی پێ بدرێت.
پڕۆژەی ئاودێری خەونی جووتیارانە
هەروەها پڕۆژەی ئاودێری یەكێكە لەو پڕۆژانەی كە ناوچەكە زۆر پێویستی پێیەتی، لەبەر ئەوەی (یەك ملیون دۆنم) زەوی كشتوكاڵی بەپیت و بەرەكەت لەسنووری قەزای مەخمور هەیە، بەڵام لەكاتی نەباران نەبارین و وشكەساڵییەوە جووتیاران بێئومێد دەبن و بەرژەوەندییان لەناوچەكە تێكدەچێت، بەڵكو بەپڕۆژەی ئاودێری ناوچەكە دەبووژێتەوە، گەرچی ئێستاكە قۆناغی یەكەمی پڕۆژەی ئاودێری لە( خەبات) بۆ( شەمامك) ڕەزامەندی لەسەردراوە كە بوودجەكەی (50) ملیۆن دۆلارە، ئەوەش بەشێكی دیاریكراوە بەڵكو پێویستە قۆناغی دیكەو پڕۆژەی ستراتیژیی ئاودێری لە ناوچەكە جێبەجێ بكرێت، هاوكات هاوكاری و یارمەتیتر بەجووتیاران دەدرێت كە (10%)ی پێداویستەكانیان پڕناكاتەوە بۆیە دەبێت یارمەتی و پشتگیری كردنی جوتیاران بەپێی پێداویستیەكانیان بێت، هاوكات گرفتی ئاوی خواردنەوەمان بەرچاوە دەبێ تۆڕی دابەشكردنەكەی ناو قەزا لەو شوێنانەی پێویست دەكات نۆژەن بكرێتەوە و زۆرگرنگە پڕۆژەی ئاوی (سوڵتان عەبدوڵڵا ) بۆلای گوندەكانی ( زمارە ) كە لەسەر زێی گەورەیە لە ناحیەی( گوێڕ )بگوازرێتەوە، چونكە بەم كارە سەرچاوەی ئاوی خواردنەوە دەگەڕێتەوە ژێر دەسەڵاتی خۆمان.
كێشەی زەوی كشتوكاڵی و
تۆماركردنی خانووبەرە
كێشەی زەوی كشتوكاڵی و تۆماركردنی خانووبەرە لە ناوچەكەدا بەیەكێك لەو كێشە ئاڵۆزانە دادەنرێت، بەتایبەتی گەڕانەوەی زەوی بۆ خاوەنەكانی و ئەنجامدانی ماستەرپلان بۆ گەورەبوون و فراوانبوونی مەخموور، سەبارەت بەم كێشانە بەڕێزیان وتی:
بەراستی كێشەی زەوی كشتوكاڵی لە ناوچەكەدا گرفتێكی گەورەبوو، دواجار لە ساڵی 1978 زەوی كشتوكاڵی بەسەر جووتیاران دابەشكراوەتەوە و تا ئێستا زۆر گۆڕانكاری بەسەر داهاتووە، خاوەنی زەوی هەیە ئێستا بۆتە فەرمانبەر و لە گوندەكە دانانیشێت، بەڵام لە دوای 2003 بێ ئەوەی گوێ بدەینە مەرجەكان پێمان باشبووە وەكو قۆناخی یەكەم زەوییەكانیان بۆ بگێڕینەوە، بەڵام ئەمە نەكرا،دواتر بە ناچاری پەنامان بردە بەر چارەسەری كاتیی، لە رێگای لیژنەكانی ململانێی زەوی و زارەوە، ئێستاكە لە ناحیەی قەراج و قەزای مەخمور كێشەمان كەمە و ئەم كێشەیە پتر لە ناحیەی دیبەگە هەیە، لیژنەیەك لە هەولێر هات توانی تا رادەیەك كێشەكان چارەسەر بكات و بەڵام ئێستاش پاش حەوت ساڵ بەشی زۆری ئەو كێشانە وەك خۆی بە بێ چارەسەریی ماونەتەوە، بۆیە باشترین رێگاچارە ئەوەیە جارێكیتر زەوییەكانی ئەم ناوچەیە دابەش بكرێتەوە بەو مەرجەی ئەو خەڵكەی دێـت نیشتەجێ دەبێت و لە گوند و ناوچەكە دەمێنێتەوە و زەوی پێبدرێت ئەوانەی لە شارن و فەرمانبەرن زەوییەكانیان لێ وەربگیرێتەوە و پێیان نەدرێت، ئەمەش پێویستی بە بڕیاردانی وەزارەت هەیە تا خزمەت بە ئاوەدانكردنەوەی ناوچەكە و برەودان بە كەرتی كشتوكاڵ بگەیەنرێت، هاوكات زەوی موڵكمان هەیە كە حكومەت خستویەتیە سەر وەزارەتی دارایی ئێستا دەستەیەك هەیە بە بەناوی دەستەی سكاڵای زەویوزار بەپێی یاسای(13) لە 2010 كارەكانی خۆی ئەنجام دەدات كە تا رادەیەك باشە، بەڵام دیسان سستی هەیە لەبەڕێوەبردنی كارەكان و نەبوونی نیەتێكی پاك هەیە بۆ جێبەجێكردنی بەتایبەتی لە سنوورەكانی موسڵ و كەركووك، ئەمەش گرفتێكی گەورەیە.
هەروەها ئەو خانووانەی كە كاتی خۆی حكومەتی بەعس نەیهێشتووە تاپۆ بكرێت لەمبارەشەوە كۆمەڵێك گرفت هەیە، چونكە ماستەرپلان ئەنجامدراوە وخانوو هەیە بە بەر شەقام كەوتووە و هەیە بە بەر باخچە و خزمەتگوزاری كەوتووە و پلانمان بۆ ئەمانەش هەیە و بەنیازین چارەسەریان بۆ بدۆزینەوە.
سەبارەت بە ماستەر پلانی قەزا و ناحییەكان قایمقامی مەخمور وتی : ماستەر پلانی ناحیەی دیبەگە تەواو بووەو بۆ قەزای مەخمور هەنگاومان ناوە ماستەرپلانێك دانراوە و كاری لەسەر دەكرێت، تاوەكو بەشێوازێكی گونجاو سەردەمیانە بە ئەنجام بگات بۆ ئەوەی شارەكە بەشێوەیەكی باش و هاوچەرخانە گەشەپێبدەین و رێكی بخەین. لەلایەكی ترەوە بەرنامەمان هەیە بۆ رێكخستنەوەی شەقامەكانی گەڕەكەكان و كۆنكرێت كردنیان، هەروەها بەنیازین لە ماوەی دوو ساڵدا مەخموری تازە لەسەر دیزاین و شێوازێكی مۆدێرن ئاوەدان بكەینەوە، ئێستاكە چاوەڕوانین كە پلانێك بۆ مەخموری نوێ دابڕێژین لە پاشان پێوەرەكان گونجاوبن و هەستن بە دابەشكردنی زەوییەكان و كار و پرۆژەكانی خزمەتگوزاری لەسەر بنەمای دیزاینی باش و سەردەمیانە جێبەجێ بكرێت.
نەخۆشخانەیەكی (100) قەرەویڵەیی
پێداویستیەكی سەرەكی سنووری قەزای مەخمورە
سنووری قەزای مەخمورجگە لە چەند بنكەیەكی تەندروستی هیچ جۆرە نەخۆشخانەیەكی نییە و هەرچەندە لە بنكەكان پزیشك و كارمەندی تەندروستی و ئۆتۆمبێلی فریاكەوتنیان هەیە، بەڵام پشكنین و داودەرمان و كارەكانیان بەپێی داخوازی و پێداویستی خەڵكەكە نییە، لەمبارەوەیە قایمقامی مەخمور ئاماژەی بەوەدا كە سنوورەكەیان پێویستی بەنەخۆشخانەیەكی (100) قەرەویڵەیە و داواكاری سەرەكی هاووڵاتیانی ناوچەكەشە، هاوكات كردنەوەی پەیمانگا یان كولێژیك لە مەخمور سوودێكی زۆری بۆ سنوورەكە هەیە، دەبێتە یەكێك لەو هۆكارانەی پشتگیری دانیشتووانەكەی دەكات بۆمانەوەیان لە ناوچەكەدا، لەبارەی ئەوەی چ لایەن و وەزارەتێك زۆرترین پڕۆژەی ئەنجام داوە قایمقامی مەخموردەڵێت: زۆرترین كارو پڕۆژەكانمان لەلایەن پارێزگای هەولێرەوە ئەنجام دراوە، هەندێ كارو ئیشیش وەزارەتەكان كردوویانە.
هەموو كەسێك حەزدەكات لەشوێنێك بژی خزمەتگوزاری و هەلی كاركردنی باشی تێدا بێت
لەلایەكی تر قایمقامی مەخمور ئاماژەی بەوەدا دیاردەی كۆچی پێچەوانە لە ناوچەكە بۆ ناو هەرێمی كوردستان دەستی پێكردۆتەوە، هۆكارەكەشی دەگەڕێتەوە بۆ خوێندنی منداڵەكانیان بە تایبەتی ئەوانەی لەزانكۆكان وەردەگیرێن و دەخوێنن، هەروەها لەڕووی بەرژەوەندیشەوە خەڵكەكە زەرەرمەندە،چونكە لەناوچەكە بەگشتی ئیشوكار كەمە و وشكەساڵیش كاریگەری خۆی هەیە و بەپێچەوانەشەوە هەلی كارو داهات لەشارێكی وەكو هەولێر كە سەنتەرێكی بازرگانییە زۆر باشترە. هەر بۆ نموونە ڕۆژانە بەهەزارەها خەڵكمان بۆئیشكردن دەچنە هەولێر و ئێواران دەگەڕێنەوە و نەوەیەكی نوێ پێگەیشتووە وەچەی دوای ساڵی (1987)ە پەروەردەی شارەو ناتوانێ لەگوند بژی، لەلایەكی تر ناوچەكە كشتوكاڵیە و برەونەدراوە بەو كەرتە و هاوكاری و یارمەتی جوتیاران نەكراوە بەپێی پێویست ئەوانیش بژێوی ژیانیان دەست ناكەوێت بەناچاری كۆچ دەكەنەوە بۆ شار، خزمەتگوزارییەكانیش لەناوچەكەدا كەموكورتی تێدایە، بۆیە هەموو كەسێك حەزدەكات لەشوێنێك بژی خزمەتگوزاری و هەلی كاركردنی باش بێت .
بەتەواوبوونی دوو كارگەی چیمەنتۆ لەمەخمور سەدان كرێكار هەلی كاریان بۆ دەدۆزرێتەوە
سەبارەت بەوەی بۆچی كارگەی گەورە لە ناوچەكە نەلەلایەن كەرتی تایبەت نەلەلایەن حكومەت دانەمەزراوە، كە كاریگەری باشی لەسەر بووژانەوەی ناوچەكەو بەدەستهێنانی هەلی كار بۆ سەدان كرێكار دەبێت و دانیشتووانی ناوچەكە لەبێكاری دەربازیان دەبێت، یان بۆ هەوڵ نادرێت كارگەكانی گەچ لەدەروازەی شارەكە بۆ شوێنێكی تر بگوازرێتەوەو كارگەیەكی پێشكەوتووی گەچ وبلۆك و خشت دابمەزرێت، بەو پێیەی ئەم ناوچەیە بەناوچەیەكی دەوڵەمەند بەنەوت و پیشەسازی و كانزایی دادەنرێت. قایمقامی مەخمور وتی : كەرتی تایبەت و وەبەرهێنەریش لەدوای زۆرترین قازانج دەگەڕێن، بۆیە كەمتر روو لەم ناوچەیە دەكەن، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا ئێستا هەوڵی دروستكردنی دوو كارگەی چیمەنتۆ دەدرێت، كەلەچیای قەرچۆغە یەكێك بەلای سەرگەڕانەوەیە و ئەوەی تر لە نێوان مەخمور و دیبەگەیە، هاوكات دەیانەوێت چەندین كارگەی بچوك وەكو بلۆك و كاشی و گەچ دابنێین و خەڵكی تر دێت بە دۆنمی زۆر زەوی دەكڕن بۆ وەبەرهێنان، دڵنیاین بە سەقامگیربوونی ناوچەكە لە داهاتوودا خەڵكانێكی زۆر بەشداری لە وەبەرهێنان دەكەن.