نـەبوونی دیالۆگ فەلسەفەی ناكۆكیی زارەكی لە هەرێمی كوردستان

نـەبوونی دیالۆگ  فەلسەفەی ناكۆكیی زارەكی لە هەرێمی كوردستان

 

ماوەی چەند مانگێكە لە میدیاكانی هەرێمی كوردستان گوێبیست و بینەری دەق و وتاری زبر و توندی پڕ لە هەڵچوونین، كە بەرهەمی سیاسەت و كەلتووری ئەو حزب و جووڵە و ڕەوتانەیە، كە لە دەیەكانی ڕابردوو كادیر و لایەندارانی خۆیان پێ پەروەردە كردووە.

ئەمڕۆ قسەكردن دەربارەی ناكۆكیی زارەكی لە نێوان حزبەكانی هەرێمی كوردستان بووە بە ڕاستییەكی تاڵ. هەوڵدان بۆ كەمكردنەوەی ئەم ناكۆكییە و بەرەنگاربوونەوەی ئەم ڕێبازە سیاسییە نەزۆكە زەروورەتێكی ئەخلاقییە، بۆیە كاركردنی جددی و بەردەوام بۆ گەڕانەوەی متمانە لە نێوان ئەندامانی ئەو حزب و بزاڤانە لەسەر بنەمای چاندنی هزری دیموكراسی و ئاشتیی كۆمەڵایەتی و بڵاوكردنەوەی كەلتووری دیالۆگ گرینگ و پێویستە.

گفتوگۆی نێوان لایەنەكان سەرەڕای توندوتیژیی ناوەڕۆكەكانی دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمێكی مرۆڤایەتیی ماوە بەسەرچوو، نەوەك بۆ ئەم سەردەمە، كە سەردەمی كۆمپیوتەر و بەرهەمهێنانی نەرم و كارمەندانی زانیاری و كۆمەڵگەی ئینتەرنێتی ڤێرچواڵە.

بابەتەكە ئێستا ئەوە نییە، بزانرێ كام یەك لەم حزبانە لە ڕابردوودا زیاتر هەوڵی داوە بۆ چەسپاندنی بەهاكانی هاووڵاتیبوون و خۆشەویستیی نیشتمان و بەرگریكردن لە قەوارەی كوردستان، بەڵكو پێویستە واز لە پیرۆزكردنی بیرۆكەكان بهێنین، بۆ ئەوەی بتوانین بەشدار بین لە دامەزراندنی كەشێكی نوێی بیركردنەوە، كە بیركردنەوەی شۆڕشگێڕانەی كۆن و قسەی بریقەدار تێپەڕێنێت، ئەو بیركردنەوانەی كە ناتوانن لە ڕووداوەكان و درووستكردنی جیهان تێبگەن.

 با لەو دراوە هزرییانە گەڕێین، كە لە ناوخۆ ناكۆكی و باری لە ناكاو دروست دەكەن و كۆمەڵگە بەرەو شەڕی ناخۆ ڕادەكێشن، تا ناوی چاكسازی و ئازادی نەبێ بە بەدكار و جەللاد و هەموو سنوورەكان و ماف و پیرۆزییەكان پێشێل نەكرێ. چارەنووسی ململانێ لەپێناو دەسەڵات، بە بەكارهێنانی توندوتیژی وا لە كۆمەڵگەكەمان دەكات، باجێكی زۆر قورس بدات، خوێنڕشتن و وێرانكاری لێ دەكەوێتەوە، سەركوتكردن و بەفیڕۆدانی لێ شین دەبێت، هەروەها ناكۆكیی ناوخۆیی دروست دەكات، شەڕی گەورە و كۆچی بەكۆمەڵ، تیرۆری مرۆڤ، ڕیشەكێشكردن و ڕاپێچكردنی ئەو كەسانەی لێ دەكەوێتەوە، كە جیاواز بیر دەكەنەوە بە عەقڵی داخراو و چەقبەستوو.

هەر كەسێك بیر لە چارەنووسی بیردۆزە زیرەكەكان و پڕۆژە فراوانەكان بكاتەوە، كە لەسەر ئەفسانەكانی ئازادی و بنەماكانی دادپەروەری و یەكسانی بنیاد نراون، بۆی دەردەكەوێت كە هەر ئەوانە بوون، كە ڕژێمە فاشیستییەكان و فەناتیسمەكانیان دامەزرانددووە و ناسنامە داخراوەكان و كۆمەڵگە هەژارەكانیان بەرهەم هێناوە، ئەوانە بە بەرهەمەكانیان دەناسرێنەوە.

ئەمڕۆ بونیادنانی ئاشتیی كۆمەڵایەتی لە هەموو كاتێ زیاتر پێویستی بە هاوكاری و هەماهەنگی نێوان حزبەكانی دەسەڵات و دەرەوەی دەسەڵات هەیە، لە پێناو دەستنیشانكردنی قەیرانی ئێستا بە شێوەیەكی زانستی و ورد و وەگەڕخستنی بیرۆكەكان و بەكارهێنانی وزە كردارییەكان بۆ خستنەڕووی چارەسەری بونیادنەر و گونجاو و واقعی و میانڕەو، كە بگونجێت لەگەڵ ئەم دۆخە سیاسییە تایبەتەی كوردستان، تا بگەین بە گەشەسەندن و دادپەوەریی كۆمەڵایەتی و دەستەبەركردنی ئاشتیی كۆمەڵایەتی و پاراستنی.

ئەو لایەنانەی كە بە چاوی تۆمەت دەڕواننە كارەكانی حكومەت و وەكو ڕۆژی قیامەت چاوەڕوانی موحاسەبەكردنی حكومەتن، مەبەستیان چاكسازی نییە، بەڵكو هەوڵ دەدەن، نكۆڵی لە سەرجەم لایەنە ئەرێنییەكانی پەیوەست بە دەسەڵاتی یاسادانان و جێبەجێكردن و داد بكەن، پەنا بۆ نەیارەكانی هەرێمی كوردستان دەبەن، تا لە ڕێگەی ئامڕازەكانی دەسەڵاتی فیدڕاڵ سزای حكومەت و گەلی كوردستان بدەن.

ئەو لایەنانە مەبەستیان كەلێنێكی گەورە بكەوێتە نێو ماڵی كوردستان و جەستەی كوردستان لەت لەت بێت. پێویستە ئێمە ڕێگر بین لەوەی ڕەشەبا و گەردەلوولی دەرەكی بەسەر هەرێمی كوردستاندا هەڵ بكات.

ئەوی ئەمڕۆ پێویستمان پێی هەیە، ئەوەیە كار بۆ گۆڕینی شێوازەكانی دیدگامان بكەین، میكانیزمەكانی بیركردنەوە و ڕێساكانی كاركردن و بونیادنانمان بە نموونەی نوێ و عەقڵیەتێكی داهێنەرانە پڕ جەك بكەین، لۆژیكێكی ئاشتییانە و مەدەنیی دوولایەنە بەكار بهێنین.

نابێت تا ماندوو دەبین هەر خەریكی هەڵكۆڵینی برینی كۆن بین و خۆخۆرانە كار بۆ لاوازبوونمان بكەین و ئەوەش بدۆڕێنین، كە بە دەستمان هێناوە.

پێویستە بە عەقڵێكی بونیادنەری كار بۆ ئایندە بكەین، دەرفەت بڕەخسێنین بۆ نوێكردنەوەی میكانیزمەكان و كەرەستەی گفتوگۆكانمان، تا بتوانین ڕۆڵ بگۆڕین و داهێنان لە ئەركەكانمان بكەین، ئەوەش ئاشكرایە كەوا بۆ چارەسەركردنی سەرجەم كێشەكانی فیكری و سیاسی و ئایینی و كۆمەڵایەتی هیچ ڕێگەیەكی ترمان نییە، بێجگە لە گفتوگۆ و ڕێزگرتن لە بەها نیشتمانییەكان و لە بۆچوونی ڕای بەرانبەر و پشتبەستن بە عەقڵێكی ڕۆشنگەرایی.

ڕاستە دیموكراسییەت فیردۆسێكی نزیك نییە، بەڵكو دەرفەتێكی ڕەخساو و ئەگەرێكی كراوەیە، تا بتوانین بە باشترین شێوە لە سایەی ئەو ڕاستی و گۆڕانكارییانە خۆمان بگۆڕین، بە مەرجێ بە زمانی ئیمكان و داهێنان و بە عەقڵێكی كراوە و سازگار مامەڵە بكەین.

با دەستبەرداری ئەو عەقڵییەتە بین، كە كەسانی بەرانبەر، بە كەم و سادە و نەزان دادەنێن، بە داخەوە هەندێ لەو كەسانەی كە خۆیان بە بیرمەند دادەنێن، حوكمی ڕەها دەدەن و هەڵسەنگاندنی گشتگیر دەكەن و دەڵێن ئێمە ئۆپۆزسیۆنی دەسەڵاتین، لە كاتێكدا بە كەرەستەی ژەنگاویی ڕابردوو سەنگەرگیری دەكەن.

جەنابی سەرۆك بارزانی لە دوا پەیامی خۆی ئاماژەی بەوە كرد، كەوا ڕووداوەكانی ئەم دواییەی ناو هۆڵی پەرلەمان دەمامكی ئەو لایەنانەی داماڵی و ڕوخساری ڕاستەقینەی ئەو لایەنە شۆڤێنییانەی دەرخست، كە ڕێز لە بەڵێن و واژۆكانی خۆیان و ڕێز لە دەستوور ناگرن، جەختی لەسەر ئەوەش كردەوە، كەوا هەرێمی كوردستان موڵكی گەلی كوردستان و بەرهەمی خوێنی شەهیدان و خەباتی ڕزگاریخواییە و هەرێم هێڵی سوور و هێڵی مەرگە و هەموومان لە پێناوی گیان بەخت دەكەین. بۆیە پێویستە هێزە كوردستانییەكان یەك ڕیز و یەك دەنگ بن و پێكەوە كار بۆ زامنكردنی مافەكانی گەلی كوردستان بكەن، ڕێگە نەدەن كەسانی زیانبەخش و نەیار قەوارەی هەرێم لاواز بكەن و دامەزراوەكانی تێك بدەن، تا ئەزموونی دیموكراسیەت لە هەرێم سەرنەكەوێت.

ئێمە نیشتمانێكمان ناوێت، لەسەر دیواری ڕق و كینە لە سێدارە بدرێت. ئێمە نیشتمانێكمان ناوێت، كە وەكو پووشی پاییز بشكێ، یان وەكو باڵندەیەكی ئازاد لە تاراوگە و دوور لە نیشتمان بمرێ.

جۆن لۆكی فەیلەسووف و بیرمەند و دانای ئینگلیزی دەڵێت: «ئەگەر لە شوێنی بەرزەفڕ بووم، كە لەوانەیە نەتوانم بۆشاییەكەی ژێر خۆم پڕ بكەمەوە، ئەوا كەوتنم لەو شوێنەوە بۆ خوارەوە تۆقێنەر دەبێت و دەنگێكی گەورە دەداتەوە.»

لە كۆتاییدا ئێمەش دەڵێین: با پشت بە خۆمان ببەستین و پێكەوە نیشتمان ئاوەدان بكەین، چونكە ئەو كەسەی پێش نەكەوێت، ئەوە بە دڵنیاییەوە پاشەكشە دەكات. ئەو كەسەی نەتوانێ دۆخی ئێستای خۆی و تایبەتمەندییە سیاسییەكانی بخوێنێتەوە، ئەوا گۆڕانكارییەكان بە پەراوێزخراوی دەیهێڵنەوە و واقیع تۆڵەی لێ دەكاتەوە.

 

Top