كۆمەڵەی گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان بە بڕیاری (أ/62/7)ی ساڵی (2007) بڕیاری دا كە رۆژی (15)ی ئەیلوولی هەموو ساڵێك بكاتە رۆژی دیموكراسی لەجیهاندا، ئەم بڕیارەش سوودی زۆری بۆ هاووڵاتییان بەگشتی و توێژی لاوان بە تایبەتی هەبوو، چونكە لاوانی تەمەن نێوان (15) بۆ (25) ساڵ دەگەنە نزیكەی (20%)ی دانیشتووانی جیهان.
لەبەر گرنگیی ئەم رۆژە، (بان كی مۆن)ی سكرتێری گشتیی نەتەوە یەگرتووەكان گوتی: «بە بۆنەی رۆژی دیموكراسی لە جیهاندا داوا لە سەركردەكان دەكەم كە گوێ لە دەنگی خەڵك بگرن، رێزی دەنگی خەڵك بگرن، وەك پێویست وەڵامدەرەوەی دەنگی خەڵك بن، چ بە راستەوخۆ، یان لە رێگەی نوێنەرە هەڵبژێردراوەكانیانەوە».
لەم رۆژەداو وەك بیرخستنەوەیەكی پێویست دەمەوێت ئاماژە بە خاڵێك بدەم، ئەویش ئەوەیە كە لە دواهەڵبژاردنەكەی هەرێمی كوردستاندا بۆ دەنگدان بەو كاندیدانەی كە شایانی ئەندامێتی پەرلەمانی كوردستان بوون لەلایەن دەنگدەرانەوە، خاڵێك جێگەی سەرنج و تێڕامان بوو، كە ئەویش بەشداریكردنی بەرچاوی توێژی ئافرەتان و لاوان بوو لە پرۆسەی هەڵبژاردندا، ئەمەش ئەو ئامانجەیە كە چەندین ساڵە نەتەوە یەكگرتووەكان و رێكخراوە بیانی و خۆماڵییەكانی بواری كۆمەڵگەی مەدەنی و دەزگاكانی راگەیاندن و میدیای جیهانیی و ناوخۆیی كاری زۆریان لەسەر كردووە.
ئەمڕۆ لاوان و ئافرەتان لە هەموو رۆژێك زیاتر گەیشتوونەتە ئەو ئەنجامەی كە هەڵبژاردن پایەیەكی گرنگە لە پایەكانی پرۆسەی دیموكراسی و، لە رێگەی هەڵبژاردنیشەوە ئەوی دەنگدەر نوێنەری راستەقینەی خۆی بۆ ئەنجومەنە گشتییەكان دیار دەكات. واتە ئێستا زانراوە كە حوكمڕانی پڕۆسەیەكە لە (خەڵك)ـەوە بۆ (خەڵك) و بەهۆی (خەڵك)ـەوە.
جا كە ئەوی (ئافرەت) و ئەوی (گەنج)یش یەكێكن لەو خەڵكە، بۆیە بە پێویستیان زانی كە بەدەنگی خۆیان چارەنووسی خۆیان دیار بكەن.
لێرەدا دەكرێت بە پرسیارێكی ساكار بپرسین: بۆچی پرۆسەی هەڵبژاردن دەنگی ئێمەی پێویستە؟
یەكەم: چونكە دەنگمان یەكسانە بە دەستنیشانكردنی نوێنەرمان، چونكە بە دەنگی ئێمە نوێنەری خۆمان دیار دەكەین.
دووەم: دەنگدان مافێكی بنەڕەتییە لەو مافانەی كە ماددەی (21)ی جاڕنامەی گەردوونی مافی مرۆڤ لە ساڵی (1948)ـەوە بۆی دابین كردووین.
سێیەم: مافی هەر مرۆڤێكە كە لە بەڕێوەبردنی كاروباری گشتیی شارو وڵاتەكەی بەشدار بێت.
كەواتە با بپرسین: بۆچی پرۆسەی هەڵبژاردن دەنگی ئەوی ئافرەتی پێویستە؟
پرۆسەی هەڵبژاردن دەنگی ئافرەتی پێویستە چونكە:
یەكەم: لەماوەی سەد ساڵی رابردوودا ئافرەتان خەباتێكی گەورەیان كردووە هەتا گەیشتوونەتە ئەم رۆژەی كە ئافرەت مافی دەنگدان و خۆپاڵاوتنی مسۆگەر كردووە.
دووەم: ئافرەتان نیوەی كۆمەڵگەن، ناكرێت نیوەی كۆمەڵگە لە بڕیارداندا فەرامۆش بكرێن.
سێیەم : هێشتا و تا ئێستاش رێژەی بەشداربوونی ئافرەتان لە بوارەكانی ژیاندا زۆر كەمە، چونكە بەپێی راپۆرتێكی رێكخراوی (گراند سۆرینتۆن بۆ كارە نێودەوڵەتییەكان) كە لە (8)ی مارسی (2013)دا بڵاوكراوەتەوە، رێژەی سەدیی پۆستە باڵاكان كە ئافرەتان بەڕێوەی دەبەن لە جیهاندا بەم شێوەیە:
لە ئاسیا (29%)، لە وڵاتانی یەكێتی ئەوروپا (25%)، لە ئەمریكای لاتین (23%)، لە ئەمریكای باكوور(21%).
بۆیە ئەمڕۆ زۆرێك لە ئافرەتان دەپرسن: كە ئەوان نیوەی كۆمەڵن، بۆچی نیوەی دەسەڵاتیش نەبن؟
دێینەوە لای لاوان و دەپرسین: بۆچی پرۆسەی هەڵبژاردن دەنگی ئەوی گەنج و لاوی پێویستە؟
پرۆسەی هەڵبژاردن دەنگی گەنجی پێویستە چونكە:
یەكەم: بەپێی ئامارەكانی (یۆنسكۆ) نزیكەی (50%)ی دانیشتووانی جیهان تەمەنیان ژێر (25) ساڵە، بەم پێیەش ناكرێت نیوەی دانیشتووانی جیهان خۆیان لە بڕیاردان بۆ دیاركردنی نوێنەرانی خۆیان بێبەش بكەن.
دووەم: كێشەكانی گەنجانی ئەم سەردەمە باشتر دەناسرێن لەلایەن گەنجان خۆیانەوە، هەر خۆشیان لە رێگەی هەڵبژاردنی نوێنەرانی خۆیانەوە رێگەچارەی گونجاو بۆ كێشەكانیان دەدۆزنەوە.
سێیەم: دەنگدان لە پڕۆسەی هەڵبژاردندا خەونێكی سیاسیی هەموو گەنجێكە و چەندین ساڵ لە چاوەڕوانیی گەیشتن بە تەمەنی (18) ساڵی بووە، هەتا بەو تەمەنە یاساییە گەیشتووە، بۆیە ئێستا كاتی بەدیهێنانی بڕیار و خەونەكانی خۆی دەبێت و، بەدەنگی خۆی ئایندەی خۆی دیار دەكات.
لە رۆژی جیهانیی دیموكراسیدا، بەهیوای زیاتر بەرەوپێشچوونی پرۆسەی دیموكراسیی لە هەرێمی كوردستانداو، بە ئومێدی یادكردنەوەی ئەم بۆنەیە لە داهاتوودا لە ژێر ئاڵای دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستاندا.