تازە نییە، هەرێمی كوردستان، ماكی ئاڵۆزی زۆری بەخۆوە گرتووە، هەندێ كات ئەو ماكانە كاڵدەبنەوەو لە هەندێ كاتیشدا تۆختر دەبنەوە. بەڵام لە هەموو كاتێكدا، ماكەكان زیندووێتی خۆیان پاراستووەو لەناو نەچوون، بۆیە تا ئەو ماكانە بە تەواوی ریشەكێش نەكرێن، چارەنووسی ئەم هەرێمە هەر لە دۆخێكی چەقبەستوودا دەمینێتەوەو هەر رۆژەی بە بیانوویەك گرفتەكانمان لێ گەورەو بچووك دەكەنەوە. بە درێژایی مێژووی تێكۆشانی گەلی كوردستان لەپێناوی رزگاریدا، ئەو ماكە ئاڵۆزییە، بۆتە چەقی دروستكردنی ئەم ململانێیەو ماكێكی ترسناكی بەجەستەی خەباتی گەلی كوردستانەوە ناوە. ساڵانی سەرەتای هەشتاكان تا دروستبوونی بەرەی كوردستانی (كە ئەندازیاری نەخشەكێشانی بەرەی كوردستانییەكەش ئیدریس بارزانی بوو)، میتۆدێك هەبووە، ئەو ماكەی پاراستووەو لەناویدا شەڕو گێچەڵ هەر بەردەوامی هەبووە. كاتێك قۆناخی رزگاریی نیشتمانی بە هەموو رووە جوان و ناشیرینەكەیەوە لە شاخەوە گوازرایەوە بۆ ناو شار، گەلی كورد خەونی بەوەوە دەبینی، ئیتر تۆزو خۆڵی ناشیرینییەكان لەم قۆناخەد نوێیەدا دابتەكێنرێ و پەیڕەوی لە سیاسەتێكی نوێ بكرێت، چونكە لە بنەڕەتدا چۆن گواستنەوەی فیكر سووك و سانا نییەو رێگایەكی دژوارو سەخت و پڕ لە هەڵدێرە، بێگومان دروستبوونی سەركردەی باڵاو سووپەرئاساش قورسترو سەختترو پڕ لە هەڵدێرترە، بەڵام مەحاڵیش نییە و لە هەندێك قۆناخدا هەر دروست دەبێ. فاشیزم و نازیزم و كۆمۆنیزم كە خەڵكیان قەتڵوعام كردووەو خەڵكیان زەلیل كردووە، بەناوی پارێزگاریكردن لە بەرژەوەندییە باڵاكان كردوویانەو سزای وەحشیانەی خەڵكیان داوە، ئێستاش لە وڵاتانی دواكەوتوو بە كوردستانیشەوە هێشتا ئەو ئەقڵییەتی دروشمبازییە كۆتایی نەهاتووە، ئەمجۆرە بەرژەوەندی گشتییەی باسی لێوە دەكرێت، لە بنەڕەتدا جەهەنەمێكی گەورەی بە تەنیشتەوەیە، كە خەڵكی بەشمەینەت تێیدا دەسووتێنێ. دەنا ئەگەر وا نەبوایە قەت نەدەبوو یەكێتی نیشتمانی دەنگ بە نێچیرڤان بارزانی نەدات، چونكە بە درێژایی حوكمڕانیی نێچیرڤان بارزانی، ئەوەندەی وەزیرەكانی یەكێتی لە نێچیرڤان بارزانی رازی بوون، چارەگی ئەوەندە لە سەركردایەتییەكەی خۆیان رازی نەبوون، ئەمە بۆ یەكگرتووی ئیسلامی و كۆمەڵ و گۆڕانیش هەر راستە، چونكە نێچیرڤان بارزانی، هاوكاری لە سنوور بەدەری هەموو وەزیرەكانی حیزبەكانی دیكەی كردووە، باشترین نموونەش كاتێك بزووتنەوەی گۆڕان لە حكومەت دوورخرایەوەو كۆمەڵ و یەكگرتووش كشانەوە، یەك وەزیر رێگای بە خۆی نەدا قسەیەكی كەمێك خراپ لەسەر نێچیرڤان بارزانی بكات، چونكە ئەوان لە هەموو كەس باشتر دەیانزانی سەركردەی وەك نێچیرڤان بارزانی زۆر دەگمەنە.چەندیش دڵی گەورەیە لە حوكمڕانیدا.
ئێمە نە كێشەی كاسۆلیك و پرۆتستانتیمان هەیە، نە كێشەی مەزەبی سوننەو شیعەمان هەیە، نە كێشەی مەسیحییەت و ئیسلامبوونیشمان هەیە تا ئیسلامییەكان بانگەشەی فتوحات بەسەر مەسیحییەكاندا بكەن، بۆیە كێشە سیاسییەكانی نێوان حیزبە سیاسییەكانی ئەم هەرێمە، تا ئەو رادەیە ئاڵۆزو تێكچڕژاو نین تا بوارێك بۆ چارەسەركردنیان نەمابێتەوە. ئەمڕۆ گەورەترین كێشەی ئەم هەرێمە كە دروستبووەو رۆژ دوای رۆژ كێشەكان ئاڵۆزترو فراوانتر دەبێت، جێبەجێ نەكردنی یاسایە، چونكە ئەگەر بە یاسا چارەسەری كێشەكان بكرێت، جۆرێك لە دادپەروەری دێتەئاراوە. روونە، ئەگەر یاسا جێبەجێ بكرایە، ئەمجارە پارتی هیچ پێویستی بە یەكێتی نەدەبوو تا لە حكومەتی نوێدا شەریك بێت، چونكە ئەنجامی دەنگدانی خەڵكی كوردستان، یەكلایی كردۆتەوە كە پارتی دەتوانێ بەبێ یەكێتیش حكومەتی نوێ پێكبهێنێ. بۆیە بەپێی زانستی سیاسەت و لۆژیكیش، زاراوەی (شەریك یان شەراكەتی راستەقینە) لە حوكمڕانیی ناوەخۆدا لۆژیك نییە و ناشگونجێت، راستە بۆ بەغدا دروستە، دروستە چونكە دوو نەتەوەی تەواو جیاوازین، بەڵام خۆ پارتی و یەكێتی دوو نەتەوەی جودا نین، تا داوای شەراكەتی راستەقینە لە حوكمڕانیدا بكەن و یاسا پێشێل بكەن؟ كەوابێ ئێمە بۆچی هەڵبژاردنمان كرد؟ ئەی بۆ ئەوە نییە كورسییەكان ببنە سەنگی مەحەك بۆ ماوەی چوار ساڵ حوكمڕانی؟ لە هەموو دنیادا جوانیی حیزبی سۆشیال دیموكرات لەوەدایە، كە هەمیشە دەگەڕێتەوە ژێر چەتری پەرلەمانەكەی، كە دەنگی خەڵكەو رێز لە ئیرادەی هاووڵاتیانی خۆیشی دەگرێت. بە پێچەوانەی ئەمە هەر حیزبێكی سیاسی كە خۆی بە سۆشیال دیموكرات ناوزەد بكات و بە كردەوەش رێز لە دەنگی هاووڵاتیانی خۆی نەگرێت، راشكاوانە مەرگی دیموكراسییەت و ئاشتی و هەڵبژاردن و پێكەوە ژیانی رادەگەیەنێت.
كوردستان پێویستیی بەردەوامی بە ریفۆرم هەیە، بەڵام ریفۆرم بە ئەقڵی نووستوو جێبەجێ ناكرێ، بۆیە وێڕای هەموو ئەمانە كە هەرگیز نەدەبوو لە كوردستان رووی بدایە، رووبەڕووبوونەوەی ریفۆرم بوو، پێویستی دەكرد هەموو حیزبە سیاسییەكان (ئەو حیزبانەی لە حكومەتدان یان ئۆپۆزیسیۆنن)، لە جیاتی هەر كاردانەوەیەك، نەخشەی ریفۆرمیان لە كوردسستان تۆختر بكردایە، چونكە خەڵكی كوردستان لەمەیان زیاتر لە هەر شتێكی دیكە سوودی پێدەگەیشت، نەك لە ململانێیەكی چەقبەستوو، بۆ میللەتێكی ماندوو.
تۆ لە هیندستان و مالیزیاو ئەندەنووسیا بڕوانە، ئەم سێ وڵاتە نەیانتوانیوە هەمان ئەو ریفۆرمە ئابوورییە بكەن كە چین و سەنگافورە كردیان، ئەمە پەیوەندی بە كولتووری وڵاتەكانیانەوە نییە، بەڵكو جیاوازییەكە زیاتر لە ئەقڵی سەركردەكانیاندایە، لی كوان یو، ئەقڵانیتر بوو لە سەرۆكەكانی هیندستان. بە دڵنیاییەوە لی كوان یو سەرۆكی هیندستان بوایە، ئێستا هیندستان گەورەترین و پێشكەوتووترین وڵات دەبوو لە سەرتاسەری جیهاندا. ئەگەر سەیری كۆریای باكوور بكەین، ئەوە هەر باس لەو داخرانە كۆمەڵگەیی و ئابووری و سیاسییەی ناكرێ، لەكاتێكدا سەر سنوورەكەی خۆی كە جاران یەك وڵات بوون، ئێستا بەناوی كۆریای باشوورەوە بۆتە وڵاتێكی دیكەو توانیویەتی گەورەترین پێشكەوتنی ئابووری و سیاسی و كۆمەڵایەتی ببڕێت و تەنانەت ركابەری پیشەسازی لەگەڵ وڵاتانی هەرە پێشكەوتووشدا دەكات. ئەمە پەیوەندی بە كولتووری گەلانەوە نەبووە، بەڵكو پەیوەندی بە ئەقڵی زیرەكی هەندێك لە سەركردەكانە، لەبەر ئەوەیە لە ماوەی (2500) ساڵی رابردوودا، هەر لە ئەسكەندەری مەكدۆنییەوە تا دەگاتە ئیمپراتۆریاو قەیسەرو تا دەگات بە خەلیفەو پاشاكانەوە، ناوی ئەم سەركردانە زۆر نین كە لە ئاسمانی حوكمڕانیدا ئەستێرەیەكی زۆر پرشنگدارن، مێژووی سەرۆكەكانی ئەمریكا لە جۆرج واشنتۆنەوە تا ترامپ، رێك (45) سەرۆكە، بەڵام ئەوانەی بە پێوە مانەوە و نەمردن ژمارەیان ناگات بە (5) سەرۆك.
ئێستا ئێمە پێویستمان بە سەركردەیەكە بە تەواوی خۆی لە تەپ و تۆزی ئەم جۆرە حوكمڕانییە دابتەكێنێ كە لە رابردوودا بەسەر ئەم میللەتەیاندا هێناوە، چونكە كوردستان لەدایكبوون و مەرگی زۆر میرنشینی ناوچەیی بەخۆوە بینیوە. لەمسەر بۆ ئەوسەری كوردستان، مێژوویەكمان هەیە پڕە لە نەهامەتی و دووبەرەكی و هەمیشە دەستی وڵاتانی هەرێمی و نەیارانی كوردیان درێژ كردووە بۆسەر خاكی كوردستان. هەموو هێزە سیاسییەكانیش هەر یەكەو لە سەردەمی خۆیدا بەپێی ئەوكات، خاوەنی كاریگەریی سیاسیی خۆیان بوون و دژایەتی نێوانیان و شۆڕشەكانیان كاریگەری لەسەر سەرجەم كوردستان و كۆمەڵگەكەی هەبووە.
نێچیرڤان بارزانی هەمیشە خەونی ئەوە بووە جارێكی دیكە پەرتەوازەیی و لێكدابڕان نەك هەر روونەداتەوە، بەڵكو خەونی ئەوە بووە، هەموو خەونەكان بەیەكەوە كۆبكاتەوەو، هەموو پێكەوە قۆناخێكی نوێی پەرەپێدان و بونیادنانەوە دەستپێبكەین. ئەم مێژووەی رابردووی میرنشین و ناوچەگەرێتییەی هەبووە، بە تەواوی كۆتایی پێبهێنێت و لە رووی ئابووری و سیاسیشەوە بیكات بە بەهێزترین وڵات لە ناوچەكە. بەڵام ئەوەتا ئەمجارە نێچیرڤان بارزانی-یان كرد بە نیشانە، لەكاتێكدا، هەموو حیزبە سیاسییەكانی كوردستان و وڵاتانی هەرێمی و نێودەوڵەتیش باش دەزانن، نێچیرڤان بارزانی لە چەندین وێستگەی پڕ لە وەرچەرخان، بە هێزی نەرم هەموو هێزە رەقەكانی پووچ كردۆتەوە، چونكە ئەمڕۆ نێچیرڤان بارزانی لە بەكارهێنانی هێزی نەرم خاوەنی ئەزموونێكی زۆر سەركەوتووە لە حوكمڕانیدا. ئەو سەركردانەی جیهانیش زۆر نین كە بە هێزی نەرم وڵاتەكانیان كردووە بە نموونەی جوان، هێزی نەرم (القوە الناعمە) فەلسەفە و هونەرێكی مەزنی سیاسەتە لە حوكمڕانیدا، كە نێچیرڤان بارزانی بەبێ سڵكردنەوە پەیڕەوی لێ كردووە. وەك چۆن گالیلۆ سرووشتی خستە ناو سێگۆشەو فیزیاوەو، ئیتر ئەرستۆ كۆتایی پێهات، نێچیرڤان بارزانی-یش بە بەكارهێنانی ئەو هێزی نەرمەی هەرێمی كوردستانی گەیاندە ئاستێك كە لە ناوچەكە دەگمەنە. دەرهێنان و بەرهەمهێنانی نەوت، بەقەد راگەیاندنی دەوڵەتی كوردی گرنگ بوو، كێشە نییە ئەمڕۆ گرفت لە جۆرو شێوازی بەكارهێنانەكەیدا هەیە، بەڵكو گرنگیی ئەم دەرهێنان و بەرهەمهێنانە لەوەدایە، كوردستان وردە وردە پێویستی بە هیچ وڵاتێك نامینێ یارمەتی بدات بە عێراقیشەوە، بە پێچەوانەوە ئیتر وڵاتانی دەوروبەر پێویستیان بەم هەرێمە دەبێت. كوردستان بەهۆی بەرهەمهێنانی نەوتەوە چووە سەر نەخشەی جیهان.
كاتێك باس لە هێزی نەرمی نێچیرڤان بارزانی دەكەین، پێویستە هەموو حیزبە سیاسییەكانی كوردستان لەوە تێبگەن، كە نێچیرڤان بارزانی (فراجیرۆ لامۆ ساڤۆنارۆلا) نییە، بەڵام بەقەد ساڤۆنارۆلا دڵی لەگەڵ تەبایی و نەرمی نواندندایە، تەنانەت نەرمی بۆ هێزە نەیارەكانیشی دەكات، بەڵام، جیاوازیی نێچیرڤان لەگەڵ ساڤۆنارۆلا ئەوەیە، نێچیرڤان خاوەن دوو هێزی زۆر گەورەو لەبن نەهاتووە، یەكەمیان ئەقڵانییەتەكەی كە دەزانێ لەگەڵ هەر بارودۆخێكدا چۆن رەفتار بكات بۆ حوكمڕانی و كوردستان چی پێویستە، دووەمیشیان ئەوەیە متمانەی زۆربەی هەرە زۆری خەڵكی لەگەڵدایە بە حیزبە سیاسییەكانی ئەم هەرێمەشەوە، چونكە نێچیرڤان بارزانی لە ژیانی حوكمڕانیی خۆیدا وێستگەی زۆر زۆر گرنگی بڕیوە كە بە راستی ئەم وێستگانە وەرچەرخان بوون. بۆچی حیزبەكان بیر لەوە ناكەنەوە، دوای 16ی ئۆكتۆبەری 2017، نێچیرڤان بارزانی لەناو چ شەوەزەنگێكدا پەنجەرەی رووناكی و ئومێدو ئیرادەی بۆ خەڵكی كوردستان كردەوە؟ كاتێك كوردستان كەوتە بەر هێرشی هەرێمیی و تەنانەت نێودەوڵەتیش، كاتێك فڕۆكەخانەكانی هەرێم راگیران و پەیوەندییە هەرێمی و نێودەوڵەتییەكان پچڕان و، هەرێمی كوردستان لەبەردەم رەحمەتی هێرشی بەغدا مایەوە، بۆچی (نێچیرڤان بارزانی)تان بە تەنیا جێ هێشت؟ ئەمەیان هێزی نەرمی نێچیرڤان بارزانی بوو، وردە وردە هەرێمی كوردستانی زیاتر لە جاران بردەوە نێو كۆڕی هەرێمیی و نێودەوڵەتی، نێچیرڤان بارزانی تەنیا سەرۆك بارزانی و پارتی لەگەڵدا مابووەوە، بەڵام نەترساو ئازایانە گرێكوێرەكانی كردەوە. سەرۆك بارزانی لەناو سەنگەری بەرخۆداندا، هێرشە سەربازییەكانی بەغدای پووچەڵ دەكردەوە. كاتێك مەترسییەكان بۆ سەر هەرێم دێت، كەس خۆی ناكات بە خاوەنی، نموونەی دوای ریفراندۆم نموونەیەكی زۆر زیندووە، زۆر كۆنیش نییە، هێشتا برینەكانیشی بە جەستەی ئەم نەتەوەیە هەر ماوە، بەڵام لەكاتی دابەشكردنی پۆست، هەموویان لە ریزی پێشەوەن، وڵات چۆن بەمشێوەیە بەڕێوە دەچێت؟!
ئەقڵانییەتی نێچیرڤان بارزانی لەوەدا خۆی چڕ كردۆتەوە، لە لایەك زۆر واقیعبینەو واقیع وەكوو خۆی دەخوێنێتەوە، لە لایەكی دیكەیشەوە، نایەوێ بگەڕێتەوە سەر رابردوو، بەڵكو بۆ ئێستاو ئایندە دەژی، هەموو ئەوانەی كاری سیاسیش دەكەن و نەیانتوانیوە رابردوو لەبیر بكەن، نەشیانتوانیوە سەركەوتوو بن، چونكە ئەوانەی بە رابردوویانەوە بەستراونەتەوە، سیاسەتكردنەكەیان دەبێتە جۆرێك لە وەهم، بێگومان ئەوەی سیاسەتیش بكات، نابێت بە وەهم بژی.
رەچاوكردنی بەرژەوەندیی باڵای گەل و نیشتمان لای نێچیرڤان بارزانی لەسەرووی هەموو ئیعتبارو بەرژەوەندییەكی دیكە بووە، هەر لەدوای هەڵبژاردنیشی لە پەرلەمانی كوردستانەوە، ئەولەوییەتی یەكەمی كارەكانی پاراستنی بەرژەوەندیی نیشتمانیی هەرێمی كوردستانە، ئەم پەیامە بەرزە زۆر بەهاو لۆژیكی گەورەی لێ دەخوێندرێتەوەو، ئەو ئومێدە دروستدەكات كە نێچیرڤان بارزانی جگە لەوەی خۆی سەركردەیەكی ئەكتیڤ و لێوەشاوەیە لە پرۆسەی سیاسی و حوكمڕانیدا و سەركەوتنی گەورەی وەدەستهێناوە، لەهەمانكاتدا بە سوودوەرگرتنی لە میتۆدی فیكری بارزانی، كە ئەم فیكرە لە بنەڕەتەوە پێناسەی سەربەخۆیی كوردستانی بە تەبایی و پێكەوە ژیانی نێوان نەتەوەو ئایینە جیاوازەكانەوە گرێداوەتەوە، جگە لەوەش نێچیرڤان بارزانی لە ژێر رێنماییەكانی جەنابی سەرۆك بارزانی-یە و هەر كاندیدی ئەویشە بۆ ئەم پۆستە، بۆیە جیا لەوەی خۆی سەركردەیەكی بەهێزە، لە هەمانكاتدا چیایەكی گەورەشی لە پشتە كە ئەویش هێزی كاریزمایی جەنابی سەرۆك بارزانی-یە.