كارزانی، خه‌مخوری و رژدی فاكته‌رێن سه‌ره‌كیێن حوكمرانیا سه‌ركه‌فتی
ژیان طاهر زێوه‌ی
د هه‌لسه‌نگاندنا سه‌ركه‌فتن یان سه‌رنه‌كه‌فتنا حوكمرانێن هه‌ر ولاته‌كیدا هندە پیڤه‌ر هه‌نە کو ل گوره‌ی ده‌می و جهی و هەوجەییێن خه‌لكێ هه‌ر ولاته‌كی دهێنه گهورین. گه‌له‌گ سه‌روكێن ولاتان و حوكمرانێن وان بووینه پاله‌وان و جهێ شانازیا خه‌لكێ خو. بو میناک، ئابراهام لینكولنێ ئەمریکی د گه‌رمه‌گه‌رما به‌ندایه‌تی و نه‌دادپه‌روه‌ریێدا ل ئه‌مریكا، روله‌كێ مه‌زن د ئێكگرتنا ئه‌مریكا و نه‌هێلانا سیستمێ عه‌بدایه‌تیێدا گێرا. ئه‌و شیا ب كه‌ساتیا جیاوازا مروڤ دوستانه یا خو كاریگه‌ریه‌كا ئه‌رێنی لسه‌ر خه‌لكێ ولاتێ خۆ بكه‌ت و هه‌تا نها ژی وه‌ك ئێك ژ مه‌زنترین پاله‌وانێن ئه‌مریكا دهێته هژمارتن. لێ هند پیڤەر ژی، وەک كارزانی، خه‌مخوری و رژدیێ، هەنە کو د هەلسەنگاندنا سەرکەفتنا سەرکردە و حوکمراناندا د هەرتمی و د نەگوهورن. ئه‌و حوكمرانێ د كارێ خودا یێ ژێهاتی و شاره‌زا بیت و ب دلسووزی و ب رژدی هه‌ول و بزاڤان ژ بو خوشتركرنا ژیارا خه‌لكێ خو بده‌ت، بێگومان هه‌ر ده‌م دێ ژ لایێ ملله‌تیڤه پشته‌ڤانی لێ هێته كرن. ب تایبەت ئه‌و سه‌ركردێن ل ده‌مێن قه‌یران و كریزێن ئابوری و سیاسیدا بشێن به‌رده‌وامیێ بده‌نه ئه‌ركێ خۆ و ب باوه‌ریه‌كا موکوم بزاڤێ ژ بو چاره‌سه‌ركرنا پرسگرێكێن خه‌لكێ خو بكه‌ن.
حه‌فت سالن خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ تووشی كاودانێن تەنگاڤ بووینە. بڕینا مووچه‌ی و نه‌هنارتنا پشكا بودجێ هه‌رێمێ ژ لایێ به‌غداڤه، شه‌رێ دڕنده‌ترین هێزا تیروریستی ل ده‌ڤه‌رێ، حەواندنا پتر ژ یەک ملیون خه‌لكێ ئاواره، داكه‌تنا بهایێ پترولێ، به‌لاڤبوونا په‌تایا كرونایێ، زێده‌باری هه‌ڤڕكی و ئاسته‌نگێن سیاسیێن ناڤخویی و ده‌ره‌كی، هەمی تێکدا بوونە هۆكار كو ژیارا خه‌لكێ هه‌رێمێ ب به‌راورد دگه‌ل سالێن به‌رێ گه‌له‌ك ب زه‌حمه‌تتر بکەڤیت. هه‌لبه‌ت برێڤه‌برنا ولاته‌كی دڤان كاودانێن دژواردا و رازیكرنا خه‌لكێ و راوستان و شه‌ركرن ل هەمبەر هه‌می ئاستەنگ و نه‌خوشیان پێتڤی ب كه‌ساتیه‌كێ كارزان، خه‌مخور و رژد د بوارێ خزمه‌تكرن و رازیكرنا هاولاتیاندا هەیە. د هه‌ردوو كابینێن هه‌شتێ و نه‌هێدا سه‌روكێن حكومه‌تێ سه‌لماندیه كو خه‌ما خه‌لكێ هه‌رێمێ خه‌ما وانه و ئه‌گه‌ر ڤیان و دلسووزی بو خزمه‌تكرنێ هه‌بن، بێگومان دێ شیانێن خزمەتکرنێ ژی هه‌بن و چ ئاسته‌نگ نه‌شێن رێگریێ ل كارێ وان بكه‌ن. به‌رنامێ كارێ حكوومه‌تا هه‌رێمێ د ڤێ كابینێدا چاكسازی، دانانا به‌رێ بنیاته‌كێ بهێز بو ئابوورێ هه‌رێمێ و هه‌ولدان ژ بو ده‌ربازبوون ژ كریزێن ئابووری و ته‌ندروستی و ڤه‌زڤراندنا دادپه‌روه‌ریا جڤاکی بوو. جهێ كه‌یفخوشیێ یه كو سه‌روكێ حكوومه‌تێ دسەر هه‌می ئاسته‌نگێن ناڤخوویی و ده‌ره‌كی و قه‌یرانێن ئابووری، ته‌ندروستی و سیاسیرا، د ماوێ كێمتر ژ سێ سالاندا شیایە خزمه‌تەکا به‌رچاڤ پێشكێشی خه‌لكێ هه‌رێمێ بكه‌ت. جا ژ جێبه‌جێكرنا یاسایا چاكسازیێ ب كریار بگرە، هەتا دانانا به‌رێ بنیاتێ مه‌زنترین پروژێن پیشه‌سازی و گه‌شتیاری ل سەرانسەری هەرێما کوردستانێ و نویژه‌نكرن و چێكرنا رێكێن سه‌ره‌كی و ناڤخوویی و گرنگیدان ب كه‌رتێ ته‌ندروستی و ب ده‌هان كار و چالاكیێن دی. ل ده‌مێ په‌تایا كرونایێ سەرهلدای، مە دیت چاوا حكوومه‌تا هه‌رێمێ دەم ل دەست رێكارێن ته‌ندروستی ژ بو پاراستنا گیانێ خه‌لكێ هه‌رێمێ گرتنه‌به‌ر و نەخوشخانەیێن تایبەت بو نەخوشێن کرونایێ ڤەکرن و ڤاكسه‌ن ژ بۆ رێگرتن ل زێدەتر بەلاڤبوونا ڤێ نەخوشیا جیهانی دابینکرن. مروڤ دشێت ببێژیت حكوومه‌تا هه‌رێمێ ب به‌راورد دگه‌ل پتریا ولاتێن جیهانێ د بزاڤا پاراستنا گیانێ خه‌لكێ خودا پێشه‌نگ بوویه.
دسەر ڤان کار و خزمەتانرا، برێز سه‌روكێ حكومه‌تێ چ جارا خو ژ گلی و گازندێن خه‌لكێ خو نەدایە پاش و هەردەم خو لێ کریە خودان. ئاماده‌بوونا جه‌نابێ وی دناڤ خه‌لكێ وان تاخێن هه‌ولێرێ ئەوێن کەتینە بەر له‌هیێ و تووشی زیانێن ماددی بووین ڤێ راستیێ دوپات دكه‌ت كو ئه‌و د فێرگه‌ها راسته‌قینه‌یا كوردپه‌روه‌ری و ولاتپارێزی و مروڤدوستیێدا په‌روه‌رده بووینه. ئانکو بو گەل و ولاتی نە ئاغا و نە كویخا، به‌لكو كارزان و خه‌مخور و دلسووزن و خزمه‌تكار و خوشتڤیێن راسته‌قینه‌یێن خه‌لكێ خونه.
