ئەوەی پێشمەرگە و شەڕڤانان كردیان و دەیكەن لە مەودای مێژوویی خۆیدا كاریگەرییەكەی هیچی كەمتر نابێت لە كاریگەریی شۆڕشە مەزنەكانی مرۆڤایەتی لە دژی سەركوتكاری، وەك بۆ نموونە شۆڕشی فەرەنسی، كە هەتا ئێستاش سەرمەشقی هەر شۆڕشێكی مەزنی مرۆڤایەتییە كە لە قۆناغێكەوە شارستانییەتی گواستەوە بۆ قۆناغێكیتر. ئەوەی شۆڕشی فەرەنسی وەك نموونەی شۆڕشی مرۆیی لە مێژوودا نەمر دەكات.

ماندوونەبیت بۆ تۆماركردنی سەركەوتنێكی مەزن بەسەر داعش و داعشییەكاندا كە ئێوە و هەڤاڵانتان لە پێشمەرگە و شەڕڤان بەرجەستەتان كرد. لە كاتێكدا ئەم وشانەت بۆ دەنووسم، كە هێشتا خوێن لەسەری بڕاوی پێشمەرگە دەچۆڕێت و تازە لە بەخاكسپاردنی ئەو پێشمەرگانە دێینەوە كە پەنجا ساڵ زیاترە چەكیان لە پێناوی دۆزێكی ڕەوادا بە شانەوەیە لەدژی دوژمنەكان و هێشتا كچ و ژنانێكی زۆری ئێمە بێ چارەنووس ماونەتەوە و ئاوارەیەكی زۆر بە ناشوێندا بڵاو. لەگەڵ ئەوەشدا ئەم سەركەوتنە هەر تەنیا سەركەوتنێكی چەندایەتیی نییە، هێندەی ئەوەی سەركەوتنێكی نەوعی و ڕەمزییشە بۆ كورد كە نییەت و ویستی پێشمەرگە و شەڕڤانانی یەكخست. ئەمە هەر تەنیا دەستكەوتێكیش نییە بۆ سەردەمی ئێستا، بەڵكو دەستكەوتێكیشە بۆ دواڕۆژ و ڕەواندنەوەی هەر نائومێدییەك كە بۆی هەیە لە لای نەوەكانی دواڕۆژ سەرهەڵبدات.
لێرەوە بۆمن هێنانەخوارەوە لە بەهای تێكۆشان و خەتی ڕاست و چەپهێنان بە سەر خەبات و قوربانیدانی پێشمەرگەدا، بە هەر بەڵگە و پاساوێك خەتێكی سوورە. لەگەڵ ئەوەشدا پێویستە بەبیری هەمووان بخرێتەوە كە تاكو ئێستا تەماشاكردنی ئێمە بۆ پێشمەرگە و شەڕڤان، لە ئاستی پێویستدا نەبووە و بە هەمان نیگاوە ناڕوانینە پێشمەرگە و شەڕڤانان كە میللەتانی هووشیاری جیهان لێیان دەڕوانن. پێویستە ئەم جیاوازییە بسڕینەوە و نیگای ئێمە ببێتە پێوەر بۆ بینینی مرۆڤایەتی لە ئاست تێكۆشەرانماندا.
ئەوەی پێشمەرگە و شەڕڤانان كردیان و دەیكەن لە مەودای مێژوویی خۆیدا كاریگەرییەكەی هیچی كەمتر نابێت لە كاریگەریی شۆڕشە مەزنەكانی مرۆڤایەتی لە دژی سەركوتكاری، وەك بۆ نموونە شۆڕشی فەرەنسی، كە هەتا ئێستاش سەرمەشقی هەر شۆڕشێكی مەزنی مرۆڤایەتییە كە لە قۆناغێكەوە شارستانییەتی گواستەوە بۆ قۆناغێكیتر. ئەوەی شۆڕشی فەرەنسی وەك نموونەی شۆڕشی مرۆیی لە مێژوودا نەمر دەكات، ئەو هووشیارییە بەرزەی مرۆڤایەتی و فەرەنسییەكانە، كە لێوەی دەڕوانێتە خەباتی مرۆڤ و دەستكەوتەكانی دەكاتە دەستكەوتی گەردوونی. ئێمە پێویستیمان بە وەها هووشیارییەكە كە بتوانێت خەباتی پێشمەرگە، لەو تەماشا لۆكاڵییە بەكەمزان و دوژمنكارییە سایكۆلۆژییە حیزبییە، بەرز بكاتەوە بۆ نیگا و بینینێكی مرۆییانەی باڵا كە شایانی پێشمەرگەیە..بەتایبەتی لەدوای ئەم سەركەوتن و دەستكەوتە مەزنەیانەوە. هەرچەندە زۆر خۆشە مرۆڤ ئەندامی كۆمەڵگە و نەتەوەیەك بێت كە پێشمەرگە و شەڕڤانەكانی پێكەوە لە كاتی خەوتنی هاووڵاتیاندا، دوژمنی بۆ دەبەزێنن و پێكڕا سروودی ئەی ڕەقیب دەڵێنەوە، وەلێ جەخارە لەناو ئەم میللەتەدا هێشتا خاوەنی ئەو كەسانە بیت كە دوژمنانە دەڕواننە ئەم قارەمانێتیە. لێرەوە دوای پیرۆزبایی لە یەكبەیەكی داعشبەزێنان، هیوادارم هیچ پێشمەرگە و شەڕڤان و هیچ ئەندامێكی بنەماڵەی پێشمەرگە و شەڕڤانان، لە ئاست هەر كەمتەرخەمییەكدا كە لێرە و لەوێ دەیبینن، دڵیان سارد نەبێتەوە، چونكە هەر ئەوەی لەم وڵاتەدا ژیان بەردەوامە نیشانەی ئەو ڕووناكاییەیە ئەوان خستوویانەتە هەموو ماڵێكەوە. لێرەشەوە بە توندیی سەركۆنەی ئەو كەسانە دەكەم كە بەچاوی سووكەوە دەڕواننە چراكانی نیشتمان، دیارە ئەوان تاریكپەرستن..
بەڕێز سەرۆكی هەرێمی كوردستان:
هەرچەندە لە ئێستادا زووە بۆ گەڵاڵەكردنی بۆچوونێكی گشتی لەسەر ڕەهەندەكانی شەڕی داعش، بەڵام لەو ڕوانگەیەوە كە هەمیشە بواری خستنەڕووی تایبەت لە هەڵەو كەموكوڕی بەدەر نییە، پێویستە دەستپێشخەری لەوەها گەڵاڵەكردنێكدا بكەین. ئەو ڕاستییەش نابێت لەبیر بكرێ كەبەشێكی ئەم جۆرە شەڕانەش لە مەیدانەكانی جەنگەوە و بە هەمان كاتی واقیعی و مەودای جوگرافیانەوە دەگوازرێنەوە بۆ ناو شاشەكان و لەوێش شەڕێكی تر دەستپێدەكات.
لەگەڵ ئەوەی كە شەڕەكە پێشبینیكراو بوو، بەڵام كەس ئەوەندە دڵنیا نەبوو شەڕفرۆشتنی داعش بەم زووانە و بەو ڕاستەوخۆییە، یەخەی ئێمە بگرێتەوە. كەسیش دڵنیا نەبوو لەوەی ئاخۆ كۆمەڵگەی باشووری كوردستان، دوای ئەوەی لە ژێر زەبری ململانێ و كۆنەقینە ناوخۆیی و ئەو كێشانەی لە ئەنجامی دروستبوونی ئۆپۆزیسۆن و دەسەڵاتەوە دروستبوون، كە هەموویان پێكەوە وایانكردبوو كۆمەڵگەی كوردی بۆنی هەڵوەشانەوەی لێبێت، ئەوەندە یەكهەستییانە و یەكدەستییانە بچێتە بەرەی بەرگرییەوە. لەگەڵ ئەوەشدا كە ئەمانە هەمووی دڵخۆشكەرن، پێویستە هەندێ شتیتریش باس بكەین و خۆمانی بۆ ئامادە بكەین و لە زۆر بواریشدا، بەخۆشماندا بچینەوە، چ وەك حكومەت و لایەنە سیاسییەكان، چ وەك ئۆپۆزیسیۆنەكان و چ وەك تاكەكەسی ئاسایی..
هەمیشە جەنگ لە دژی داعش بەلای منەوە چەند ڕەهەندی هەیە.
یەكەم: جەنگ لە دژی خراپەی ڕەها، خراپە لە هەر بەرگێكدا، لەبەر ئەوە ئەم جەنگە جەنگێكی دانسقەیە و یەكێكیش لە شێوازەكانی بەشداربوون لەم جەنگەدا سەنگەر و جەبهەیە كە پێشمەرگە دەیكات. شیوازەكانی بەشداربوون لەم جەنگەدا زۆرن كە گرنگترینیان ئەوەیە چۆن مامەڵە و هەڵوێستی خۆمان لە مامەڵە و هەڵوێستێكی سایكۆڕۆژنامەوانییەوە بكەینە هەڵوێستێكی مەعریفی. ئەم جەنگە لەسەر خۆمان چیمان فێر دەكات؟ داعش چ هەستێك، چ بیركردنەوەیەك چ كاردانەوەیەك لە ئێمەدا دروستدەكات وەك تاكەكەس؟ پێش ناسینی داعش چۆن بیرم دەكردەوە و ئێستا چۆن بیر دەكەمەوە؟ كوردبوونی من لەبەردەم خراپەی داعشدا دەكەوێتە كوێی ئەو وێنەیەی بۆ خۆمم هەیە وەك مرۆڤ؟ ئایا داعش لە یەكتری نزیكخستینەوە، یان زیاتر دابڕی كردین؟ دووژمنی هاوبەش هەمیشە یەكخەر بووە، ئایا ئەم دوژمن و ترسە هاوبەشە تا چەندە دەستمان پێهەڵدەگرێت لە شوناسە لۆكاڵییەكان، شارچێتی و ناوچەچێتیەكانمان، دابەشبوونە ئایدیۆلۆژییەكانمان، پابەندبوونە كوێرانەكانمان بە ئایدیۆلۆژیا سواوەكان و میكانیزمەكانی ترسی بەدەروونیكراوەوە. ئایا شیوەن بۆ ئێزیدییەكان چەندە ئەوان و ئێمە لەسەر بازنەی كوردبوون كۆدەكاتەوە و لە شیوەنێكی فەیسبووكیانەوە دەیكەینە چالاكییەك بۆ فراوانبوونی بازنەی كوردستانیبوونمان؟ ئەگەر بە چاوێكی وردیش بڕوانییە مرۆڤ لە دۆخی جەنگدا، ئەوە پێویستە تێڕوانینمان بۆ مرۆڤ فراوانتر بكەین لەمەشدا هۆكارە خودی و بابەتییەكانیش لە هەڵوێستوەرگرتندا كاریگەریی خۆیانیان هەیە و پێویستە لەبەرچاویان بگرین.
دووەم: بەرەیەكی تری جەنگ لە دژی داعش، ئاشكرابوونی ئەو داعشییانەیە كە لەناوماندا ئەژین و خۆزگە بە پیادەبوونی دروشمەكانی داعش دەخوازن بەسەر لاشەی ژن و منداڵ و مرۆڤدا. داعش هەر تەنیا تەعبیر نییە لە گرووپێكی ئاشكرای خوێنڕێژ، بەڵكە بەدیارخەری لایە شاراوەكانی نێو كۆمەڵگەی خۆشمانە بە پەردە هەڵدانەوە لەسەر ئەو كەسانەی لە كەنارمانەوە داعشییانە بیر لە ئایین و ئەوەكانیتر دەكەنەوە و ڕۆژانە بەناو زمان و هەستی گەنجەكانماندا زەمینەی هاتنی داعش دەچێنن. بەلای منەوە ئەم داعشییانە زۆر مەترسیدارترن لەوانەی لە بەرەكانی جەنگدا و لە ماڵ و گەڕەكەكاندا سەری خەڵك دەبڕن و وەك دەستكەوتێك بۆ دین و مەرامەكانیان دەیخەنەڕوو. سەربڕینی ڕۆحیی و ئیرادییانەی مرۆڤ هیچی كەمتر نییە لە سەربڕینی جەستەیی. بۆیە ئەم بەرەیەی جەنگ پێویستی بە كەرەستەی تایبەتی خۆی هەیە و پێویستی بە خۆئامادەكردنێكی جددی هەیە بۆ ئەوەی سنوور بۆ هەر كەسێ دابنرێ كە لە ڕوانگە و سایكۆلۆژیا و بە ئامانجی داعشییانە دەنگی خۆی بەسەر كۆمەڵگەدا بەرز دەكاتەوە و مەرامەكانی خۆی بەسەر كەسەكاندا دەسەپێنێت. بەبێ پێداچوونەوە بەم مۆڵگانەدا شەڕێكی سەراپایی دژی داعشییەت كۆتایی پێنایەت، كە زیاتر شەڕێكی زانستی و یاسایی و مافە لەگەڵ داعشیزیمدا نەك شەڕی سەنگەر.
سییەم: بەبێ بیركردنەوە لە چەكداماڵینەوە لە كۆمەڵگە سەركەوتنی ئەم شەڕە مانایەكی نابێت. ئەم شەڕە و ئەو حەماسەتەی لە كۆمەڵگەدا بڵاوی كردۆتەوە، ڕەوایی دایەوە بە هەڵگرتنی چەك لەلایەن ئاپۆرەو خەڵكەوە. ئەزموونی مێژووش ئەوەی دەرخستووە كە چەك بە دەستی خەڵكی غەیرە پڕۆفێشناڵەوە بۆ زۆر مەبەستی تریش بەكار دێت. لە كۆمەڵگەیەكی وەك كوردستاندا زۆرینەی كوشتنەكانی شەرەف، كچ و ژنكوژی، تۆڵەكردنەوە، غەریبەكوژی، چوونەسەر ماڵی یەكتر، دوژمنداری و هتد، بەهۆی چەكەوە ئەنجام دەدرێن و دراون. پرسیاری هەرە گرنگ ئەوەیە، ئایا ئەو چەكهەڵگرتنەی ئەمڕۆ كە بەشێكیشی هەڵگری نیشانەكانی بێشوناسی پیشاندەدەن، لە پاش شەڕی داعش لوولەی تفەنگەكان ڕوو دەكەنە كوێ و لە كوێ هەڵدەگیرێن؟ ئایا بەدیلەكانی ئەو شوناسەی چەك دەیبەخشێت و لە ئەنجامی ئەمەشەوە باڵادەستبوونەوەی نێرایەتی بەسەر سایكۆلۆژیای خەڵكدا دەبێت چی بن؟ ئایا چ میكانیزمێكی هەمەلایەنی و لەلایەن گشت هێزەكانەوە بگیرێتە بەر بۆ ئەوەی چەك تەنیا لە دەستی سوپا و پێشمەرگە و خەڵكی پڕۆفێشناڵدا بێت، نەك عاممەی خەڵك؟
چوارەم: ئەم شەڕ پێفرۆشتن و جینۆسایدە داعشییانەیە تۆوێكی مەترسیداری ڕق و كینەشی تا سنووری ڕەگەزپەرستییەكی مەترسیدار لە كۆمەڵگەی ئێمەدا چاندووە. داعشییەكان بەم تاوانەی لە سەر خاكی برینداری كوردستان و لەسەر جەستەی پێشمەرگە و شەڕڤان و ئێزیدییەكان و ناوچە هێشتا دابڕاوەكان ئەنجامیان دا، یادەوەری كوردەكانیشی لە سەر تاوانەكانی بەعس و ئەو گشتاندنەش كە لەم یادەوەرییەوە بۆ عەرەب دەكرێت، زیندوو كردەوە. لەسەروو هەموو ئەمانەشەوە، بەشێكی زۆری كورد هێشتا لە ناوچە عەرەبنشینەكانی عێراق دەژین و هەروەها كورد لە ئێستادا ئامادەییەكی جیهانی هەیە و كێشەكەی تا ئەندازەیەك رێزلێگراوە، بەشێكی زۆری ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ هەوڵ و خەباتی جالییەی كوردی لە وڵاتانی تر بە وڵاتە عەرەبیەكانیشەوە، بۆیە هەڵوێستی كیناوی گرووپێكی كوردەكان لە ناوەوە نابێت وەك گورز وەشاندێكێشی لێبێت لە خەباتی كوردی بەشەكانیتر و كوردی وڵاتانیتر و ژیان و پێگەیان بخاتە مەترسییەوە.
پێنجەم: شكستهێنان بەداعش و داعشییەت، وەك فۆرمێكی بیركردنەوەی ئایینی، دەمانخاتە بەردەم چەندین پرسیاری داناییناسییانە لە سەر ئایین و باوەڕداری. ئایا ئەوەی تا ئێستا بە شێوەیەكی باو لە كۆمەڵگەی ئێمەدا وەك ئایینداری باو بووە، هەڵەیە و ئایینی ڕاستەقینە ئەوەیە كە داعش ئیدیعای دەكات، یان شتێكیترە؟ لەبەر ئەوە پێدەچێت هەڵوێستی كوردییانە لە ئایین لە دوای داعشەوە خۆی لەم گومانە ڕزگار بكات و تاك و كۆمەڵگەی كوردستانی نەیەوێت ئەم فۆرمە لە ئایینداریی توندڕەوانە وەك باوەڕداریی خۆی قەبووڵ بكات. هەرچەندە من بەم لێكدانەوەیە زۆر گەشبین نیم، بەڵام هەستیش دەكەم ئەمە پرسیارێكی شاراوەی ناو ناخی زۆرێك لەو باوەڕدارانە بێت كە هەستی مرۆییان بەهۆی كردەوە تاوانكاریەكانی داعشەوە بریندار بووبێت، چونكە ئامانجی ئەوان لە باوەڕداریدا هەمان ئامانجی توندڕەوانە نییە. كەواتە پێویستیمان بە كرانەوەیەكی ئایینی زۆر دەبێت لەلایەن چالاكوانانی ئایینی و لایەنە ئیسلامییەكانی كوردستانەوە، بۆ گفتوگۆی كراوەتر لەسەر ئایین و باوەڕداری لە كوردستاندا، بەتایبەتی كە داعش هەرچیەكی كرد بەناوی ئەم ئایینەوە كردی. لەم ڕووە چاوەڕوانییەكی زۆرم هەیە لە بیرمەندان و خاوەن بۆچوونە ئایینییەكان بۆ گفتوگۆی كراوە لەسەر ئایینی ئیسلام، بەتایبەتی كاتێك ئەم ئایینە لە ساتەوەختی داعشەوە لە یادوەریی كوردییانەدا خۆی وەك بەدیلێك بۆ داگیركاری و قەتڵوعام و سێكسگەرایی دەناسێنێ.
شەشەم: شەڕ و سەركەوتن بەسەر داعشدا هەڵگری نامەیەكی ڕوونی كوردییانەشە بۆ كۆمەڵگە عەرەبی و ئیسلامییەكانیش. لەو نامەیەدا نووسراوە، ئەوەی لە سكاڵا و هاواری كوردییانەمان بەدەستی بەعسەییەكان و ڕژێمە داگیركەرەكانیتری خاكی كوردستان تێینەگەیشتن و خۆتان لێنەكرد بە خاوەن و بێهەڵوێستیتان لە ئاستدا پیشانداین، بە هۆی شكستی داعش لە كوردستان، تێیبگەن. هەروەها ئەم نامەیە هەڵگری ڕەتكردنەوەیەكی ئاشكرای ئیسلامیی توندڕەویشە لە كوردستاندا، ئەویش نەك هەر لە هەرێمی كوردستان، بەڵكو لە كۆی پارچەكانیتریش كە نوێنەرانیان لەم شەڕە دژ بە داعشییەدا بەشداربوون ئەویش بە هۆی ئەو هەستە نەتەوەییەوە كە ئەو قەناعەتەی دایە كوردەكان كە : ئەوان لە هەمان كەشتیدان و هێشتا كورد شەڕی مانەوە دەكات. داعش كە بە لووتشكاوی دەگەڕێتەوە، ئەو دەستەش لەگەڵ خۆی دەباتەوە ئەو كۆمەڵگەیانە كە ئومێد لە سەركەوتنی داعشدا دەبینن. بۆیە دەكرێ لە نامەكەدا ئەو ڕاستییەش بخوێندرێتەوە كە كورد نایەوێت چیتر وەك جاران بێ مەرج و دڵسافانە بچێتە ناو هیچ میساقێكی ئەخلاقی و سیاسییەوە لەگەڵ عەرەب كە ئایین خاڵی كۆكردنەوەیان بێت و داعشییەت دەموچاوەكەی بێت. هەروەها ئەم شەڕە بۆ هەمیشە ئەو دڵسافییەی كوردی بەرامبەر عەرەب لە عێراقدا ڕووشاند كە بێمەرج برای چاوڕەشی بێت. ئەگەر (گۆران)ـی شاعیر لە ئێستای كۆمەڵگەی كوردستاندا ژیابا، هیچكەس ئەو شیعرەی لێنەدەكڕی كە تیایدا باسی برایەتی كورد و عەرەب دەكات. خودهووشیاری نەتەوەیی كوردەكان لە شەڕی دژ بە داعشدا، بەرەو پێگەیشتوویەكی بەرزتر دەچێت كە لە مێژووی ترس لە دوژمنی هاوبەشدا نەبیندراوە. لەگەڵ ئەوەشدا كورد پێویستی بەوەیە كە ئەم حەماسەتە نەتەوەییە بكەنە ئەخلاقێكی بەرزی مامەڵەكردنی مرۆیی لەگەڵ عەرەب، نەك گشتاندنی ئەزموونی تایبەت لەم بەشەی مێژوودا بەسەر گشت ئەو بەشانەی تری مێژوو كە لە داهاتوودا دین.
حەوتەم : كوردەكان ئێستا لە دۆخی برینداری و بەرگریدان، بەڵام سەرەتاكانی یەكگرتوویی كوردستانی لە هاوشانێتی هێزە چەكدارەكان و لە خەباتی هاوئامانجیاندا بە ڕوونی دیارە، ئومێدیش ئەوەیە ئەم ئیرادە گشتییەی پێشمەرگەی كوردستانی گەورە بەرجەستەی دەكات، ببێتە گوشارێك بۆ سەر سیاسییە بیر تەسكەكان تا بەسەر ئیرادەی تاكەكەسی خۆیاندا زاڵ ببن. هەروەها ئەم حەماسەیە لە داهاتووشدا هەروەكچۆن هەلی بەخشینەوەی متمانە دەداتەوە گرووپ و هێزە ناكۆكەكانی ناوخۆی هەر پارچەیەكی كوردستان، ئاواش گووشار دەخەنە سەر لایەنە سیاسییەكانی هەر پارچەیەك بۆ یەكگرتوویی پارێزگاریكردن لە شوناسی كوردبوون بە پشتگوێخستنی ململانێ ئایدیۆلۆژییەكانیان. ئەمە جگە لەوەی پێشبینی دەكرێ ئەو هێزانە بە بەردەوامییان لەسەر لاسارییە ئایدیۆلۆژیەكانیان نەك هەر ڕووبەڕووی نەفرەتی هاووڵاتیانی پارچەكانی خۆیان بكەون كە تیایدا دەسەڵاتدارن، بەڵكە كۆدەنگییەك دروستبێت لە دژیان لە ئاستی كوردستانی گەورەدا. ئەمەش بواری بەخۆداچوونەوەیەكی باشە بۆ هەموو لایەك..
هەشتەم: هێزی پێشمەرگەی كوردستان دوو هەلی گەورە و دەگمەنی بۆ ڕەخساوە كە لە ڕێگەی بەكارهێنانیان و سوودلێوەرگرتنیان دەتوانێت شوناسێكی نوێ و جیهانییانە بۆ خۆی دەستبەر بكات، بەتایبەتی لە بواری جەنگاوەری و سەربازیدا تا بۆ داهاتوو بتوانێت متمانەی خۆی لەسەرەوە هەڵچنێ بۆ هەر بارودۆخێك كە پێویستی بە یارمەتی دەرەكی و تەكنەلۆژیای سەربازی دەبێت بەبێ مانەوە لە چاوەڕوانیدا. یەكەم: خۆی لە ئینتیما ئایدیۆلۆژییە حزبیەكان ڕزگار بكات و شوناسێكی نەتەوەیی بەخۆی ببەخشێت و خوێندنەوە و لەخۆتێگەیشتنێكی ناحزبییانە، ناناوچەگەرییانەی بۆخۆی هەبێت. ئەم لەخۆتێگەیشتنەی تا ئێستا هێزی پێشمەرگە خۆی پێوە دەناسێتەوە و سنوورداری دەكات لەوەی تەنیا هێز و چەكداری ئەم حزب و ئەو كەسایەتی و ئەو بەرەو ئەو شار و ناوچە بێت، لە ڕووی مەعنەوییەوە ئەم هێزەی لاواز كردووە و ناهێڵێت لە ئاستی سێمبولێكی تەقلیدییەوە بۆ ئەم لایەن و ئەو لایەن، ببیتە نیشانەی ناسینەوەی خەباتی نەتەوەیەكی گەورە كە كێشەیەكی نەتەوایەتی هەیە نەك كێشەی ناوخۆیی.
دووەم هەل كە بۆ هێزی پێشمەرگە ڕەخساوە ئەوەیە كە شوناسی خۆی لە شوناسێكی نێرسەنتەرەوە بكاتە شوناسێكی نەوعیی كە تیایدا گەریلا و كچانی پێشمەرگە بە كردەیی هونەرە سەربازییەكانی خۆیان و توانای بەشدارییان لە جەنگدا بۆ كورد و بۆ جیهان سەلماند و ئەمەش ڕەنگدانەوە و كاریگەرییەكی بەرچاوی هەبوو لە هەموو میدیا جیهانییەكاندا، جێكردنەوە، حساب بۆكردن و بەرجەستەكردنی سیما و شوناسی ژنانەی پێشمەرگە، ئەم هێزە لە هێزێكی ڕێزلێگیراوی ڕێژەیی و سنووردارەوە دەكاتە سوپایەكی بێسنوور ڕێزلێگیراو. هەرچەندە لە ماوەی خەباتی چەكدارانە و ڕزگاریخوازانەی ساڵانی پێشوودا، شوێنی ژن لەو خەباتەدا، چ وەك پێشمەرگە، چ وەك پۆستەبەر و چ وەك نێهنیپارێز و چ وەك نانكەر و جلشۆر و چ وەك هەر چالاكوانێكیتر كە خزمەتی كردووە، شوێنێكی بەرزە، بەڵام بەو هۆیەوە كە ئەم خەباتە شوناسێكی نێرسەنتەرانەی هەبووە، ئەوە ژنانیش ناچاربوون بە وەرگرتنی ئەم شوناسە و دەستهەڵگرتن لە شوناسی خۆیان، درێژە بە خەبات بدەن بەبێ ئەوەی چەوسانەوەی ڕەگەزییان لەسەر كەمبێتەوە و دواجار لە كۆمەڵگەیەكی تەقلیدیدا وەك كەسایەتی دووەم حسابیان بۆ كراوە و یاساكانی نێرسەنتەرییان بەسەردا جێبەجێكراوە تەنانەت لە بواری یاسا و دەستووریشدا. بەڵام ئەمجارەیان و لە شەڕی دژ بە داعشدا، ژنانی گەریلا و پێشمەرگە وەكخۆیان و بە شوناسی خۆیانەوە بەشدارییان كرد، كە پێشتریش ئەم شوناسەیان لە بەشەكانیتری كوردستانی دابەشكراودا بەرجەستە كردبوو، بەتایبەتی لە دەڤەری خۆرئاوای كوردستان. سوودوەرگرتن لەم هەلە و ڕەتكردنەوەی ژنانی پێشمەرگە بۆ چوونە ژێرباری فۆرمە تەقلیدییەكەی نێرسالاری لە بواری سوپادا، پێویستی بەوە هەیە بونیادی لەخۆتێگەیشتنی ئەم هێزە بگۆڕدرێت. ئەمەش دوو هەلی تر دەخاتە بەردەم ژنان لە وڵاتی ئێمەدا كە یەكەمیان ئەوەیە دەبنە هۆی گۆڕانێكی گەورە لە شوناسی نەوعیی هێزی پێشمەرگە و بەدەستهێنانی دانپیانانێكی جیهانیتر بۆی لە دواڕۆژدا. دووەمیشیان ئەوەیە كە ژنانی پێشمەرگە هاوكات بە خەبات لە ئاستی نەتەوەییدا خەباتی دێوەگەورەكەی پیاوسالاریش لە بواری سوپادا بكەن و ئەمەش بۆ ئەوان دەستكەوتێكی مەزنە.
نۆیەم: هەرچەندە لێرەدا ناتوانم بە درێژی باسی بكەم، بەڵام چ لەم بارودۆخە و چ لە ساڵانی پێشتریشدا، كوردەكانی دەرەوە بەشێكی گرنگی پشتیوانی و هێزی چالاكوانی و بەرجەستەكەری شوناسی كوردییانە بوون لەو وڵاتانەی تیایاندا ژیاون. ئەم كوردانە چ بە نووسین، چ بە بەشداری و چ بە چالاكییەكانی سەرشەقام توانیویانە لەگەڵ هەر ڕووداوێكدا كە لەبەشێكی كوردستان بەسەر كۆمەڵگەدا دەسەپێندرێت، ویژدانی خەڵكی وڵاتە داڵدەدەرەكانیان بجووڵێنن و لە ئاست بەرپرسیارێتی خۆشیاندا بن. ئەم دۆخەش دووبارە ئەوانی وەك هێزێكی دژە داعشی و پشتیوانیكەر لە خەڵكی كوردستان ناساندەوە و ئەو چالاكییانەی ئەوان لە وڵاتانی جۆربەجۆر ئەنجامیاندا، بۆ خەڵكی ئەو وڵاتانە رێزلێگیراو بوون و ئەمەشمان لە هاوهەڵوێستی خەڵكی نەرویژ و ئەڵمانیا لەگەڵ كوردەكان و لە دژی داعشییەكان و ڕەگەزپەرستی و شۆڤێنیزم بینی. بۆیە پێویستە ئەم هێزە مرۆییە گەورەیەش لەلایەن لایەنی بەرپرسیاری هەرێمی كوردستانەوە وەك هێزێكی بەشداربوو لە كۆی پرۆسەكەدا تەماشای بكرێت.
دەیەم: چارەنووسی دیاریكراوی یاسایی و مەعنەوی كەسوكاری پێشمەرگە شەهیدەكان و بریندارەكان چارەنووسی ئەم سەركەوتنەیە. نابێت داعشبەزێنی ئەو ڕاستییەمان بیر بەرێتەوە كە ئەم سەركەوتن و دەستكەوتە خۆی لە دابینكردنی ژیانێكی شكۆدارانە بۆ منداڵانی شەهید و كەسوكاریان بە پاراستنی مافی دایكایەتی و هاوسەرێتییەوە، چونكە ئەوان باجی قورسی ئەو دۆخە دەدەن، دەبینێتەوە. ئەم بەشەی سەركەوتن بەتەنیا گرنگیی خۆی هەیە و ئەوە ئاشكرا دەكات كە هووشیاریی سەركەوتنی ئازادیخوازانە هەر بەتەنیا سەركەوتن نییە لە نیگایدا بۆ دوژمن، بەڵكو سەركەوتنیشە لە تێڕوانینیدا بۆ داهاتووی قوربانی.
بە لەبەر چاوگرتنی هەموو ئەم خاڵانە و چەندانیتریش، وەك دەرئەنجامێكی سەرەتایی ئەوە بەدیدەكرێت، كە چیتر كوردەكان وەكخۆیان نامێنن، كوردبوون و لەخۆتێگەیشتن دەچێتە قۆناغێكیترەوە كە لە ئێستادا مرۆڤ بە گەشبینییەوە لێیدەڕوانێت. مەرجی بەردەوامی ئەم ڕەوتەش یەكلاكردنەوەی ناكۆكییە ناوخۆیی و هۆكارە خودییەكانی ململانێی هێزە كوردستانییەكانە، چونكە تەنیا لەم ڕێگەیەوە دەتوانن بێمتمانەیی شەقام بگۆڕن و متمانەیان بەهێز بكەنەوە، هەروەها كەلتووری پەرتەوازەیی بگێڕنەوە بۆ كەلتووری یەكئامانجی و بەخشینی ئەو هەستەی كە دەبێت كورد لە مێژووی خۆیدا لەدایك ببێت. ئەمەش دوای ئەوەی بە ئەزموونی چەندین سەدە تێگەیشتین كە هۆكارە بابەتییەكانی بەناكام گەیشتنی كوردەكان نەگۆڕاون و هەمیشە ڕیزێك دووژمنی ئامادە و خۆماتداو بۆ ئەوان چوونە پەناوە. لێرەوە شەڕی ئێوە هێشتا تەواو نەبووە و دوای ئەوەی لە بەرەكان دەگەڕێنەوە شەڕی بیناكردنەوەی پەیوەندیییە سیاسییەكان و كۆمەڵگەی كوردی چاوەڕێتان دەكات..
* مامۆستا له بهشی فهلسهفهی زانكۆی سهڵاحهدین