ئاڤ متایه‌كێ گرنگه‌، ئه‌و ئێكه‌م و سه‌ره‌كیترین ژێده‌ره‌ بو ژیانێ و خالا سه‌ره‌كى یه‌ بو گه‌شه‌یا ئابوورى ل هه‌ر وه‌لاته‌كى، ب ئه‌گه‌رێ گوهرینێن سه‌قا و كه‌شوهه‌وا و گوهرینێن نێڤ ده‌وله‌تى و هه‌رێمى و زێده‌بوونا گه‌شه‌یا مروڤى و به‌ره‌ڤ پیشه‌سازیا جڤاكان و بكارئینانا بێ ئه‌ندازه‌ یا ژێده‌رێن سروشتى د ئه‌ڤرو دا ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ بابه‌تێ گرێداى ئاڤێ بوویه‌ جهێ نیقاشا مروڤاتیێ.

عیراق و دگه‌ل دا هه‌رێما كوردستانێ ل سه‌ر هێلا گه‌رم یا كێم ئاڤیێ نه‌ و ئاڤا وان د ده‌ستێ وه‌لاتێن هه‌رێمى دایه‌ و ل ژێر كونترولا ڤان هه‌ر دوو حكومه‌تان نینه‌ و ئه‌ڤه‌ ژى دبیته‌ ئه‌گه‌ر كو دگه‌ل ده‌ربازبوونا ده‌مى عه‌ردێ عیراقێ زێده‌تر دبیته‌ بیابان و مه‌ترسیێن مه‌زن ل پاش خو دهێلیت.

د ئه‌ڤرو یا خودا وه‌لاتێن جیران بو عیراقێ، ئاڤێ وه‌ك چه‌كه‌كێ سیاسى ل هه‌مبه‌رى وێ بكار دئینن و كار دكه‌ن كو ب ڕێكا ئاڤێ بشێن سیاسه‌تێن خو ل ڤى وه‌لاتى بنه‌جهـ بكه‌ن ژ وان ژى توركیا و ئیران ئه‌ڤ دوو وه‌لاته‌ ب گرانى خودان پێگه‌هن ل عیراقێ چ ژلایێ داگیركاریا سیاسى بیت یان ژى داگیركاریا ئابوورى بیت، تایبه‌تمه‌ندێن بیاڤێ ئاڤێ چه‌ندین پێناسه‌ دانه‌ ڤى تێگه‌هى و وان پێناسا تێگه‌هێ سیاسى ب ڤى ئاوایى دایه‌ روونكرن: بكارئینانا ئاڤێ وه‌ك كارته‌كێ فشارێ بو چاره‌سه‌ریا كێشه‌یێن دیتر كو ئه‌ڤه‌ ژى خو د ناڤا سێ حاله‌تان دا دبینن و ژ وان (سازش و هه‌ره‌شه‌، نه‌چاركرن و ده‌ست دانانه‌ سه‌ر).

له‌وما توركیا ب هێجه‌تا هند هێزێن چه‌كدار و بالاده‌ستیا سیاسه‌تا وه‌لاته‌كێ هه‌رێمى ل سه‌ر عیراقێ چه‌كێ ئاڤێ ل دژى ڤێ كومارێ بكاردئینیت و ئیران ژى ب هێجه‌تا بالاده‌ستیا هێزێت شیعه‌ و كێمكرنا پێگه‌هێ ئه‌مریكا و نه‌هێلانا ده‌لیڤێ بو زێده‌بوونا هه‌ژموونا توركیا چه‌كێ ئاڤێ ل دژى عیراقێ بكار دئینیت.

رێڤه‌برنا سیاسه‌تا ئاڤێ و چاوانیا سه‌ره‌ده‌ریا وێ ژ لایێ هه‌ر دوو وه‌لاتێن توركیا و ئیرانێ ڤه‌ بوویه‌ ئه‌گه‌ر كو هێدى هێدى عیراق به‌ره‌ڤ هشكبوونا ژێده‌رێن خو یێن ئاڤێ بچیت و ئه‌ڤه‌ ژى مه‌ترسیه‌ ل سه‌ر چولكرنا گوند و كومه‌لگه‌هـ و باژێرێن بچیك د نوكه‌ دا و د ده‌مه‌كێ نێزیك دا ئه‌ڤ مه‌ترسیه‌ دێ گه‌هیته‌ باژێرێن مه‌زن ژى كو ده‌ستپێكێ دێ ل ناڤه‌راست و باشوورێ عیراقێ ئه‌ڤ دیارده‌ هێته‌ دیتن، و كێمبوونا ئاڤێ و هشكبوونا ریبارێن عیراقى ژ بلى چولكرنا باژیر و گوندان مه‌ترسیا برسیبوونێ ژى دێ ل دویڤ هێت، چونكى ئه‌و چاندنا كو ل عیراقێ هه‌ى ژى دێ كه‌ڤیته‌ د ناڤا مه‌ترسیێ دا و د گه‌ل ڤان هه‌ر دوو خالان، گه‌رمبوونا عه‌ردێ عیراقێ و زێده‌بوونا به‌ره‌ڤ بیابانیبوونێ ل عیراقێ دێ زێده‌تر لێهێت و د ئه‌ڤ ساله‌دا واته‌ 2023 چه‌ند باژێرێن عیراقى گه‌رمترین باژێرێن جیهانى بوون، كو ب راستى مه‌ترسینه‌.

توركیا ژ وان وه‌لاتێن بالاده‌سته‌ ل سه‌ر ئاڤا عیراقێ كو هه‌ر دوو ریبارێن دیجله‌ و فورات و پتریا لقێن وان و هه‌ر دوو ریبارێن زیێ مه‌زن و خابوور ژێده‌رێ وان ل وه‌لاتێ توركیایه‌  دگه‌ل ئاڤاكرنا پروژێ گاپ ئه‌ڤ وه‌لاته‌ دخازیت ب تمامى ده‌ست دانیته‌ سه‌ر ئاڤا دیجله‌ و فورات و پاشان ب ڕێكێن ئاڤاكرنا باژێرێن مه‌زن بو تورك زمانان، هژمارا كوردان ل باژێرێن باكوورێ كوردستانێ كێمكه‌ت و ئیران ژى ب هه‌مان سیاسه‌تا توركیا یا بالا ده‌سته‌ ب سه‌ر چه‌ندێن ریبارێن عیراقێ ژ وان ژى ریبارێ سیروان و زیێ بچیك و ئه‌ڤ وه‌لاته‌ ژى خودان ئارمانجێن خو یێن سیاسیه‌ بو عیراق و هه‌رێما كوردستانێ.

د ئه‌ڤرو دا عیراق د ناڤا لیستا وان وه‌لاتان دا جهـ دگریت كو توشى نه‌خوشیا كێم ئاڤیێ بوویه‌ و ئابوورا ئاڤێ گرێداى چاوانیا به‌رهه‌م ئینان و دابه‌شكرن و بكارئینانا وێ ڤه‌یه‌، ده‌ما ئاڤ وه‌كى ژێده‌ره‌كێ ئابوورى جهێ خو دناڤا لیستا ژێده‌رێن پێدڤى یێن مروڤى جهـ دگریت ل وى ده‌مى دبیته‌ متایه‌كێ پر بها و دڤێت لایه‌نێ وێ یێ مروڤى و بهایێ وێ یێ سروشتى ل به‌ر چاڤا بهێته‌ وه‌رگرتن، له‌وما ب پلان و ب هه‌ڤرا هه‌ر دوو حكومه‌تێن هه‌رێما كوردستانێ و حكومه‌تا فیدرال یا عیراقێ دڤێت كار بكه‌ن بو كێمكرن و پاشان نه‌هێلانا هه‌ده‌ردانا ئاڤا شرین و به‌رده‌ستكرنا ئاڤا ڤه‌خارنێ بو خه‌لكى ل هه‌مى ده‌ڤه‌ران و پاشان ب رێكێن سه‌رده‌م سه‌رمایه‌گوزارى د ناڤا ئاڤێ دا بهێـته‌كرن و ئه‌گه‌ر حكومه‌ت نه‌شیا سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل ئاڤا خو بكه‌ت كه‌رتێ ئاڤێ بكه‌ڤیته‌ ژێر چاڤدێریا لایه‌نێن تایبه‌تمه‌ند و ب رێكا كه‌نالێن گه‌هاندنێ و میدیایى هشیاریا سه‌ره‌ده‌ریكرنێ دگه‌ل ئاڤێ بو رایا گشتى بهێته‌ دان ئه‌و ژى ب رێكێن سه‌رده‌م.

ئه‌گه‌ر ئه‌م لایه‌نێ چاندنیێ ژى ل عیراقێ به‌رچاڤ وه‌رگرین، دگه‌ل كو ب وى داهاتێ چاندنیێ كو ل عیراقێ و هه‌رێما كوردستانێ دهێته‌ شینكرن، نه‌شیایه‌ پێدڤیێن ناڤخو دابین بكه‌ت لێ ب دوو رێكا هه‌ر دوو حكومه‌ت دشێن پاراستنێ ل سه‌ر ئاڤا خو بكه‌ن ئه‌و ژى چێكرنا رێكێن سه‌رده‌مانه‌ یێن ئاڤدانێ داكو كێمترین ئاڤ ب هه‌ده‌ر بچیت و پاشان كریا ئاڤدانێ چاڤخشاندنێ ل سه‌ر بكه‌ت چونكى هندا كێم و بێ بهایه‌ كو جوتیار چ جاران د هزرا پاراستنا ئاڤێ دا نینه‌.

دڤێت د ئه‌ڤرو دا ئابوورا ئاڤێ و چاوانیا سه‌ره‌ده‌ریكرنا وێ بكه‌ڤیته‌ دناڤا به‌رنامێ هه‌ر دوو حكومه‌تێن هه‌رێما كوردستانێ و حكومه‌تا ناڤه‌ند دا و ب پلانێن كورتخایه‌ن و ناڤنجى و درێژخایه‌ن كار ل سه‌ر ڤێ سه‌رمایا مروڤى بهێته‌كرن چونكى خودانا مه‌زنترین پێگه‌هێ مروڤى یه‌ و ده‌ما كو هه‌ر دوو حكومه‌ت نه‌شیان مه‌زناهیا ڤى پێگه‌هى و مه‌ترسیێن ل سه‌ر رێكا وێ و فشارێن ده‌وله‌تێن هه‌رێمى بو خه‌لكى زه‌لال بكه‌ن و چاوانیا پاراستنا ڤى سه‌رمایێ مروڤى بگه‌هینن ناڤا هه‌ر ماله‌كێ، دێ هژماره‌كا مه‌زنتر ژ خه‌لكێ عیراقێ توشى مه‌ترسیا كێم ئاڤیێ و هشكه‌سالیێ بن.

 له‌وما ل ڤێره‌ ب فه‌ر دبینم كو هه‌ر دوو حكومه‌تێن هه‌رێما كوردستانێ و حكومه‌تا ناڤه‌ندى یا فیدرالى ل عیراقێ، ژووره‌كێ بو چاوانیا سه‌ره‌ده‌ریكرنێ دگه‌ل ئاڤا عیراقێ ئاڤاكه‌ن و ب به‌رنامه‌ كار بو ئاڤاكرنا به‌نداڤێن مه‌زن و یێن بچیك و به‌نداڤێن گرێداى چاندنیێ بكه‌ن دا كو بشێن رێكێ ل به‌ر هشكبوونێ و كوچبه‌ریێ و بیابانبوونێ بگرن و د هه‌مان ده‌مدا گه‌رمبوونا باژێرێن عیراقى ژى ب خو مه‌زنترین گه‌فه‌ ل سه‌ر پاشه‌روژا ڤى وه‌لاتى.

هه‌روه‌سا ل سه‌ر حكومه‌تا فیدرال مه‌رجه‌ كو ب رێكا كارتێن خو یێن دبلوماسى و هه‌بوونا وێ دناڤا ناڤه‌ندێن جیهانى و نیڤده‌‌وله‌تى دا كار بكه‌ت بو نه‌هێلانا فشارێن هه‌ر دوو وه‌لاتێن توركیا و ئیرانێ و به‌ردانا پشكا عیراقێ ژ ریبارێن خودان پێناسه‌یێن نێڤده‌وله‌تى و خو دیرئێخستنا حكومه‌تا ناڤه‌ندى ژ ململانیكرنێ دگه‌ل حكومه‌تا هه‌رێما ل سه‌ر برگێت گرێداى ئاڤێ چونكى ئه‌ڤه‌ دبیته‌ رێخوشكرنه‌كا باشتر بو وه‌لاتێن جیران كو زێده‌تر كومارا فیدرال یا عیراقێ نه‌چار بكه‌ن پێگیریێ ب مه‌رجێن وان بكه‌ن ژ بو كێمكرنا سه‌نگ و به‌هایێ حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، ئه‌ڤه‌ ژى هه‌مى ژ پێخه‌مه‌ت نه‌هێلانا پرسگرێكێن ل هه‌مبه‌ر ئاسایشا خارنێ ل عیراقێ.