من نەمگوتووە چی دەبێت ئەگەر سەرۆك وەزیرانی عێراق كورد بێت، چونكە ئەوە پێشتر روویداوە و هیچی لە هاوكێشەكە نەگۆڕیوە، بۆ نموونە: نوورەدین مەحموود كە لە ساڵی 1952 بوو بە سەرۆك وەزیرانی عێراق، ئەحمەد موختار بابان لە ساڵی 1958 بوو بە سەرۆك وەزیرانی عێراق، بەڵام ئەو دوو پیاوە ئەم پۆستە باڵایەیان لەبەر ئەوە وەرنەگرتووە كە كورد بوون، بەڵكو لەبەرئەوەی كە سەر بە لایەنێكی دیاریكراوی سیاسی بوون كە نوێنەرایەتیی گەلی كوردی نەكردووە، یان رەنگە بێلایەن بوون و لە كارەكانیاندا شارەزا بوون، یەكەمیان پلەی فەریقی یەكەمی هەبووە لە سوپای عێراق، دوومیان بۆ ماوەی 17 ساڵ دادوەر بووە، هەروەها پارێزگاری كەربەلاش بووەو چەندین پۆستی وەزیرانی لە سەردەمی پاشایەتی هەبووە، بۆیە گوتم: چی دەبێت ئەگەر سەرۆكایەتیی وەزیران بۆ كورد بێت؟ نەمگوت: چی دەبێت ئەگەر سەرۆك وەزیرانی عێراق كورد بێت؟ چونكە ئەوەی ئەو پۆستە وەربگرێت، دەبێ لە كوردستان بێت تاكو هاووڵاتی عێراقی هەست بكات كە ئەوەی حوكمی عێراق دەكات، عەرەبێكی نەتەوەپەرست نییە، چونكە نەتەوەپەرستە عەرەبەكان شكستیان هێناو وڵاتیان لە شەڕی بێهودەدا كاول كرد، هەروەها دەبێت مەزهەبیی تایفەگەر نەبێت، چونكە تایفەگەران كۆمەڵگەیان لەت لەت كرد لە رێی فیكری پەڕگیردا، هەروەها ئیسلامی ئایدیۆلۆجیخوازیش نەبێت، چونكە ئیسلامییەكان شكستیان هێناوەو ژیانی خەڵكیان كردۆتە دۆزەخ بەو فیكرانەیان كە لەگەڵ رۆژگاری پێشكەوتوودا ناگونجێن، بەڵكو ئەوەی حوكمی عێراق دەكات، كوردێكی مەدەنی بێت و بیەوێت دەوڵەتێكی مەدەنی دیموكراسی دابمەزرێنێت كە دوور لە مۆركی ئایینی و تایفەگەری و ئایدیۆلۆجی و قەومچێتی بێت.
لە راستیدا ئایدیۆلۆجیخواز و تایفەگەر و قەومچی و ئیسلامییەكانی عەرەبی سوننە و شیعە بە تەواوی ئەو پێشنیارە رەتدەكەنەوە، تەنیا یەك توێژ لە عێراق رەنگە قبووڵی بكەن، ئەویش رۆشنبیران و باوەڕهێنەرانن بە دیموكراسی و دەوڵەتی مەدەنی و هاووڵاتیبوون، بۆیە ئامانجی سەرەكی لە پێكهێنانی حكومەت خزمەتكردنی هاووڵاتیانە، هەروەها بەدیهێنانی دادپەروەریی كۆمەڵایەتی و یەكسانییە، حكومەت شەونخوونی دەكات و شەوو رۆژ بۆ خزمەتی هاووڵاتیان كاردەكات و لە بەرامبەریشدا هاووڵاتییان دڵسۆز دەبن، مەرجیش نییە هەموو هاووڵاتییەك بۆی دڵسۆز بن، چونكە هەموو خەڵك فریشتە نین، هەروەها هەموو حكومەتێكیش نموونەیی نییە، وەك ئەوەی ئەفلاتوون و پاكیش نییە وەك شارەكەی فارابی، ئەوەی من مەبەستمە ئەوەیە كە ئەو دەوڵەتانەی هاووڵاتیانیان لە خۆشگوزەرانی و بەختەوەریدان، خیانەت لە نیشتمانەكانیان ناكەن، بەڵكو دڵسۆزترین خەڵكن لە پاراستنی وڵاتەكانیان و بەرگریكردندا، چونكە حكومەتەكانیان مەدەنی و دیموكراسی و خزمەتگوزارو دادپەروەرن، نەك ئایینیی ئایدیۆلۆجی و دروشمخواز، وەك ئەوەی لای خۆمان، جێگەی گەندەڵكارو دزو تاوانباران لەناو ئەو حكومەتە سەركەوتووانەدا نابێتەوە، تەنانەت ئەگەر وەزیرێك، یان بەرپرسێك هەڵەو كەمتەرخەمی كرد، یان تۆمەتباركرا ئەوا دەست لەكار دەكێشێتەوە، چونكە نایەوێت لەبەردەم هاووڵاتیاندا گومانی ئەو شتانەی لێبكرێت، بەڵام لەنێو حكومەتەكانی خۆماندا ئەو گەندەڵكارو دزو تاوانبارانە جێگەیان بۆتەوە، هەتا ئەگەر كۆی وەزارەتێك بدزن، كەس لێیان ناپێچێتەوە، چونكە هاتۆتە وەزارەت تاكو حەپەلووشی بكات، چەندین وەزارەت فرۆشراون و چەندین پۆستیش كڕدراون، چەندین كورسیی پەرلەمان بە نهێنییەوە حەڕاج كراون، ئەوان دوا لە هاووڵاتیان دەكەن نیشتمانیان خۆش بوێت و ئینتیمایان بۆی هەبێت و بەرگری لێ بكەن، بەڵام هاووڵاتی نیشتمانێكی خۆش ناوێت، شوێنی تەراتێنی گەندەڵكاران بێت، بۆ نموونە: ئەگەر سەرنجی هەڵوێستی هەندێ بەرپرسان بدەین لە دەوڵەتانی پێشكەوتوو بەرامبەر هاووڵاتیان، ئەوكات دەزانین تاچەند داڕزانی سیاسی لە وڵاتی خۆماندا هەیە. لە دەوڵەتانی پێشكەوتوودا بەرپرسێك دەبینین كە لەبەر هۆیەكی سادە دەست لەكار دەكێشێتەوە، بەڵام لای خۆمان بەرپرسان لە گەندەڵیدا رۆچوونە و بە ئاشكرا دیارو بەرچاون، كەچی دەست لەكار ناكێشنەوە هەتا ئەگەر میللەت لە باشوورەوە تا باكوور دژی ئەوان خۆپیشاندان بكات، بۆ نموونە: كارل تیودۆرتسۆگۆتنبیرگ وەزیری بەرگریی ئەڵمانیا دەستی لەكار كێشایەوە دوای ئەوەی دەركەوت كە لە نامەی دكتۆراكەیدا ئاماژە بە سەرچاوەو ژێدەركان نەكراوە، بۆیە زانكۆی بیریۆت بڕوانامەكەی لێ كێشایەوە، بەڵام لە وڵاتی خۆماندا هەندێك چاوەڕوان دەكات نامەكەی بۆ بنووسرێتەوەو بۆی بگەیەندرێتە ماڵەكەی لەبەرامبەر گرێبەست و پارەیەك، ئەمە یەك، دووەمیان كریس هیون وەزیری وزەی بەریتانی دەستی لەكاركێشایەوە، دوای ئەوەی تۆمەتباریان كرد كە لە سەرپێچییەكی هاتوچۆدا خۆی دزیوەتەوە، سێیەم : جۆن برایسۆن وەزیری بازرگانیی ئەمریكا لەبەر رووداوێكی هاتوچۆ دەستی لەكار كێشایەوە، چوارەم: ئیمیل بوك سەرۆك وەزیرانی رۆمانیا كە لەسەر داوای هاووڵاتیان كە دژی سیاسەتی پاشەكەوتكردن بوون، دەستی لەكار كێشایەوە، پێنجەم: میشال ئالیو ماری وەزیری دەرەوەی فەرەنسا دەستی لەكار كێشایەوە هەر لەبەر ئەوەی هاریكاریی رژێمی بن عەلی كردبوو لە تونس كاتی پشووەكەی لەو وڵاتە لەساڵی 2010، شەشەم: ئیما مۆرا وەزیری ئاوەدانكردنەوەی ژاپۆن بەهۆی وتارێكیەوە دەرحەق باكووری ژاپۆن دوای بوومەلەرزەكەی ساڵی 2011، كاتێ گوتبووی: ئەو شتە باشتر دەبوو ئەگەر دوو كارەساتی سرووشتی تۆهۆكۆ (باكووری رۆژهەڵاتی ژاپۆن) بگرێتەوە، چونكە بوومەلەرزەیەك لە ناوچەكانی نزیك تۆكیۆ رەنگە زیانی ماددیی گەورەتری لێ بكەوێتەوە، حەوتەم: نۆبادۆن باتاما وەزیری دەرەوەی تایلاند دەستی لەكار كێشایەوە، دوای ئەوەی واژۆی لەسەر بەیاننامەیەك كرد كە پێچەوانەی دەستووری وڵاتەكەی بوو، بەڵام لە عێراق سەرپێچی لە زیاتر لە پەنجا ماددەی دەستووری كرا، وەك بڵێی هیچ نەبووبێت، تائێستاش حكومەتی بەغدا بەردەوامە لە سەرپێچیكردن لە دەستوور.
ئەم دەست لەكار كێشانەوانەش بەڵگەی شارستانی و رۆشنبیری و دڵسۆزی و خۆشەویستییانە بۆ نیشتمان و هاووڵاتیان و رێزگرتنیان لە یاساو دەستوور، كاتێكیش بەرپرس سووردەبێت كە لە پۆستەكەی بمێنێتەوەو دەست لە كار كێشانەوە رەت بكاتەوە لەگەڵ ئەوەی كە گەندەڵكارو شكستخواردووە، ئەمەیان بەڵگەی ئەوەیە كە لە گەندەڵی رۆچووەو پۆستەكەی بۆ مەرامی تاكەكەسی و حزبی قۆستۆتەوە، كاتێكیش وەزیرێك تۆمەتباردەكرێت بە گەندەڵی، ئەوا دێت گرێبەستێك لەگەڵ ئەو كەسە دەكات كە تۆمەتباری كردووە و پیاوێكی دەستپاك دەردەچێت، یان كاتێك بەرپرسێك تاوانێك دەكات، ئەوا پارەیەك دەدات و بێتاوان دەردەچێت، وەزیری دەستپاك لە پەرلەمان لێپرسینەوەی لەگەڵدا دەكرێت، چونكە نایەوێت گرێبەست لەگەڵ گەندەڵكاران بكات، بۆیە متمانەی لێوەردەگیرێتەوەو دەبێتە تۆمەتبار، هەندێ جاریش لەسەر پارەكە رێك ناكەون و بە نهێنییەوە شەڕدەكەن و بە ئاشكراش ریسوا دەبن، بە چاوی خۆمان ئەم گاڵتەجاڕییەمان بینی كاتێ لێپرسینەوە لەگەڵ خالید عوبەیدی وەزیری بەرگریی عێراق كرا، ئەو گاڵتەجاڕییەی كە هاووڵاتی عێراق نایزانێت، چونكە لەپشت پەردەوە روودەدات، دواتر یەكێك دێت و باسی دەستپاكی و چاكسازی و ئینتیما و یەكێتیی نیشتمان دەكات، ئەمەیە راستییەكە، ئەگەرنا ئەم ململانێی و كێبڕكێیە لەپای چی؟ هەموویان پەرۆشی دەسەڵاتن و كەس خەمی نیشتمان و هاووڵاتی نییە، ئەدی نرخی وەزارەت نەگەیشتە ملیۆنان دۆلار؟ ئەدی كورسییەكی پەرلەمان نەگەیشتە دوو ملیۆن دۆلار؟
ئەم چینە سیاسییە گەندەڵە لەوەتەی 2003 وە چییان پێشكەشی هاووڵاتی عێراقی كردووە؟ سامانی ئەم وڵاتە بۆ كوێ چووە؟ كوا توانا و یەدەگیی وڵات و ئەو پارە قەبەیەی بۆ كارەبا تەرخانكرا، لەكوێدا خەرجكرا؟ كوا ئاو و بەنداو و رێگاوبان و كشتوكاڵ؟ دڵی مرۆڤ ژان دەكات كاتێ هەر دوو رووباری دیجلەو فورات دەبینێت، كوا پێگەمان لە پەروەردەو خوێندندا و كوا زانكۆكانمان و ئاوەدانی و پاكوخاوێنی و جوانی و گەشتوگوزارو سەروەری و یەكێتی و پێگەی هاووڵاتی عێراقی لە جیهاندا؟ كاتی ئەوە هاتووە میللەت ئەو چینە سیاسییە گەندەڵە بۆ هەتایی بسڕێتەوە، ئەمانە ناتوانن متمانەی هاووڵاتی بگێڕنەوە، لە هەڵبژاردنەكانی ئەم دواییەی پەرلەمانیش ئەم ریسواییە ئاشكرا بوو، ئەمە بەڵگەی ئەوەیە كە هاووڵاتیی عێراقی لەم دەم و چاوانە نائومێد و بێزار بووە.
لەوەتەی دەوڵەتی عێراق دامەزراوە هیچ سەرۆك وەزیرانێك نەهاتووە خەمی خەڵكی بووبێت بە جیاوازیی نەتەوە و ئایین و مەزهەبیانەوە، یەكێك دێت بۆ نەتەوەكەی خۆی دادپەروەردەبێت و ئەوانی دیكە بەتایبەتیش كورد پەراوێز دەخەن، یەكێكی دیكە دێت شەڕ دژی كورد دەكات، سێیەم دێت گرنگیی بەوانە دەدات كە دێنە ریز حزبەكەیەوە، وەك حزبی بەعس و سیاسەتی بەعسیكردن و بە عەرەبكردن پەیڕەوە دەكات، دواتر چینێكی سیاسیی دێت دوای رووخانی بەعس، كە چینی ئیسلامیی سیاسیی شیعەیە بە نوێنەرایەتیی حزبی دەعوە، زیاتر فۆكس دەكاتە سەر ئایدیۆلۆجیای ئایینی، خەمی یەكەم و كۆتاییشی پەرەپێدان و بڵاوكردنەوەی مەزهەبەكەیەتی، هەروەها دەركردنی یاسا بۆ بەرژەوەندیی خۆی، وەك یاسای پشووەكانی ئایینی و مەزهەبی، یاسای حەشدی شەعبی و باری شارستانیی مەزهەبی جەعفەری، هەروەها بودجەی شوێنە پیرۆزەكانی شیعە، بە واتایەكی دیكە گۆڕینی دەوڵەت لە تەعریبی سیاسییەوە كە بەعس دەستی پێكرد بۆ بەئایدیۆلۆجیاكردنی ئایینی (شیعەگەرایی سیاسی)، ئەم سیاسەتە ئایدیۆلۆجییە جوداخوازییە یەكێتیی كۆمەڵایەتیی وڵاتی پارچەپارچە كرد، كورد هەستیان بە نامۆیی كرد لەم نیشتمانەدا بەهۆی تەعریبەوە، سوننەش بە هەمان شێوە لەبەر شیعەگەرایی، پەیڕەوكارانی ئایینەكانی دیكەش لەبەر پاكتاوی ئایینی روویان لە وڵاتان كردو ئاوارە بوون، شوێنكەوتووانی ئەم ئایدیۆلۆجییەتە ئایینییە مامەڵەیەكی پەڕگیڕیی توند لەگەڵ خەڵكانی دیكەدا دەكەن، ئەوەی لەگەڵیان نەبێت، دژیانەو نابێ بمێنێت، بۆیە ئەم ئایدیۆلۆجییەتە ئایینییە گەوەرترین هەڕەشەیە بۆ ئاشتیی كۆمەڵایەتی لە هەر وڵاتێكی فرە نەتەوەو ئایین و مەزهەب، عێراقیش بە نموونە.
سوننەو شیعە شكستیان هێنا لە حوكمڕانیی وڵاتدا، بەڵام عێراقییەكان لەمیانی سەد ساڵدا كوردیان تاقی نەكردۆتەوە، مرۆڤی كورد نابێتە نەتەوەپەرست و ئایدیۆلۆجیخواز ئەگەر ببێتە سەرۆك وەزیران، كێ جورئەتی ئەوەی هەیە خوالێخۆشبوو مام جەلال تۆمەتبار بكات بەوەی كە نەتەوەپەرست بووە، بێگومان سەرۆكێكی مەدەنیی هەموو عێراقییەكان بوو، هەروەها بەڕێز هۆشیار زێباری كە وەزیری دەرەوەی عێراق بوو، كێ بڕوای دەكرد كە كوردە ئەگەر ناوەكەی نەبووایە، ئەو بەبێ جیاوازی بۆ عێراق و هەموو عێراقییەكان كاری دەكرد، بەڵكو ئێمە تۆمەتبارمان دەكرد بەوەی كە بایەخ بە كوردستان و گەلەكەی نادات، ئەو پیاوە توانی روویەكی شارستانی بداتە دیپلۆماسییەتی عێراقی، كاتێكیش وەزارەت درایە جەعفەری، ئەو رووە شارستانییەی وەزارەت نەما، وەزارەت بوو بە ئامرازێك بۆ خزمەتی ئایدیۆلۆجییەتێكی دیاریكراو، بەم شێوەیە ئەوانی دیكەش كە پۆستی گرنگیان لە دەوڵەتی عێراق وەرگرت، نیشتمانپەروەری لەپێشەوەی هەموو شتەكانی دیكەوە بوو، بە پێچەوانەی بەرپرسانی دیكە، كە لە چوارچێوەی نەتەوەپەرستی و ئایدیۆلۆجییەت رزگاری نەبوو، مرۆڤی كورد مەدەنییەو حەز بە ئاشتی و پەرەپێدان و خۆشگوزەرانی و ژیانی ئاسوودە دەكات، گوێ ناداتە پۆلێنخوازیی نەتەوەیی و مەزهەبی و ئایینی، كوردستانی عێراقیش نموونەیەكی سەركەوتووی پەرەسەندنی مەدەنی و شارستانی و رۆشنبیری و پێكەوەژیانی ئاشتییانەیە لەنێوان نەتەوەو ئایین و مەزهەبەكاندا، ئێمە ئەو قۆناخە گرنگەی مێژووی خەباتمان تێپەڕاند، لەئێستادا بانگەوازی ئاشكرا هەیە لە سەركردەكانمانەوە بۆ دامەزراندنی دەوڵەتێكی نیشتمانی لە جیاتی دەوڵەتێكی نەتەوەیی، لەبەر بوونی نەتەوەی دیكە، هەروەها بۆ دامەزراندنی دەوڵەتێكی مەدەنی بۆ پەراوێزخستنی دەوڵەتی ئایینی و ئایدیۆلۆجی، جەنابی سەرۆك مسعود بارزانی تەركیزی كردۆتەسەر ئەم بنەما سەرەكییانە و بەتایبەتیش دوای ئەنجامدانی پرۆسەی ریفراندۆمە مێژووییەكە، ئەوانیش بریتین لە بنیادنانی دەوڵەتێكی نیشتمانی نەك نەتەوەیی، مەدەنی نەك ئایینی، دیموكراسی نەك دیكتاتۆری، دادپەروەر نەك ستەمكار، خزمەتكار نەك خزمەتكراو.
ئەگەر لە ساڵی 2014 حكومەتی مالیكی بوودجەی لە كوردستان نەبڕیبا كە تائێستاش هەر بڕاوە، ئەوا لەئێستادا هەولێر دەگەیشتە ئاستی شارە هەرە پێشكەوتووەكان، بۆیە سەرباری بڕینی بوودجەش حكومەتی هەرێمی كوردستان بە سەرۆكایەتیی رێزدار نێچیرڤان بارزانی پشتی بەخۆی بەست، لە رووی ئاوەدانی و ئیداری و خزمەتگوزارییەوە زۆر پێشكەوتووە، ئەگەر شەڕی داعش و بڕینی بوودجەو دابەزینی نرخی نەوت و قەیرانی ئاوارەش نەبوایە كە كوردستانی گرتەوە، ئەوا لەئێستادا لە قۆناخێكی زۆر پێشكەوتوودا دەبووین لە هەموو روویەكی ژیانەوە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا حكومەتی هەرێمی كوردستان رووبەڕووی ئەو تەحەدیانە بۆتەوەو بە دانایی و ئارامی و لەخۆبردنەوە بەسەر ئەو كۆسپانەدا سەركەوت، ئەگەر هەر دەوڵەتێكی دیكە بوایە لە جیاتی هەرێمی كوردستان لە رووبەڕووبوونەوەی ئەو هەموو تەحەدییانە ئەوا بە تەواوی هەرەسی هێنابوو، بەتایبەتیش حكومەتی بەغدا، چونكە حكومەتەكەی عەبادی هەر كە داعش لە بەغدا نزیك بووەوە، خەریك بوو هەڵدەهات، ئەگەر ئەو فتوایەی سیستانی نەبوایە كە داوای كرد پێویستە شەڕی داعش بكەن، بۆیە هەر لەبەر ئەو فتوایەش بوو كە حەشدی شەعبی دامەزرا.
هەڵبژاردن كۆتایی هات، بەڵام تائێستاش جیاكردنەوەی دەستی بۆ ئاشكراكردنی ساختەكاری لە سندووقەكانی هەڵبژاردن بەردەوامە، خۆپیشاندانی جەماوەرییش باشووری عێراقی گرتۆتەوە، بەتایبەتیش لە بەسرە كە بڕبڕەی پشتی ئابووریی عێراقە، ئەو خۆپیشاندانانە پەیامێك هەڵدەگرن ئەویش ئەوەیە كە ئەو تاقمە سیاسییەی دوای رووخانی رژێم حوكمی عێراقی كرد شكستی هێناوە، كاتی رۆیشتنی هاتووە و ئەم خۆپیشاندانانە بەردەوام دەبن تاكو ئامانجەكانیان دەپێكن، چونكە لەشێوەی شۆڕشی شەعبانییە، زۆر ناشیرنیشە كە هەندێ سیاسەتوان تۆمەت بۆ خۆپیشاندەران هەڵدەبەستن بەوەی كە داعش و بەعسین، لەوەش خراپتر ئەوەیە كە عەبادی سامانی عێراق بەسەر پارێزگایەكدا دابەش بكات جگە لە پارێزگایەكی دیكە، كە ئەمە دەسەڵاتی ئەو نییە، نەك بۆ قایلكردنی خۆپیشاندەران، بەڵكو لە ترسی پێگەی سیاسی و ئاییندەی وەزاریی خۆی، بۆچی كاتێك پێویست بوو ئەو سامانەی دابەش نەكرد؟ بۆچی عەبادی بڕیاری دا كە ژمارەیەكی زۆری خۆپیشاندەران لە فەرمانگەكانی دەوڵەت دابمەزرێنێت؟ ئەدی بۆچی ئەو كاتەی بێكار بوون و هاواریان دەكرد داینەدەمەزراندن؟ بۆ دەسكەوتی سیاسی نییە؟ پێموایە ئەو بانگەشەو بڕیارانە سوودیان نییە، چونكە خۆپیشاندەران سنوورە تەسكەكانیان بڕیوە.
پێموایە كاتی ئەوە هاتووە عێراقییەكان لە بەرگی نەتەوەپەرستی و تایفەگەری دەرچن و بچنە نێو جیهانێكی فراوانی مەدەنی و دیموكراسییەوە، گوێ نەدەنە ئەوەی كێ دەبێتە سەرۆك وەزیران، گرنگ ئەوەیە ئەو كەسە بێت خزمەتی هاووڵاتیان بكات، وا بزانم كاتی ئەوە هاتووە و گونجاویشە دەرفەت بە كورد بدرێت تاكو پۆستی سەرۆكایەتیی وەزیران وەربگرێت، ئەزموونی كوردستان سەلماندوویەتی بۆ جیهان كە سەركەوتوو بووە، راستە ئەزموونێكی نموونەیی نییە و هەڵەو كەموكوڕیی هەیەو گەندەڵیش لە فەرمانگەو وەزارەتەكاندا هەیە، بەڵام بە رێژەیەكی كەم، هەروەها هەوڵی زۆر دەدرێت بۆ لێپرسینەوە لە گەندەڵكاران، ئەمەش دەرفەتێكی باشەو نابێ لە دەست بچێت، بە تایبەتیش پارتی دیموكراتی كوردستان یەكەم بووە لە سەر ئاستی عێراق لە هەڵبژاردنەكانی ئەم دواییەی پەرلەمانی عێراق، ئەگەر بمانەوێت وڵات لە هەرەس و رووخان رزگاربكەین، ئەوا لێمانگەڕێن بوار بە كورد بدەین سەرۆكایەتیی وەزیران وەربگرێت، چونكە سوننەو شیعە شكستیان هێنا و كورد ماوە، تائێستاش دەرفەتی پێ نەدراوە سەرۆكایەتیی وەزیران وەربگرێت، هەرچەندە پێموایە كە قبووڵكردنی ئەمە زۆر زەحمەتە، چونكە ئامانجی ئەوانەی ئەو پێشنیارە رەتدەكەنەوە بریتییە لە بەرژەوەندیی تایبەت و پەرۆشییان بۆ دەسەڵات، نەك بەرژەوەندیی هاووڵاتیان كە مەینەتیی زۆریان چەشتووە.