دۆخی عێراق.. خوێندنەوەیەكی فرەلایەن

دۆخی عێراق.. خوێندنەوەیەكی فرەلایەن

لە ئێران، قاسم سولەیمانی بە پیاوی ژمارە (3) و لە عێراق و سووریا و لوبنان و یەمەنیش بە پیاوی ژمارە (1) دادەنرا.
ئەو پیاوە پڕۆژەی سەرەكیی داهاتووی ئێران و ئەندازیاری ستراتیژییەتی فراوانخوازی و هەیمەنەی ئێرانی لە تەواوی ناوچەكە و فەرماندەی كردەیی هەناردەكردنی شۆڕش و پلاندانەر و سەرپەرشتیاری سیاسەتی دەستێوەردان لە كاروباری ناوچەكە بوو، لە سەنعاوە تا بەیروت و بەغدا و دیمەشق.
بۆیە پاش كوژرانی وا چاوەڕوان دەكرا كە شەڕێك لە نێوان ئەمریكا و ئێران لە عێراق و ناوچەكە روو بدات، بەتایبەتی كوژرانەكەی پاش بۆردومانە ئەمریكییەكە هات بۆ سەر بنكەكانی میلیشیاكانی حەشدی شەعبی، كە بووە هۆی كوژرانی 29 كەس و برینداربوونی زیاتر لە 50 چەكدار، كە لە نێوانیاندا كۆمەڵێ شارەزای سەربازیی ئێرانی هەبوون، ئەویش وەك وەڵامدانەوەیەك بۆ كوژرانی ئەمریكیەكی بە ئەسڵ عێراقی بوو لەگەڵ برینداربوونی سێ سەرباز.
هێرشكردنە سەر باڵیۆزخانەی ئەمریكا لە بەغدا لەلایەن میلیشیاكانی حەشدی شەعبییەوە هەڵەیەكی گەورە بوو، نە ئێران و نە میلیشیاكانی سەر بەو وڵاتە هەڕەشەكانی ئەمریكایان خورد نەكردەوە، كاتێ گوتیان رێ بە دووبارەبوونەی كارەساتی ساڵی 1979 و 2012 نادەن.
سەرۆك ترامپ پەیوەندیی بە عادل عەبدولمهدییەوە كرد و هەڕەشەی سەپاندنی سزای توندی لێ كرد، ئەگەر میلیشیاكانی حەشدی شەعبیی سەر بە ئێران لە دەروازی باڵیۆزخانەكە نەكشێنەوە، هەندێكیان كشانەوە و هەندێكی دیكەش خەریكی ئاگربەردان بوون، ئەو كاتەش ئەمریكا وێنەی ئەو سەركردانەی دەگرت كە لە هێرشەكەدا بەشداربوون، لە رۆژی 3ی كانوونی دووەم فڕۆكەیەكی بێ فڕۆكەوانی ئەمریكی فەرماندەی فەیلەقی قودس (قاسم سولەیمانی)ی لەگەڵ ژمارەیەك لە گەورە بەرپرسانی عێراقی و ئێرانی كوشت.
لە رۆژی 8ی كانوونی دووەم، وەك تۆڵەسەندنەوەیەك ئێران چەند رۆكێتێكی بالیستیكی ئاراستە بنكەی ئەمریكی لە عەینولئەسەد و حەریر لەژێر ناوی تۆڵەی (سولەیمانی) كرد.
هۆیەكانی راگەیاندنی ئەو وڵاتە وایان بڵاوكردەوە كە لە بۆردومانەكەدا 80 ئەمریكی كوژراون، بەڵام ترامپ بە شێوەیەكی زۆر ساكار راگەیاند كە هیچ سەربازێكی ئەمریكی زیانی پێ نەگەیشتووە.
هەر چەندە خامەنەئی رایگەیاند كە شەقێكی بەهێزیان لە ئەمریكا وەشاند، بەڵام لێدوانی بەرپرسانی دیكەی ئێرانی جیازواز بوو، گوتیان ئەمە دەرزییەك بوو بۆ تەنفیس، كە لە كۆتاییدا ئەو هەموو قسەیان تەنیا بۆ ئیستیهلاكی ناوخۆ بوو، دوای كەمتر لە كاژێرێكیش وەزیری دەرەوەی ئێران رایگەیاند كە بەم بۆردومانە وەڵامی ئێران تەواو بووە و مەبەستیان بەرپاكردنی شەڕ نییە.
میلیشیاكانی حەشدی شەعبی بڵاویان كردەوە كە رۆڵی وەڵامدانەوەی ئێران تەواو و ئێستاش رۆڵی ئەوانە.
راستە پاش ئەوەی میلیشیاكان دوو رۆكێتیان ئاراستەی باڵیۆزخانە و حەوت رۆكێتیان ئاراستەی بنكەی بەلەد لە پارێزگای سەڵاحەدین كرد، بەڵام هەر زوو ئێرانییەكان لەگەڵ فەرماندەی ئەو میلیشیایانە كۆبوونەوە و پێیان گوتن لەمەودوا نابێ بە هیچ شێوەیەك بەرژەوەندییەكانی ئەمریكا بكرێنە ئامانج و موقتەدا سەدریش پاش تویتە حەیابەرەكەی، تویتێكی دیكەی بڵاوكردەوە و گوتی: «تەنگژەكە كۆتایی هات» و داوای لە میلیشیاكانیشی كرد، هێرشەكانیان دژ بە ئەمریكا رابگرن.
فەرمانی ترامپ بە كوشتنی سولەیمانی بڕیارێكی قورس بوو، بە رای من لە بڕیاری كوشتنی سەركردەی داعش قورستر بوو.
قاسم سولەیمانی ژەنەڕاڵی ئیختراق و كودەتاكان بوو لەسەر ئەو هاوسەنگییانەی كە بوونیان هەبوو، وەك لە لوبنان پاش كوژرانی رەفیق حەریری و شەڕی حزبوڵا دژ بە ئیسڕائیل و نەهێشتنی دروستبوونی حكومەتێكی لوبنانی سەقامگیر كە دۆستی رۆژئاوا بێ، هەروا سەبارەت بە عێراقی پاش سەددام حوسێن و ئیستیغلالكردنی هەلی دەركەوتنی داعش و فەتوای سەید سیستانی دەربارەی جیهادی كفائی و قۆستنەوەی ئەو فەتوایە بۆ بەرژەوەندیی ئێران و پڕچەككردنی هێزەكانی حەشدی شەعبی و كردنیان بە هێزێكی فەرمی، بەناوی سەر بە عێراق و لە ژێرەوەش سەر بە ئێران و ویلایەتی فەقیه.
ئەوەی لە بەرامبەر «فەرماندەی سۆفی» كرا، واتە سولەیمانی، كە ئەمەش ناسناوێكە و لەلایەن خامەنەئی پێی درا، كە سیفەتێكە لە سەدەی شانزەهەمدا دەدرا بە پادشاكانی دەوڵەتی سەفەوی، شتێكی چاوەڕوانكراو بوو، چونكە ئەو فەرماندەیە لە رێساكانی پێكدادانی نێوان ئەمریكا و ئێران دەرچوو بوو. پێشتریش چەند جار بڕیاری كوشتنی درا، بەڵام خودی ئەمریكا نەیدەهێشت!!
بۆ نموونە هەواڵگریی بەریتانیا لە 2007 ویستی بیكوژێ، بەڵام وەزیری دەرەوەی ئەو كاتی بەریتانیا بە راوێژكردن لەگەڵ وەزیری دەرەوەی ئەمریكا نەیهێشت.
لە ساڵی 2008یش ئیسڕائیل ویستی بە هەمان كار هەستێ، بەڵام ئەمجارەش ئەمریكا نەیهێشت!!
پرسیار ئەوەیە: بۆ ئەمجارە ئەمریكا بڕیاری كوشتنی سولەیمانی دا و كێیش زانیاریی وردی دایە ئەو وڵاتە دەربارەی جووڵەی سولەیمانی لە دیمەشقەوە بۆ بەغدا؟ ئایا رووسەكان بوون، یان ئیختراقێكی ناو هەواڵگریی لوبنان و سووریا و عێراق بوو؟
بەر لە كوژرانی، قاسم سولەیمانی لە لوبنان بوو، لەگەڵ حەسەن نەسروڵا دانیشتبوو، پاشان سەردانی سووریای كرد و لەگەڵ میلیشیاكانی ئەوێ دانیشتبوو، لە رێی لوبنانەوەش هاتە عێراق.
بڕیار بوو لە بەغدا لەگەڵ میلیشیاكانی حەشدی شەعبی كۆببێتەوە و بڕیاری داگیركردنی باڵیۆزخانەی ئەمریكایان پێ بدات. ئەمریكا بە پلانەكەی سولەیمانی زانی و ئیتر بڕیاری كوشتنی دا. باڵیۆزخانەكانی ئەمریكا مێژوویەكیان لەگەڵ هەڵبژاردنەكانی ئەمریكا هەیە.
لە ساڵی 1979 قوتابیانی ئێرانی باڵیۆزخانەی ئەمریكایان لە تاران داگیركرد و ژمارەیەك دیپلۆماتكاریان دەست بەسەر كرد، كە ئەمەش بووە هۆی سەرنەكەوتنی جیمی كارتەرە لە هەڵبژاردندا. هەروا هێرشەكەی سەر كونسوڵخانەی ئەمریكا لە بنغازی كە بە كوژرانی باڵیۆز كۆتایی هات و پاشان بووە هۆی سەرنەكەوتنی هیلاری كلینتۆن لە هەڵبژاردندا.
بۆیە لەبەرامبەر هێرشەكەی میلیشیاكانی حەشدی شەعبی بۆ سەر باڵیۆزخانەی ئەمریكا و دواتر هاتنی سولەیمانی و بڕیاردان بە داگیركردنی باڵیۆزخانەكە، دەبوایە سەرۆك ترامپ كارێكی گەورە بكات، چونكە ئەنجامدانی كارێكی وا پەیوەندی بە هەیبەتی ئەمریكا و دامەزراوە سیاسی و سەربازی و ئەمنییەكانیەوە هەبوو، ئەمە بێجگە لەوەی پەیوەندیی بە وێنەی خودی سەرۆك ترامپەوە هەبوو، بەتایبەتی كە رێگەی هەڵبژاردنی لە پێشە.
دەگەڕێمەوە سەر پرسیارەكەم و دەڵێم: ئەم كارە ئەگەر بە هەماهەنگی و ئاگاداریی رووسەكانیش نەبووبێ، ئەوە زۆر بە دڵیان بووە.
رووسیا كەیفی بە سولەیمانی نەدەهات، راستە ئەو كابرایە پێی رووسیای كێشایە ناو سووریا، بەڵام رووسیا هەمیشە بە رێگری دادەنا لە بەردەم ویستەكانی، دەكرێ ئەو هەمانگییەی بۆ چاكە دانەوە بووبێ بەرامبەر بە دیارییەكی ترامپ بۆ پۆتین بەر لە چەند هەفتەیەك، كاتێ لەو كارە تیرۆریستییە ئاگاداری كردەوە كە بڕیار بوو لە رووسیا ئەنجام بدرێ و بووە هۆی كۆتاییهێنان بە كردەكە.
ئەمە بە واتای ئەوە دێت كە كوشتنی سولەیمانی بنمیچێكی نێودەوڵەتیی هەبوو، ئیختراقێكی هەواڵگری لە ئاستێكی زۆر بەرزدا، بەتایبەتی لە بازنەی تەسكی نزیك لە سولەیمانی كە دەستی هەندێ لایەنی ئێرانییشی تێدابوو!!
كچەكەی سولەیمانی ئەمەی باش دەزانی، بۆیە داوای لە نەسروڵا كرد، نەك خامەنەئی و رۆحانی كە تۆڵەی باوكی بكاتەوە.
من كاتێ ئاماژە بە رووسەكان دەكەم، ئەوە لەبیر خۆم نابەمەوە، كاتێ پۆتین لە دواسەردانیدا بۆ سووریا ویستی لە بنكەی لازقییە چاوی بە بەشار ئەسەد بكەوێ، بەڵام پاش كوژرانی سولەیمانی بڕیارەكەی گۆڕی و سەردانی دیمەشقی پایتەختی كرد و پیاسەیەكی چڕی تێدا ئەنجام دا.
بەم بڕیارە رووسیا ویستی پەیامێك ئاراستەی چەند لایەنێك بكات كە سووریا لەمەودوا تەنیا لەژێر كۆنتڕۆڵی رووسیا دەبێ، ئەمە لەگەڵ پاشەكشەی دەسەڵاتی ئێران بە كوژرانی سولەیمانی.
ئێران ئەم پەیامەی پۆتینی بە وردی خوێندەوە و ئەندامێكی پەرلمانی ئێران گوتی: (كێ كردی و كێ خواردی، رووسیا بوو بە پیاوی یەكەمی سووریا).
پۆتین لەو سەردانەیدا ئاگاداری ئەسەدی كرد كە نابێ بەهیچ شێوەیەك لە رۆژهەڵاتی سووریا بە مەبەستی تۆڵەسەندنەوە بچێتە ژێر چەتری ئێران دژ بە ئەمریكا، پێویستە رێز لە لێكتێگەیشتنەكانی رووسیا و ئەمریكا بگرێ كە لە 2017 ئەنجام دراوە و تیایدا هەردوولا رێككەوتن رۆژهەڵاتی فورات بۆ ئەمریكا و هاوپەیمانەكانی بێت و رۆژئاوای فوراتیش بۆ رووسیا و هاوپەیمانەكانی.
سەبارەت بە كوژرانی سولەیمانی لەسەر ئاستی نێودەوڵەتیی رووسیا یەكەم سوودمەند بوو، توركیاش زەرەرمەند. بە كوژرانی سولەیمانی توركیا هەندێ لە دەستكەوتەكانی لە سووریا لەدەست دەدات، چونكە بە بوونی سولەیمانی توركیا لە ئارامیدا بوو بەرامبەر ئەو میلیشیانەی كە سولەیمانی سەرپەرشتی دەكردن و سوودمەندیش بوو لە لێدانی ناحەزەكانی، بۆیە كاتێ كوژرا كاردانەوەكەی بە شێوەیەك بوو كە گوزارشت لە هاوپەیمانییە نادیارەكەی لەگەڵ قاسم سولەیمانی دەكرد. توركیا دەنگە دیپلۆماسییە بەرزەكەی هەڵوێستی ئێران بوو بەرامبەر بە ئەمریكا.
میلیشیاكانی عێراق و هەروا حوسییەكان و حزبوڵای لوبنانی بە كوژرانی ئەو پیاوە پاڵپشتیێكی بەهێزیان دۆڕاند. ئەو میلیشیایانە لە ئێرانییەكان ئێرانیتر دەرچوون و شەڕی ئەمریكا و دەركردنیان لە عێراق خستە ئەستۆ، بە بێ ئەوەی هیچ حیسابێك بۆ بەرژەوەندیی وڵاتەكەیان بكەن.
لە (غاندی)یان پرسی: ئەو مرۆیە كێیە كە شەرەفی خۆی لە دەست دەدات؟ لە وەڵامدا گوتی: ئەوەی لە خێروبێری وڵاتەكەی دەخوات و وەلائی بۆ وڵاتێكی دیكە هەیە. میلیشیاكانی عێراق ویستیان بە دەرخستنی ئەمریكییەكان دەست بەسەر گۆڕەپانی عێراقدا بگرن و كۆتایی بە خۆپیشاندانەكان بهێنن و ئینجا بە كەیفی خۆیان بكەونە گیانی پێكهاتەكانی دیكە، وەك كورد و سوننە كە لە كاتی دەنگدانی ئەنجومەنی نوێنەراندا لەگەڵیان نەبوون.
گەلی كوردستان نابێ قەت ئەوە لە بیر خۆیان ببەنەوە كە چۆن ئەو میلیشیایانە لە كاتی راپرسیدا هێرشیان كردە سەر كەركووك و چۆنیش ویستیان بەرە و هەولێری پایتەختی هەرێمی كوردستان بێن و ئێرانیش وەكو دەوڵەت پشتگیری لێ كردن و خودی سولەیمانی سەرپەرشتیی شەڕەكانیانی دەكرد دژ بە پێشمەرگەی كوردستان، هەر ئەو وڵاتەش بوو سنووری لە بەردەم هەرێم داخست و هەندێ لەو میلیشیایانەی بردە ناو سنووری ئێران تا لەوێوە پەلاماری هەرێم بدەن.
من كە ئەوە دەڵێم مەبەستم ئەوە نییە هەرێم لەو ململانێیەی نێوان ئەمریكا و ئێران خۆی بكاتە لایەن، بەڵكو دەمەوێ هەرێم حیسابێكی ورد بۆ داهاتوو بكات و مەترسییەكانی دەرخستنی هێزەكانی ئەمریكا بخاتە بەرچاو، پێشم وایە هەر كەس و لایەنێك بیەوێ عێراق سەقامگیر بێت، پێویستە بەر لە هەموو شتێك میلیشیاكانی حەشدی شەعبی هەڵبوەشێنێتەوە كە بە رای من بە پلە یەك ئەمە ئەركی مەرجەعی باڵای شیعەكانە لە نەجەف.

Top